| Położenie |
- użytki rolne:62%
- użytki leśne:4%
Przemysł
Stanowi ośrodek usługowy dla regionu rolniczego z drobnym przemysłem.Mieszczą się tu zakłady przemysłu:meblarskiego(Szynaka-Meble),materiałów budowlanych(Finishparkiet,Jawor).W mieście funkcjonuje 5,3 ha podstrefy Warmińsko-Mazurskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej
Komunikacja
Przez miasto przebiega:
- droga krajowa nr 15(Olsztyn)Ostróda-Nowe Miasto Lubawskie-Toruń-Gniezno-Krotoszyn-Trzebnica(Wrocław)
- droga wojewódzka nr 538 Radzyń Chełmiński Łasin Nowe Miasto Lubawskie Uzdowo Rozdroże
- w roku 1988 zlikwidowano linię kolejową Nowe Miasto Lubawskie Zajączkowo Lubawskie
- w roku 2000 odbył się ostatni kurs pociągu na trasie Iława Tama Brodzka
- miasto łączy z innymi większymi ośrodkami komunikacja PKS(oddziały w Iławie i Brodnicy),którą można dojechać bezpośrednio do Iławy,Brodnicy,Olsztyna,Torunia,Bydgoszczy,Elbląga,Płocka,Gdańska,Warszawy.
Historia
We wczesnym średniowieczu ziemie te zamieszkiwało bałtyjskie plemię Sasinów.Pierwsza wzmianka o nowo osadzie pochodzi z 1325 roku z kroniki Piotra z Duisburga.W 1353 roku osadzie nadano prawa miejskie chełmińskie.W XIV wieku zbudowano kościół,a Krzyżacy zbudowali dookoła miasta mury obronne.W lipcu 1410 roku niedługo po Bitwie pod Grunwaldem miasto zostało opanowane przez wojska króla Władysława Jagiełły,jednak na mocy I pokoju toruńskiego z 1411 roku powróciło jeszcze na kilkanaście lat w skład państwa zakonu krzyżackiego.W 1440 roku miasto przystąpiło do antykrzyżackiego Związku Pruskiego.W 1454 roku mieszczanie wypędzili z miasta Krzyżaków.W 1468 roku zostało przyłączone do Królestwa Polskiego,w zamian za Nidzicę.Miasto poważnie ucierpiało podczas Potopu szwedzkiego.W Zaborze pruskim od 1772 roku.W latach 1807-1815 Nowe Miasto znajdowało się granicach Księstwa Warszawskiego.W 1865 roku miejscowi Polacy powołali Towarzystwo Rolnicze przekształcone w 1893 roku w Bank Ludowy.W Polsce ponownie od 1920 roku.W II Rzeczypospolitej wchodziło w skład województwa pomorskiego ze stolicą w Toruniu.Do 1 kwietnia 1937 roku nosiło urzędową nazwę„Nowemiasto Pomorze”.Od 3 września 1939 roku okupacja hitlerowska.9 września,15 października i 7 grudnia Niemcy przeprowadzają egzekucje Polaków.21 stycznia 1945 roku miasto zajmują wojska ZSRR.W 1975 zlikwidowano powiat.Od 1 stycznia 1999 roku siedziba odtworzonego powiatu.
Zabytki
- Gotycka Bazylika św.Tomasza Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim(1325-1330,po 1350)
- dawny kościół ewangelicki z 1912,obecnie kino
- fragmenty murów miejskich(z bramami i ruinami baszty)z okresu po 1343
- ruiny klasztoru OO.Reformatów w Łąkach Bratiańskich(teren poklasztorny administracyjnie podlega miastu)
- domy z XIX wieku
Większość inicjatyw kulturalnych realizowana jest poprzez Miejskie Centrum Kultury i Miejską Bibliotekę Publiczną oraz lokalne stowarzyszenia:Nowomiejskie Towarzystwo Kultury(afiliowane przy MCK),Chór Harmonia.W początkach lipca organizowane są Dni Nowego Miasta Lubawskiego.Plenerowe koncerty organizują też w sezonie letnim browar Carlsberg i Polskie Radio Olsztyn.Do cyklicznych imprez o charakterze ogólnopolskim należały w przeszłości:Ogólnopolski Zlot Fanów Zespołu Queen(lipiec)oraz Warsztaty teatralno-filmowo-muzyczne„Nowa Sztuka Nowe Miasto”organizowane przez gdański Teatr Znak(sierpień),którego reżyserem i założycielem był nowomieszczanin Janusz Gawrysiak.Na przedmieściu miasta zlokalizowane jest Miejsce Inicjatyw Pozytywnych Kacze Bagno,w którym organizowanych było wiele niekonwencjonalnych imprez kulturalnych.Założycielem i pomysłodawcą jest nowomieszczanin Michał Łapiński,wiceprezes Stowarzyszenia Edukacja pod Żaglami.W mieście kręcono film Strefa ciszy.
Oświata
W Nowym Mieście Lubawskim znajduje się Przedszkole Miejskie(ul.Tysiąclecia),dwie szkoły podstawowe(SP1 im.Jana Pawła II ul.Jagiellońska 3 oraz SP 2 ul.Tysiąclecia 33).W mieście jest jedno Gimnazjum(ul.Działyńskich 14).Szkolnictwo ponadgimnazjalne to:Zespół Szkół im.C.K.Norwida(ul.3 Maja 24,tamże Internat)oraz Zespół Szkół Zawodowych(ul.Grunwaldzka 9).W skład zespołów szkół wchodzą także szkoły policealne i pomaturalne.Istnieją także prywatne szkoły średnie o charakterze zaocznym.W mieście działa filia Warmińsko-Mazurskiej Biblioteki Pedagogicznej.
Demografia
Dane z 30 czerwca 2012:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 11145 | 100 | 5838 | 52,38 | 5307 | 47,62 |
| gęstość zaludnienia(mieszk./km²) | 980,21 | 513,46 | 466,75 | |||
|
Sport nowomiejski znany był na arenie ogólnopolskiej poprzez KS Drwęca Nowe Miasto Lubawskie,który swymi korzeniami sięga roku 1919.Największe sukcesy w piłce nożnej klub odnosił w sezonie 2005/06 gdy grał w II lidze oraz w Pucharze Polski w sezonie 2004/2005(dotarł do 1/16).Największe sukcesy lekkoatletyczne przypadają na lata 80.oraz początek 90.XX wieku.Lekkoatleci zdobyli łącznie 6 medali złotych,11 srebrnych,6 brązowych na imprezach rangi Mistrzostw Polski(w tym głównie Spartakiad Młodzieży oraz mistrzostw zrzeszeń sportowych).Obecnie KS Drwęca jest dwu sekcyjny(piłka nożna 5 grup,lekkoatletyka).Znani wychowankowie KS Drwęca to:Wiesław Lendzion,Grzegorz Domżalski,Hanna Wardowska.W lipcu 2008 roku z inicjatywy jednego z byłych działaczy powstał NKS Drwęca 1919(obecnie NKS Nowe Miasto Lubawskie z sekcja LA).Istnieją także uczniowskie kluby sportowe:MUKS Olimpia(przy Gimnazjum)UKS Iskra(przy SP 1)UKS Sokół(przy SP 2)UKS Klub Taneczny AS(przy SP 2)UKS(przy Zespole Szkół im.CK Norwida).W sportach motorowych na szczeblu regionu startują zawodnicy Automobilklubu Nowomiejskiego,który posiada własny autodrom.
Wyznania
W Nowym Mieście Lubawskim dominującą rolę odgrywa Kościół katolicki.W mieście funkcjonuje jedna parafia rzymskokatolicka pw.św.Tomasza Apostoła(sanktuarium Matki Bożej Łąkowskiej).Tu znajduje się siedziba Dekanatu Nowe Miasto Lubawskie.Do wybuchu II wojny światowej nieliczna gmina żydowska miała swoją synagogę przy obecnej ulicy Kazimierza Wielkiego oraz nieistniejący cmentarz przy dzisiejszej ulicy Grunwaldzkiej.Do końca II wojny światowej w mieście miała swój kościół gmina ewangelicka.W latach 60.XX w.kościół,stojący na rynku,przebudowano na kino.Od lat 60.XX w.w mieście żyje społeczność Świadków Jehowy.
Baza noclegowa
- Hotel MOSiR(ul.Jagiellońska)
- Zajazd„Nad Drwęcą”(ul.Mickiewicza/Kopernika)
- Hotel„Finisz”(ul.Grunwaldzka)
- Hotelik Il’Cavaliere
- kwatery prywatne
- Droga Polska św.Jakuba(Olsztyn,Iława,Nowe Miasto Lubawskie,Brodnica,Toruń)
- Szlak Grunwaldzki Olsztyn,Gietrzwałd,Zawady Małe,Stare Jabłonki,Ostróda,Pietrzwałd,Wysoka Wieś,Lubawa,Sampława,Bratian,Nowe Miasto Lubawskie,Boleszyn,Lidzbark,Działdowo,Nidzica,Łyna,Dąbrówno,Grunwald,Olsztynek,Dorotowo,Olsztyn
- Katarzyna Dąbrowska(piosenkarka),piosenkarka i aktorka
- Tadeusz Domagała,historyk sztuki
- Zyta Gilowska,minister finansów oraz wicepremier w rządach Kazimierza Marcinkiewicza oraz Jarosława Kaczyńskiego
- Stanisław Grabowski(poeta),poeta,wydawca,dziennikarz
- Piotr Grzymowicz,prezydent Olsztyna
- Zygmunt Kittel,współorganizator i dowódca powstania wielkopolskiego w Gnieźnie,starosta gnieźnieński
- Juliusz Lech Kulikowski,biocybernetyk
- Roman Kulikowski,cybernetyk.
- Wiesław Lendzion,piłkarz,działacz sportowy
- Krzysztof Michalski,wojewoda lubelski w latach 1998-2000,do 1998 burmistrz Świdnika.
- Stefan Michałek,adwokat,działacz społeczno-polityczny,prezydent Torunia w latach 1922-1924
- Jacek Moczadło,muzyk rockowy
- Zbigniew Muchliński,działacz państwowy i samorządowy
- Ludwik Ochocki,ekonomista,wiceminister administracji,gospodarki terenowej i ochrony środowiska(1972–1981)
- Tomasz Reich,poeta i dziennikarz
- Antoni Stawikowski,astronom,działacz podziemnej Solidarności
- Krzysztof Szczawiński,kolarz zawodowy
- Zbigniew Szwejkowski,meteorolog,klimatolog
- Zuzanna Trzcińska,wioślarka
- Nikolaus von Vormann,niemiecki generał
- Leszek Werner,muzykolog
- Ruth Weyher,niemiecka aktorka
- Andrzej Witkowski,hydrogeolog,prezydent Międzynarodowego Stowarzyszenia Wód Podziemnych
- Soleczniki,Litwa
- Hude,Niemcy
- Hiroszima,Japonia
- Gazeta Nowomiejska tygodnik
- Tygodnik Internetowy NML
- Portal Ziemi Nowomiejskiej
- Gazeta Pomorska wydanie toruńskie codziennie jedna strona poświęcona informacjom z Brodnicy i Nowego Miasta Lubawskiego
- „Nowości Dziennik Toruński”
- Polskie Radio Olsztyn
- Telewizja Eltronik lokalna brodnicka telewizja,program dla Nowego Miasta.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz