Mogielnica

Miasto polskie w woj.mazowieckim w południowej części powiatu grójeckiego.W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa radomskiego.Miasto leży nad rzeką Mogielanką,w dolinie rzeki Pilicy.Jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Mogielnica oraz parafii,należącej do dekanatu mogielnickiego,archidiecezji warszawskiej.Według danych z 31 grudnia 2010 Mogielnica liczyła 2384 mieszkańców.

Historia

Mogielnica leży na dnie dość głębokiej doliny rzeki Mogielanki.Nazwa wywodzi się od obrazu terenu kopcowatego,mogilastego,w brzmieniu utrwalonym od zarania:Mquelnica,Mogilnica,Migielnica,Mogielnicza,Mogilnica i wreszcie Mogielnica.Z czasem osada książęca,która rozwijała się u przeprawy przez rzekę,którą przecinał trakt handlowy, zwany Krakowskim,wiodący z południa Polski przez Grójec do Czerska.Najwcześniejszą datą dotyczącą Mogielnicy jest rok 1249.W tym czasie była to wieś,a właściwie osada należąca pierwotnie do księcia mazowieckiego i czerskiego Siemowita I,która drogą zamiany przeszła w 1249 r.na własność opactwa cysterskiego w Sulejowie.13 stycznia 1317 r.Siemowit II,książę mazowiecki udzielił Mogielnicy pozwolenia na lokację na prawie średzkim.W ten sposób Mogielnica stała się jednym z najstarszych miast lokowanych na Mazowszu.Okres od połowy XIII do XIV w.można scharakteryzować jako pierwszy etap przebudowy istniejącej już wsi na układ miasta średniowiecznego.Proces ten przebiega w tym okresie w sposób rewolucyjny.Po wcieleniu ziemi rawskiej do korony(1462)miasto znalazło się w nurcie życia ogólnopolskiego,a królowie 1530-1792 bardzo często potwierdzają dawne przywileje Mogielnicy.Stulecia XV-XVI to pomyślny rozwój handlu i rzemiosła,a zwłaszcza tkactwa oraz istniejących tu rzemiosł(krawcy,kuśnierze,kowale,szewcy,sukiennicy).Rozwijało się również garbarstwo i garncarstwo.W 1564 r.w Mogielnicy jest 700 mieszkańców,z czego 120 to rzemieślnicy.Na zachowanym odcisku pieczęci rady miejskiej z 1317 r.znajduje się wyobrażenie herbu Mogielnicy,które w niezmiennej postaci przetrwało do naszych czasów.Od połowy wieku XVII do poł.wieku XIX Mogielnica przeżywa czasy swojego upadku,który zaczął się od zniszczeń dokonanych przez wojnę szwedzką 1655-1660 z których miasto dźwiga się bardzo powoli o czym świadczy liczba domostw,która z ponad 100 później wynosi zaledwie 49.Dopiero późniejsze lata przynoszą ożywienie gospodarcze i rozbudowę miasta ok.101 domów(1797).Po III rozbiorze Polski Mogielnica znalazła się w tzw.Prusach Południowych,a w latach 1806-1815 w Księstwie Warszawskim,a 1815-1918 pod zaborem rosyjskim.Względna stabilizacja miasta następuje po 1820 r.(prawie 1700 mieszkańców,w tym 670 Żydów).Na miejsce klasztoru cystersów powstaje obecny kościół parafialny(1892-1895).Rozwijało się rzemiosło i drobny handel,powstało pięć garbarni.Przeważali jednak rolnicy,którzy pod koniec XIX w.wyspecjalizowali się w sadownictwie i warzywnictwie.Wcześniej Mogielnica straciła prawa miejskie(1869),stając się osadą o statusie gminy.Tuż przed zakończeniem I wojny światowej miasto otrzymało połączenie kolejowe z Warszawą przez Grójec(Grójecka Kolej Dojazdowa).W 1924 przedłużono linię,aż do Nowego Miasta nad Pilicą.Prawa miejskie Mogielnica odzyskała w 1919 r.Były tu wówczas dwie szkoły podstawowe,trzy biblioteki,czytelnie,świetlica a następnie Państwowe Seminarium Nauczycielskie.Po 1945 r.reaktywowano je w formie liceum Pedagogicznego.Od 1950 wyludnia się:w 1965 3500 mieszkańców,1970 3115,a w 1991 2749.0d 1978 organizowana jest Mogielnicka Wiosna Kulturalna,która przetrwała do dziś.Podczas okupacji niemieckiej doszło do masowej eksterminacji mieszkańców Mogielnicy,której znaczą cześć stanowili Żydzi.Były też mordy na Polakach w związku z aktywnie działającą partyzantką w niedalekich lasach.W 1943 r.oddział Narodowych Sił Zbrojnych zamordował 5 członków Polskiej Partii Robotniczej.
Położenie
Mogielnica usytuowana jest w pasie Nizin Środkowopolskich,w południowej części Wysoczyzny Rawskiej.Przez miasto przepływa rzeka Mogielanka,największy lewy dopływ Pilicy.Miejscowość znajduję się na trasie drogi wojewódzkiej 728 Grójec Jędrzejów.
Gospodarka
Potencjalnymi możliwościami rozwoju gminy Mogielnica pod względem gospodarczym jest rozwój przemysłu rolno-spożywczego oraz realizacja zadań z zakresu gospodarki wodno-ściekowej.W ramach działalności gospodarczej dominuje przetwórstwo owocowo-warzywne,produkcja pieczarek,usługi branży skórzanej.Mogielnica kontynuuje swoje tradycje w zakresie takich branż jak:szewstwo,cholewkarstwo i garbarstwo.
Największymi zakładami regionu są:

• Zakład Przemysłu Cukierniczego"IGA"w Mogielnicy produkcja wyrobów cukierniczych
• "Dinter i Döhler"sp.z o.o.Zakład w Kozietułach Nowych przetwórstwo owoców
• ZPOW"ARED"w Mogielnicy przetwórstwo owoców i warzyw
• "PIETRUCHA"zakład przemysłu chemicznego
• "EMIG"sp.z o.o.Zakład w Kozietułach Nowych wytwórnia soków i napojów
• PPUH"OLA"w Mogielnicy

Religia
Większość mieszkańców miasta to rzymsko katolicy.W Mogielnicy mieści się siedziba dekanatu mogielnickiego,archidiecezji warszawskiej,zrzeszającego sześć okolicznych parafii,w tym Parafię św.Floriana w Mogielnicy.W mieście,przy drodze prowadzącej do Miechowic znajduje się cmentarz parafialny.Pochowany na nim został Wincenty Dobiecki,generał brygady powstania listopadowego.Cmentarze znajdują się także w pozostałych parafiach wchodzących w skład dekanatu.Na cmentarzu usytuowana jest niewielka kaplica pw.Świętej Trójcy,wzniesiona pod koniec XV wieku.
Polityka
Władze
Mogielnica jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Mogielnica.Zgodnie z ustawą o samorządach z 1990 roku,gmina posiada Burmistrza Miasta i Gminy organ władzy wykonawczej i Radę Miejską organ władzy stanowiącej i kontrolnej.Burmistrzem od 1998 jest Sławomir Chmielewski,który podczas wyborów samorządowych w 2010 został wybrany na czwartą kadencję.
Radni wybrani z okręgów na terenie miasta Mogielnica(4 mandaty na całkowitą liczbę 15 członków Rady Miejskiej):

• Frasońska Anna
• Michalski Grzegorz
• Sawicki Bogdan
• Zawalich Jarosław

Spośród radnych wyłoniono przewodniczącego rady,którym został Jarosław Zawalich
Poglądy polityczne mieszkańców
W referendum w 2003 mieszkańcy Mogielnicy poparli(61%)wejście Polski do Unii Europejskiej.Frekwencja w referendum wyniosła 60,2%.W drugiej turze wyborów prezydenckich w 2005 zdecydowana większość poparła Lecha Kaczyńskiego.Wybrało go ponad 70% wyborców,przy frekwencji 52%.
W wyborach parlamentarnych w 2007 przy frekwencji 48,5%,wyniki były następujące:

• Prawo i Sprawiedliwość 45,43%
• Polskie Stronnictwo Ludowe 27,73%
• Platforma Obywatelska 14,88%
• Lewica i Demokraci 6,43%
• Samoobrona 3,49%
• Liga Polskich Rodzin 1,04%
• Partia Pracy 0,99%

Edukacja
W Mogielnicy znajdują się dwie szkoły:Publiczna Szkoła Podstawowa im.Józefa Piłsudskiego oraz Zespół Szkół Ogólnokształcących im.Jana Kilińskiego.Poza tym w samej gminie znajdują się jeszcze publiczne szkoły podstawowe w Borowem,Kozietułach,Brzostowcu i w Michałowicach.
Sport
W 1920 r.powstał amatorski klub piłkarski KS Mogielanka.Od sezonu 2002/2003 występujący w lidze okręgowej.Pomimo tego najbardziej rozwijającą się dyscypliną w gminie jest siatkówka.Działa tu klub siatkarski KS Mogielanka Perła Złotokłos,który w 2007 roku zaczął rozgrywki w trzeciej lidze.Wcześniej drużyna przez 3 lata brała udział w rozgrywkach Amatorskiej Ligi Piłki Siatkowej w Grójcu rokrocznie zajmując miejsce na podium.Drużyna składa się przede wszystkim z absolwentów i uczniów ZSO w Mogielnicy jak również z mieszkańców gminy i miasta Mogielnica.Poza tym w Mogielnicy działa sekcja ringo i tenisa stołowego.
Zabytki i atrakcje turystyczne
Obiekty zabytkowe

Remiza strażacka

Wpisane w rejestr zabytków:

• kościół parafialny pod wezwaniem św.Floriana powstały w XIX w
• kościół pod wezwaniem Świętej Trójcy wybudowany w XVIII w
• cmentarz żydowski znajdujący się przy ulicy Polesie
• klasycystyczny ratusz z XVIII
• remiza strażacka,ul.Poświętne
• stajnia z chlewnią i suszarnią przy ulicy Krakowskie Przedmieście
• dworzec kolejowy
• urbanistyczny układ miasta

Pomniki

• Pomnik Jezusa Frasobliwego autorstwa Franciszka Strynkiewicza znajdujący się przy Zespole Szkół Ogólnokształcących
• Pomnik Jana Pawła II przy kościele św.Floriana
• Pomnik Matki Boskiej przy kościele św.Floriana,postawiony 15 sierpnia 1948,
• Tablica upamiętniająca poległych i zamordowanych żołnierzy armii krajowej w latach 1939-1945, znajdująca się na placu przy ulicy Grójeckiej
• Tablica upamiętniająca pomordowanych w Katyniu

Osoby związane z miastem i okolicami

Flora Bieńkowska powieściopisarka Marek Drewnowski pianista Seweryn Kapliński poeta Franciszek Strynkiewicz rzeźbiarz

Małgorzata Leśniewska aktorka Chaim Meir Jechiel Szapira cadyk żydowski Jaakow Jicchak Szapira cadyk z Mogielnicy,syn Chaima Meira Jechiela Dariusz Bąk poseł na Sejm VI kadencji.