Libusza

Wieś w Polsce położona w województwie małopolskim,w powiecie gorlickim,w gminie Biecz.Libusza oddalona jest o 3 km od miasta Biecz w kierunku południowo-wschodnim.Leży w dolinach Ropy i potoku Libuszanka,w obniżeniu zwanym Kotliną Libuszy.Miejscowość jest siedzibą parafii pod wezwaniem Narodzenia NMP,należącej do dekanatu Biecz,diecezji rzeszowskiej.

Historia

Według rozpowszechnionego podania nazwa tej miejscowości ma pochodzić od księżniczki Libuszy najmłodszej córki Kroka,legendarnej władczyni Czech,założycielki Pragi,której małżeństwo z księciem Przemysłem Oraczem miało dać początek dynastii Przemyślidów.Miejscowość występuje w dokumentach już w 1343 r.jako własność Sąda Pieniążka.Dokument ponownie lokujący Libuszę"na surowym korzeniu"został wydany przez króla Kazimierza Wielkiego 30 września 1348 w Krakowie,niejakiemu Jakubowi(zezwalał na założenie wsi nad rzeką Lubus w lasach królewskich).Wieś należała do dóbr królewskich.Sołectwo w Libuszy wchodziło w skład uposażenia szpitala św.Ducha w Bieczu.W 1361 r.notowany jest rektor kościoła w Libuszy,imieniem Jakub.Wieś początkowo rozwijała się zapewne wolno i była uboga,skoro w 1383 r.Spytko,wojewoda krakowski i starosta biecki,biorąc pod uwagę nieurodzajność gleby w Libuszy,każe liczyć do opłaty czynszu i danin tylko 8 zamiast 11 łanów.Od XVI w.Libusza stała się ośrodkiem włości niegrodowego starostwa libuskiego,w skład którego wchodziły wsie:Binarowa,Kryg,Moszczenica,Rzepiennik Marciszewski,Rzepiennik Strzyżewski,Rzepiennik Suchy,Rożnowice i Racławice.Dopiero wówczas w związku z rozwojem rzemiosła w Libuszy nastąpił szybki rozwój wsi.Znana ona była z przemysłu tkackiego,uprawiano tutaj na szeroką skalę len i konopie.Starostwo przetrwało do I rozbioru Polski.
Dzieje przemysłu naftowego w Libuszy
W drugiej połowie XIX wieku wskutek rozwijającego się przemysłu naftowego powstały w Libuszy,w 1856 roku,pierwsze kopalnie ropy naftowej,założone przez hrabiego Tadeusza Skrzyńskiego.W 1872 roku jego syn,hrabia Adam Skrzyński założył w Libuszy rafinerię nafty.Później kopalnie i rafinerię nabyła i rozbudowała szwedzka firma"Standard Nobel".Podczas kryzysu gospodarczego w 1937 r.firma podjęła decyzję o likwidacji nierentownego zakładu,co doprowadziło do strajku okupacyjnego załogi rafinerii.Strajk trwał 7 tygodni i zakończył się klęską robotników,z których 320 straciło pracę.Instalacje rafinerii popadły w ruinę,a pozostałości żelbetowych konstrukcji widoczne są do dnia dzisiejszego.Na terenie dawnej rafinerii powstała po II wojnie baza techniczno-materiałowa Przedsiębiorstwa Geologicznego Poszukiwań Naftowych,rozbudowana w l.1969-1973.
Zabytki
Najcenniejszym zabytkiem w Libuszy był piękny,drewniany kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny z początków XVI w.który niestety spłonął 15 lutego 1986 r.Odbudowany w stanie surowym z funduszów konserwatorskich na początku XXI w.Obecnie trwają prace nad rekonstrukcją wnętrza tej świątyni.Poza nim we wsi zachowało się niezbyt wiele zabytków materialnych,będących świadectwem jej bogatej historii. Należą do nich m.in.:

• dwór z I połowy XIX w.otoczony resztkami parku z licznymi starymi drzewami;
• kapliczka przy drodze do Wójtowej murowana,kryta daszkiem gontowym,z ludową rzeźbą św.Jana Nepomucena;
• stare krzyże przydrożne;
• nieliczne,stare chałupy z XIX/XX w.

Miejscowość znajduje się na małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej.
Inne
W latach 1985–1997 wybudowano nowy okazały kościół pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny,którego proboszczem jest ks.Stanisław Dębiak,natomiast katechetą jest ks.Daniel Garbacik.Kilka lat wcześniej wybudowano dom strażaka oraz nową szkołę,a w 2000 roku oddano do użytku nową salę gimnastyczną.