Poddębice

Miasto w woj.łódzkim,w powiecie poddębickim,siedziba gminy miejsko-wiejskiej Poddębice,leżące nad Nerem.W okresie II wojny światowej w Warthegau(Kraj Warty)pod nazwą Wandalenbrück.W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj.sieradzkiego.Według danych z 31 grudnia 2008 miasto liczyło 7840 mieszkańców.
Historia 
Pierwsza wzmianka pisana o Poddębicach pochodzi z 1388 r. i zawarta jest w łęczyckich księgach sądowych,wymieniających właścicieli:Wita i Urbana de Podambe.Około 1400 Poddębice otrzymują po raz pierwszy prawa miejskie.W XIV w.należały do wielkopolskiego rodu Chebdów z pobliskiego Niewiesza.W XV w.część Poddębic należała do Poddębskich herbu Pomian,wywodzących się z Chebdów,a część do Oporowskich herbu Sulima.W 1518 dobra te przejęli w drodze ożenku Grudzińscy herbu Grzymała.Na początku XVIII w.od Grudzińskich,poprzez Duninów Poddębice trafiają w ręce Barbary Sanguszkowej.Ostatnimi posiadaczami tych dóbr byli(od 1787)Zakrzewscy aż do II wojny światowej.W listopadzie 1939 Niemcy wcielili Poddębice do Rzeszy Niemieckiej pod nazwą Wandalenbrück.Wojska radzieckie zajęły miasto 18 stycznia 1945.
Historia Żydów poddębickich
Dzieje osadnictwa żydowskiego w Podddębicach sięgają XVIII stulecia.Tutejsi Żydzi podlegali pod kahał łęczycki.W 1789 roku w mieście żyło 65 Żydów,stanowiąc 23 procent ogółu mieszkańców.W 2.połowie XIX wieku powstała samodzielna gmina żydowska.W okresie międzywojennym,w 1921 roku w Poddębicach mieszkało już 1333 Żydów(42 procent ogółu mieszkańców).W 1934 roku Poddębice odzyskały prawa miejskie.W 1939 roku miasteczko zamieszkiwało około 1600 Żydów.W 1940 roku Niemcy utworzyli w Poddębicach,obrębie ulic Sienkiewicza Ogrodowa Pułaskiego)getto,w którym uwięziono około 1,5 tysiąca Żydów.W kwietniu 1942 roku zostało ono zlikwidowane,a wszystkich jego więźniów wymordowano w obozie zagłady w Chełmnie nad Nerem.
Zabytki

• Pałac z epoki renesansu,wzniesiony przed 1617 z fundacji Zygmunta Grudzińskiego,wojewody rawskiego,jednego z przywódców rokoszu Zebrzydowskiego,na fundamentach XV-wiecznego dworu.Budowę kontynuowała jego żona Barbara z Karśnickich herbu Jastrzębiec(zm.po 1625),a następnie syn Stefan(zm.w 1640),starosta ujski,pilski i bolimowski.Wg informacji z 1928 r.jego właścicielem w tym czasie był prezes miejscowego"Sokoła"Wł.Zakrzewski.Jest to budynek piętrowy o dachu dwuspadowym,zamkniętym z dwóch stron dekoracyjnymi szczytami.Od wschodu do głównego budynku przylega wieża o wysokości 17 m.Od zachodu przed 1690 dobudowano ośmioboczną kaplicę z piękną dekoracją wnętrza.Najciekawszym elementem arch.są arkadowe krużganki filarowe,wbudowane w pd.elewację pałacu.Loggia,zbudowana około 1750 została ponownie odkryta w 1952.Na uwagę zasługuje sklepienie loggi krzyżowe z pseudożebrami i dekoracją w postaci wytłaczanych pereł i jajowników z maszkaronami w zwornikach.Na ścianie południowej odkryto pod tynkiem bardzo interesujące fragmenty dekoracji sgraffitowej o motywach figuralnych.Pałac rozbudowano w XIX w.W pałacowej kaplicy,pokrytej fragmentami XVII-wiecznych fresków,znalazła pomieszczenie izba regionalna.Bogate zdobieniami późnorenesansowych stiuków sklepienie kaplicy przedstawia herby dawnych właścicieli:Pomian,Grzymała,Rola i Jastrzębiec.W izbie mieści się stała wystawa obrazująca dzieje Poddębic i okolicy.
• 100 rocznicę przybycia Marii Konopnickiej do Bronowa upamiętniono w 1962 ustawieniem w pobliżu bramy głazu,pod którym umieszczono garść ziemi z Cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie,gdzie poetka została pochowana,zaś na głazie umieszczono tablicę z wierszem poetki:

W kamieniu polnym...Niech mi kamieniarz lireczkę wyryje,A niechaj na nim napisu nie kładzie,Tylko w zakątku,gdzie brzoza szum niesie....

• W centrum miasta stoi kościół św.Katarzyny z ok.1610 r.fundowany przez Barbarę z Karśnickich Grudzińską"białogłowę cnót wysokich i jałmużnicę wielką"(K.Niesiecki),wzniesiony na miejscu poprzedniego,który już istniał w 1400 r.Budowę ukończył syn Barbary i Zygmunta wojewody rawskiego,Stefan.Kościół pierwotnie jednonawowy,z nawami dobudowanymi w 1895 r.posiada cechy renesansowej architektury sakralnej.Na uwagę zasługuje stiukowa dekoracja wnętrza,złożona z cienkich wałków i rozet.W kartuszach narożnych monogramy Jezusa i Marii oraz herby fundatorów:Grzymała,Lubicz,Pomian i Poraj.Ołtarz główny z 1 poł.XVII w.z rzeźbami świętych,wysokiej wartości artystycznej.Ambona intarsjowana z postaciami 4 ewangelistów oraz motywami roślinnymi.Szereg rzeźb i obrazów z XVII w.do początku XIX w.Dzwonnica murowana z XVII w.
• Na obrzeżach parku miejskiego,przy ulicy Adam Mickiewicza,stoi kościół ewangelicki,zbudowany w 1871 r.Jest kościołem parafialnym.
• Przy szosie do Łodzi parafialny cmentarz katolicki założony w połowie XIX w.Jest tu mogiła,w której spoczywa 56 powstańców z 1863(35 n.n.)poległych w bitwach pod Niewieszem,Poddębicami i Dalikowem.W 1917 na mogile tej ustawiono pomnik.
• Przy ulicy Łódzkiej znajdują się też cmentarze:ewangelicki i żydowski.Ten ostatni,zniszczony przez Niemców,jest otoczony opieką Żydów z Izraela i Ameryki.Zachowała się też synagoga

Przyroda
Rzeka Ner,w której do 1958 istniało bogate życie biologiczne,stanowiła problem dla miasta,ponieważ była ściekiem przemysłowym i asenizacyjnym Łodzi i Pabianic.Rzeka powoli oczyszcza się,co roku na początku wiosny można zaobserwować łabędzie nieme(cyngus olor).Miasto leży w niecce kredowej,która w tym miejscu jest wybrzuszona.Zalegający w okolicy płytko kamień kredowy używany był jeszcze w latach powojennych jako materiał budowlany.Wokół pałacu Zygmunta Grudzińskiego znajduje się park przylegający do Neru,o powierzchni 3,6 ha,z pomnikowymi okazami drzew tworzącymi efektowne skupiska.W pn.-zach.części parku wznosi się wyraźny stok porośnięty sosną zwyczajną z domieszką rzadkiego gatunku sosny czarnej.Do niedawna była tu też lipa o obwodzie pnia prawie 6 m,kępa modrzewia europejskiego,płaczące odmiany wierzby białej,jesionu wyniosłego i brzozy brodawkowatej.Ciekawym fragmentem parku jest wysoka kamienna grota z okazałym jesionem na zapleczu.Park wraz z Bulwarem nad Nerem stanowią od 2007 roku Poddębicki Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy.
Transport
Kilometr od miasta przebiega linia kolejowa nr 131 tzw.magistrala węglowa,łącząca Gdynię ze Śląskiem,na której znajduje się stacja kolejowa Poddębice.
W Poddębicach krzyżują się drogi:

• droga krajowa nr 72:Konin Turek Uniejów Łódź Brzeziny Rawa Mazowiecka
• droga wojewódzka nr 703:Porczyny Poddębice Stary Gostków Łęczyca Piątek Łowicz

10 kilometrów na północ od miasta,przy drodze na Łęczycę,znajduje się węzeł drogowy Wartkowice ze zjazdem na autostradę A2,łączącą Poznań z Łodzią i Warszawą.
Turystyka
W Poddębicach zaczyna się znakowany na niebiesko szlak turystyczny im.Marii Konopnickiej długości 14 km,prowadzący do Bronowa.

• Po Ziemi Poddębickiej.Długość szlaku wynosić będzie 131,7 km(powiat),w tym na terenie Gminy Poddębice 37,6 km.Szlak będzie się rozpoczynał w Poddębicach i przebiegał przez Pragę,Bałdrzychów i Businę.Drugi odcinek przecinał będzie wsie Góra Bałdrzychowska i Kałów.
• Gorących Źródeł.Długość szlaku wynosić będzie 136,5 km.Przebiega przez Poddębice,Dalików,Pęczniew,Uniejów,Wartkowice,Zadzim.

Kultura

• Poddębicki Dom Kultury i Sportu
• Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna
• Młodzieżowe Centrum Edukacji Europejskiej

Wspólnoty wyznaniowe
Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:

• Kościół Rzymskokatolicki
• Kościół Ewangelicko-Augsburski
• Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy(Sala Królestwa).

Edukacja

• Szkoła Podstawowa nr 1 im.Lotników Polskich
• Gimnazjum
• Liceum Ogólnokształcące im.Marii Konopnickiej
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im.Jana Pawła II

Osoby związane z Poddębicami

• Andrzej Błasik generał broni pilot Wojska Polskiego,od 19 kwietnia 2007 do 10 kwietnia 2010 dowódca Sił Powietrznych Rzeczypospolitej Polskiej. 
• Ziemowit Skibiński dr historii,literat,animator życia kulturalnego,Honorowy Obywatel Łowicza i Poddębic,urodzony w Poddębicach,absolwent miejscowego liceum,pracownik akademicki Uniwersytetu Łódzkiego,zmarły w 2006 r.pochowany na cmentarzu w Poddębicach.