Historia
Pierwsze wzmianki o osadzie Gołanch sięgają roku 1222 w dokumentach wymieniono ją jako jedną ze wsi płacących dziesięcinę kościołowi cystersów w Łeknie.W roku 1399 Gołańcz nazwana została miastem,a w dokumencie wspomina się o obywatelu miasta Gołańczy,mieszczaninie Sieciesławie.Od początku swego istnienia należała do rodu Pałuków-Gołańczewskich,a następnie do ich następców,tj.Grudzińskich,Smoguleckich,Flemingów,Przebendowskich,Malechowskich,Mielżyńskich,Czarneckich i Hutten-Czapskich.W długiej historii Gołańczy bywały okresy,że traciła prawa miejskie i ponownie je odzyskiwała.Była niszczona przez obcych najeźdźców i odbudowywana później przez jej mieszkańców i dziedziców.Następnie Gołańcz stawała się własnością kolejno rodów Flemingów,Przebendowskich,Malechowskich,Mielżyńskich,Czarneckich i Hutten-Czapskich.Mieszkańcy Gołańczy i najbliższej okolicy brali czynny udział w powstaniach narodowych,a szczególnie wyróżnili się w powstaniu wielkopolskim(1918/1919).W okresie międzywojennym(1918-1939)Gołańcz wchodziła w skład powiatu wągrowieckiego i liczyła 1400 mieszkańców,w tym było około 100 Niemców i 25 Żydów.Ludność utrzymywała się głównie z rolnictwa.Działał tutaj tartak,młyn,mleczarnia i hotel.W 1907 roku wybudowany został dworzec kolejowy,istniała także poczta,szkoła,posterunek policji oraz bank i apteka.W okresie niemieckiej okupacji część ludności polskiej została wysiedlona z Gołańczy do Generalnego Gubernatorstwa.22 stycznia 1945 roku do Gołańczy wkroczyły jednostki Armii Czerwonej,które miejscowa ludność witała wówczas jako wyzwolicieli.W okresie 1945-1989 miasto rozwinęło się.Wzrosła liczba jego mieszkańców,wybudowane zostało nowe osiedle im.Karola Libelta przez ówczesny kombinat PGR,powstały także nowe osiedla mieszkaniowe na Smolarach i przy ulicy Zamkowej oraz Walki Młodych.Mieszkańcy byli zatrudniani,m.in.w kombinacie PGR,Spółdzielni Kółek Rolniczych,POZAMECIE,tartaku,mleczarni,Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska.W październiku 1945 roku powstała Dwuletnia Szkoła Rolnicza,kształcąca kadry dla miejscowego rolnictwa.W czerwcu 1990 r.oddany został do użytku elewator zbożowy mogący pomieścić jednorazowo 50 tys.ton zboża,jeden z największych w północno-zachodniej Polsce.Zmiany społeczno-polityczne i ustrojowe po 1989 roku jakie zaszły w kraju dotknęły także Gołańcz.Typowe zjawiska dla okresu przejściowego,to jest bezrobocie i upadek zakładów pracy oraz wprowadzenie gospodarki rynkowej,spowodowały chwilowe załamanie się dotychczasowych struktur gospodarczych.W latach 90.miejscowe władze samorządowe dokonały modernizacji ulic i Rynku,powstała nowa sieć wodociągowa i sanitarna,większość mieszkańców posiada telefony,powstała nowa sieć placówek usługowo-handlowych,oczyszczalnia ścieków i nowoczesna stacja wodociągowa,rozbudowano szkolę podstawową.Na 1999 rok planowane było oddanie do użytku nowych obiektów na 600-lecie miasta.
Zabytki
- Ruina zamku z XIV-XV wieku
- Gotycko-barokowy kościół z XV-XVII wieku
- Zabudowa z końca XIX i początku XX wieku
- Dworzec kolejowy z 1907
- kościół z 1932-1934 według projektu Stefana Cybichowskiego
- polskie fortyfikacje obronne z 1939 roku
- Cmentarz żydowski w Gołańczy
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz