Mateusz z Krakowa

Znany też jako Matthaeus de Cracovia,według A.Brücknera:Stadtschreiber"Dictus Notarii"(ur.ok.1330 w Krakowie,zm.5 marca 1410 w Heidelbergu)polski scholastyk,profesor teologii na uniwersytecie w Pradze,biskup Wormacji,w 1396 roku rektor Uniwersytetu w Heidelbergu,wychowawca pierwszych profesorów Akademii Krakowskiej.
Życiorys Urodził się w Krakowie.Pogląd,że był potomkiem pomorskiej rodziny szlacheckiej,jest podawany w wątpliwość.Bardziej prawdopodobna jest przynależność do zamożnej rodziny mieszczańskiej.Jego ojcem był prawdopodobnie niemiecki notariusz z Krakowa.Nauki początkowe pobierał w miejscowej szkole mariackiej.W roku 1347 wstąpił na wydział nauk wyzwolonych Uniwersytetu w Pradze i uzyskał tytuł bakałarza w 1355,a tytuł magistra w 1367.Rozpoczął wykłady,po czym studiował teologię:w roku 1380 uzyskał licencjaturę,rok później magisterium.Później przez kilka kadencji był dziekanem wydziału.Około roku 1390 z powodu zatargów o beneficja opuścił Pragę.
Twórczość
Uważa się go za przedstawiciela via moderna w scholastyce.W teodycei Rationale operum divinorum sive quod Deus omnie bene fecit zdradzał nie tylko inspiracje Platonem i Augustynem,ale też ockhamowskim nominalizmem,z którym zapoznał się w trakcie pobytu na zachodzie.Utrzymywał kontakty z najwybitniejszymi umysłami epoki.
Ważniejsze dzieła

• Tractatus rationis et conscientie,Bechtermunze 1467 lub Moguncja,drukarnia J.Gutenberg,(traktat teologiczny o sakramencie Ołtarza);wyd.następne ze zmianami w tytule:Kolonia(ok.1470 1488),drukarnia U.Zell;(ok.1475 1478),drukarnia M.Reyser;Memmingen 1491,drukarnia A.Kunn;Paryż 1497,drukarnia Gaillard;(ok.1500);Lugdun 1651,drukarnia G.Barbier;brak miejsca i roku wydania 2 edycje;(traktat przełożono na jęz.czeski i niemiecki już w XV w.)
• Rationale operum divinorum(Theodicea.Zbiór traktatów teologicznych na temat zła),powst.1391-1394,na podst.rękopisu gdańskiego ze szczegółowym podaniem odmianek tekstu według innych rękopisów wyd.W.Rubczyński Archiwum Komisji do Badań Historii Filozofii w Polsce,t.3(1930)
• De praxi curiae Romanae(inne tytuły:De simonia praelatorum;De squaloribus curiae Romanae;Moyses sanctus Traktat o zepsuciu w kościele),przedłożony papieżowi Innocentemu VII w 1404,wyd.1551 i szereg kolejnych edycji(według G.Korbuta);wyd.ostatnie Walch Monumenta Medii Aevi,t.1(1757)
• Collationes cum Papa nomine Imperatoris Ruperti,ogł.R.Duellius Miscellanea,księga 1,Augsburg 1722
• liczne dzieła(kazania i in.)w rękopisach bibliotek:Jagiellońskiej,Wrocławskiej i w obcych,zwłaszcza niemieckich i czeskich;

Listy

• Notifiactio de Johanne de Falcemberg...,dat.z Heidelbergu w 1405,(przeciw Janowi Falkenbergowi z powodu zarzutu herezji),odpisy:Biblioteka Jagiellońska;fragmenty ogł.(niedokładnie)M.Wiszniewski Historia literatury polskiej,t.3,Kraków 1841,s.134-135 przypis

Dzieło mylnie przypisywane

• Ars moriendi,brak miejsca wydania(ok.1450),druk ksylograficzny,unikat British Museum;egz.innego wydania w Bibliotece Kórnickiej szereg edycji;Lipsk 1926,szp.707 nn.;tekst według egz.kórnickiego podał Z.Celichowski"Ars Moriendi.Rozprawa bibliograficzna",Rozprawy AU Wydział Filologiczny,t.17(1893) i odb.Kraków 1892;(według A.Brücknera:Ars moriendi jest przeróbką ustępu z analogicznego dziełka kardynała D.Capraniki,przypisywanego także Albertowi Wielkiemu,dokonaną przez nieznanego scholara).