Łeba

Kasz.Łeba,niem.Leba miasto i gmina w północnej Polsce,w województwie pomorskim,w powiecie lęborskim,położona na Wybrzeżu Słowińskim,nad rzekami Łebą i Chełstem,miejscowość wypoczynkowa z portem morskim i kąpieliskami.Według danych z 31 marca 2011 r.miasto miało 3903 mieszkańców.W części miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rybackie Łeba.

Historia

Pierwsze zasiedlenia na brzegu morskim miały miejsce jeszcze w neolicie,są one lokalizowane na pagórkach np.:koło Potęgowa,nawet na Rowokole archeolodzy znaleźli pojedyncze narzędzia.Linię brzegu morskiego wskazują do dzisiaj znajdujące się tam grodziska:Gałęzinowo,Żoruchowo,Równo,Siodłonie,Damno...Siodłonie i Damno zdaje się,że były oddalone od brzegu morskiego i posadowione nad brzegiem rzeki,prakoryto tej rzeki jest do dzisiaj czytelne.Grodziska te to wcześniej grody obronne epoki brązu przypisywane kulturze łużyckiej.Ludność tej kultury buduje takie grody od ok.1000 r.p.n.e.do 400 r.p.n.e.Naukowcy dokonali rekonstrukcji grodu kultury łużyckiej w Biskupinie.W okresie,kiedy te grody obronne prowadziły swoje normalne życie,z zatoki tworzyły się jeziora lagunowe.Przyrastało z czasem trwałego lądu,w okolicy dominowały jednak cały czas jeszcze bagna.Przeszli tędy Goci.Niedaleko od dzisiejszej Łeby,w Dębinie znajduje się kamienny krąg ich cmentarzyska(pozostały tylko 3 głazy tego kręgu).Ponadto cmentarzyska Gotów znajdują się(w najbliższej okolicy)w Grzybnicy,inne w Węsiorach i Odrach.Pobyt Gotów w tym regionie to poł.I-pocz.III wieku n.e.Goci odeszli,posuwając się na południowy wschód.Archeolodzy twierdzą,że pozostaje niemal wyludniony kraj brak warstw kulturowych z tego okresu.Z kroniki Jordanesa nie można rozczytać tego jako pewnik,ale tubylcza ludność prawdopodobnie odeszła z Gotami w zgodzie.Na pewien czas miało miejsce„spotkanie”Gotów i Słowian w okolicach południowo-wschodniej Polski.W V w.zajęli już Słowianie cały nadmorski pas wybrzeża.
Oto co mówi prof.Aleksander Brückner o języku kaszubskim;(str.18-19),Dzieje języka polskiego:

Język kaszubski jest gwarą staropolską,biorącą udział nawet w późnym rozwoju językowym polskim i od polszczyzny odrywać go nie można;stanowi pomost od nadnoteckiej polszczyzny ku coraz dalszym,a wskutek tego i odrębniejszym gwarom,od których niegdyś Pomorze,Marchie,Meklemburg aż za samą Łabę do Starej Marchii i Lüneburgu rozbrzmiewały,gdy te ziemie jeszcze słowiańskimi były;wymarli tam Słowianie ostatecznie dopiero w w.XVI i XVII(...)

Opis osadnictwa grodowego w regionie jak i szczególny opis dróg pochodzących jeszcze z kultury łużyckiej jest pokazany w artykule„Grodzisko słowiańskie w Słupsku” i w„Osadnictwie grodowym powiatu słupskiego”.Łeba jako osada powstała zapewne później niż Gardna Wielka.Jeziora Sarbsko i Łebsko rozdzieliły się,toteż powstał ląd zdatny do osiedleń.Osiedle powstało na mierzei.Tę osadę zbudowali z pewnością Pomorzanie mówiący językiem kaszubskim.Mogło to nawet mieć miejsce jeszcze w VIII wieku.Zalew był bez wątpienia godny uwagi ze względu na łatwe połowy ryb.Od wieku XIII do ziemi słupskiej napływali kolonizatorzy niemieccy.Zdarzało się bardzo często,że zabudowania niemieckie stały obok kaszubskich.Niemcy jednak nie umieli się w pełni przyzwyczaić do warunków życia w Łebie,a dopiero jej strategiczne położenie przy ujściu rzeki zainteresowało Zakon Krzyżacki. Oto co pisze na ten temat ks.Stanisław Kujot;Kto założył...Część 2.Toruń 1904 r.:

(...)Na jedno jeszcze zwrócić trzeba uwagę.Trzymaliśmy się dotąd zasady,że parafie założone w archidiakonacie pomorskim przez Krzyżaków bez wyjątku były bardzo szczupłe,obejmujące samą tylko miejscowość kościelną i bezpośredni jej majątek,jeżeli go z daru Krzyżaków posiadała.Na zakładanie obszerniejszych parafii nie było,jak się przekonaliśmy,za rządów krzyżackich sposobności,bo już wszystkie były urządzone.Przykłady takich parafii,które na pierwszy rzut oka za krzyżackie uznać wypadało,widzieliśmy w Swarzewie i Chyloni pod Puckiem,w Głównem i Nowem Mieście Gdańsku,w Łebie,Lęborku,Hamersztynie i innych(...)

Trzęsienie ziemi było tu w 1912 r.W latach 1974–2005 Łeba była uznana przez rząd za miejscowość posiadającą warunki do prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego,dzięki czemu mogły być prowadzone tu zakłady lecznictwa.W oparciu o warunki naturalne ustalono dla Łeby pierwszoplanowe kierunki lecznicze:choroby układu oddechowego i choroby układu wydzielania wewnętrznego i przemiany materii(choroby tarczycy).Kierunkiem drugoplanowym były choroby narządów ruchu i reumatyczne oraz kierunek klimatyczno-usprawniający.

Położenie
Według danych z 1 stycznia 2010 r.powierzchnia miasta wynosiła 14,81 km².Miasto stanowi 2,09% powierzchni powiatu.W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa słupskiego.

Powierzchnia Gminy Miejskiej Łeba wynosi 1480,96 ha w tym:

Rodzaj	[ha]	%
grunty rolne	262,87	18
grunty leśne	681,54	46
grunty budowlane	249,42	17
grunty pod wodami	14,24	1
nieużytki	208,48	14
tereny różne	64,41	4

Demografia
Liczba mieszkańców

Rok	Stan na dzień	Liczba	W tym kobiet	W tym mężczyzn
1993	31.12	4044	2111	1933
1994	31.12	4105	2130	1975
1995	31.12	4157	2165	1992
1996	31.12	4190	2183	2007
1997	31.12	4230	2200	2030
1998	31.12	4213	2198	2015
1999	31.12	4145	2200	1945
2000	31.12	4136	2205	1933
2001	31.12	4086	2210	1876
2002	31.12	4111	2215	1906
2003	31.12	4092	2201	1891
2004	31.12	4032	2199	1833
2005	31.12	3933	2112	1821
2006	31.12	3937	2190	1747
2007	31.12	3933	2014	1919
2008	31.12	3926	2057	1869

Wiek produkcyjny
Dane ilościowe na 31.12.2005:
w wieku przedprodukcyjnym 0-18 lat 798 w wieku produkcyjnym 2473 w wieku poprodukcyjnym 397
Warunki naturalne
Na zachód od miasta rozciąga się Słowiński Park Narodowy z ruchomymi wydmami i jeziorami Łebsko i Gardno Na wschodzie leży jezioro Sarbsko i Rezerwat Przyrody Mierzeja Sarbska,który został założony w 1976 roku i ma status rezerwatu częściowego.Rezerwat ten rozciąga się na mierzei oddzielającej Bałtyk od jeziora Sarbsko.Swoją ochroną obejmuje tereny o powierzchni 546,63 ha.Wysokości zalesionych wydm dochodzą do 24 m n.p.m. Na terenie Łeby zostały ustanowione następujące obszary Natura 2000: obszary specjalnej ochrony ptaków: PLB990002 Przybrzeżne Wody Bałtyku PLB220003 Ostoja Słowińska specjalne obszary ochrony siedlisk: PLH220018 Mierzeja Sarbska PLH220023 Ostoja Słowińska
Atrakcje i zabytki
Wydmy ruchome Allegro Cup cykliczne zawody w windsurfingu zaliczane do klasyfikacji Pucharu Europy w Formule Windsurfing(Euro-Cup) Barokowy kościół z 1683 roku z wieżą szachulcową z XVIII w.Do budowy świątyni użyto częściowo materiałów z kościoła św.Mikołaja zniszczonego przez sztormy w 1558 r. Pozostałości murów gotyckiego kościoła św.Mikołaja z XIV w.(w Starej Łebie)(na zachodnim brzegu rzeki Łeby) Stare domki rybackie nad kanałem portowym i przy głównej ulicy miasta W Rąbce dzielnicy Łeby na Mierzei Łebskiej w okresie II wojny światowej działał doświadczalny poligon niemieckiej broni rakietowej Rheintochter W okolicznych wsiach zachowały się zabytki kultury Słowińców Do 25 maja 2004 r.istniał w Łebie mały skansen parowozów z trzema parowozami serii Ty 2(nr.446,921,860)na stacji kolejowej Relikwie św.Jakuba Apostoła Kanał portowy W lipcu i sierpniu w Łebie stacjonują dwa lunaparki:jeden czeski znajdujący się przy kanale portowym,drugi lunapark"Krasnal"z Bydgoszczy z niemieckimi urządzeniami działający przy stacji kolejowej Największy w Polsce park dinozaurów,,Łebapark"otwarty w 2010 r.
Turystyka
Letnie kąpieliska w Łebie:
Kąpielisko centralne przy plaży„A”600 mb linii brzegowej od wysokości Hotelu„Neptun”w kierunku falochronu wschodniego Kąpielisko przy plaży„B”200 mb linii brzegowej od wejścia na plażę w rejonie ul.Turystycznej w kierunku zachodnim Kąpielisko przy plaży„C”300 mb linii brzegowej od wejścia na plażę przy Hotelu„Łeba”w kierunku wschodnim
Wspólnoty wyznaniowe
Kościół rzymskokatolicki Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Łebie Parafia św.Jakuba Apostoła w Łebie Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy
Współpraca międzynarodowa
Miasta i gminy partnerskie:
Borgholm Zielenogradsk Nerynga Hohnstorf(Elbe) Parma
Inne miejscowości z prefiksem Łeb
Łebieniec,Łebień,Łebno,Łebcz,Łebunia i Łebieńska Huta