Pieniężno

(dawniej Melzak,niem.Mehlsack)miasto na Warmii w woj.warmińsko-mazurskim,w powiecie braniewskim,siedziba gminy miejsko-wiejskiej Pieniężno.W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj.elbląskiego.Według danych z 30 czerwca 2012 miasto miało 2956 mieszkańców.Pieniężno położone jest w pasie Wzniesień Górowskich nad rzeką Wałszą.

Zabytki

• Zamek Kapituły Warmińskiej z XIV wieku;
• Ratusz z XIV-XV wieku:Obecnie ratusz znajduje się w odbudowie po zniszczeniach II wojny światowej,w czasie której miasto zostało zniszczone w 80%.Był to budynek usytuowany pośrodku kwadratowego rynku.
• Muzeum Misyjno-Etnograficzne Księży Werbistów;
• Most kolejowy o wysokości 30-metrów i długości 160 m z 1885 roku,odbudowany w 1950 roku;
• Wieża ciśnień z 1905 roku;
• pomnik generała Iwana Czerniachowskiego
• Klasztor Księży Werbistów
• Kościół św.Piotra i Pawła z XIV wieku:Kościół pod wezwaniem św. Piotra i Pawła o pięciu nawach wybudowano w 1897 roku.W tym miejscu stała kiedyś stara świątynia,której wyposażenie trafiło do nowego kościoła:barokowe figury patronów przy ołtarzu,gotycka chrzcielnica i polichromowana ambona z XVII wieku.

Nazwa miasta
Najstarsza znana nazwa związana z miejscowością jest pochodzenia staropruskiego i brzmiała Melcekuke(od"malte","malko"drzewo,zarośla,las i "kuke","kauks"diabeł,czart,czyli"czarci las").Niemieccy koloniści osadzeni tu po lokacji miasta przez Krzyżaków przyswoili ją fonetycznie jako Mehlsack("worek mąki").Osadnictwo mazurskie w Prusach Książęcych w następnych wiekach sprawiło,że pojawiła się także równoległa forma polska Melzak.Po przyłączeniu do Polski w 1945 w użyciu znajdowała się nazwa Mąkowory.W 1947 na mocy rozporządzenia ministrów administracji publicznej i ziem odzyskanych z 12.11.1946 r.o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości nazwę ponownie zmieniono i odtąd miasteczko nosi nazwę Pieniężno,na cześć Seweryna Pieniężnego juniora wydawcy przedwojennej polskiej"Gazety Olsztyńskiej".
Historia
Prusowie założyli w tym miejscu gród obronny,który nazywał się Melcekuke.Ostatnim księciem staropruskim był prawdopodobnie Wewa.W połowie XIII w.stoczył krwawy bój z Krzyżakami ponosząc klęskę.W efekcie,zgodnie z umową między Krzyżakami a papieżem Innocentym IV,Warmię otrzymał biskup,a Terra Wewa przekazana została kapitule.Pierwsze zapiski w kronikach zakonu krzyżackiego podają datę 1282 r.kiedy to biskup warmiński przekazał posiadłości Wewy kapitule z poleceniem założenia parafii i wzniesienia kościoła.Krzyżacy nazywali miasto Mehlsack.Nie jest dokładnie znana data nadania praw miejskich,niektóre źródła podają 1295 r.jednak w dokumentach po raz pierwszy nazwy civitas(łac.miasto)użyto w 1312 r.gdy kapituła warmińska wystawiła przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim.Ze względu na zniszczenie miasta w ponad 90% zimą 1945 r.administracja polska nie zaliczyła miejscowości do miast.Pieniężno odzyskało prawa miejskie dopiero w 1973 r.Pod Pieniężnem zginął radziecki generał Iwan Czerniachowski,na cześć którego nadano nazwę Czerniachowsk miastu Wystruć w północnej części obwodu kaliningradzkiego(byłe Prusy Wschodnie)a w Pieniężnie stanął pomnik upamiętniający radzieckiego generała.Wiosną 2001 roku na cokole pomnika pojawiły się napisy kat AK i morderca.
Transport
Przez miasto przebiegają drogi:

• Droga wojewódzka nr 507 Braniewo Pieniężno Orneta Dobre Miasto
• Droga wojewódzka nr 510 Pieniężno Głębock
• Droga wojewódzka nr 512 Pieniężno Górowo Iławeckie Bartoszyce Szczurkowo

Wspólnoty wyznaniowe

• Kościół rzymskokatolicki
  • Parafia św.Apostołów Piotra i Pawła w Pieniężnie
• Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego
  • Parafia św.Michała Archanioła w Pieniężnie
• Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy
  • Sala Królestwa

Współpraca międzynarodowa
Miasta i gminy partnerskie:

• Lichtenau Niemcy
  
• Gusiew Rosja