Dobra

Miasto w województwie wielkopolskim,siedziba władz miejsko-wiejskiej gminy Dobra;w latach 1975-1998 należało do województwa konińskiego.Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 1450 mieszkańców i jest najmniejszym pod względem liczby ludności w województwie.Miasto położone jest na Wysoczyźnie Tureckiej,na prawym brzegu doliny rzeki Teleszyny,przy drodze krajowej nr 83,w odległości 14 km na południowy wschód od Turku.
Historia
Osada po raz pierwszy wzmiankowana była w 1386 roku.Prawa miejskie zostały nadane Dobrej przed 1392 rokiem.W dokumentach z 1511 roku Dobra występuje jako miasto należące do rodu Żarnickich.W 1538 roku Dobra zniszczona została przez pożar,po którym na prośbę właścicieli Zygmunt I Stary ponownie nadał przywilej lokacyjny.Panująca tu w I poł.XVII wieku i na początku XVIII wieku zaraza znacznie wyludniła miasto.23 stycznia 1770 roku na przedpolu miasta doszło do starcia konfederatów barskich z oddziałami rosyjskimi.W boju poległo wówczas ok.500 konfederatów,tyluż ponoć też jeńców wymordowali już po bitwie Rosjanie.Po II rozbiorze Polski w 1793 roku miasto przeszło do zaboru pruskiego.Dobra liczyła wówczas ok.900 mieszkańców w 134 domostwach,a ludność trudniła się rolnictwem i rzemiosłem.Czynnych było ponad 80 warsztatów rzemieślniczych,w tym 34 krawieckie,28 szewskich,13 kuśnierskich i 8 garncarskich oraz znaczna liczba kramów żydowskich.Pracowały również dwa młyny wodne i garbarnia.W ciągu roku w mieście odbywało się 12 jarmarków.Od 1807 miasto leżało w granicach Księstwa Warszawskiego,zaś po kongresie wiedeńskim w 1815 roku na terenie Królestwa Polskiego.Wiek XIX przyniósł miastu znaczne ożywienie gospodarcze.Uruchomione zostały 4 olejarnie i 9 wiatraków oraz rozwijał się handel zbożem,trzodą i wełną.W połowie XIX stulecia Dobra liczyła już ponad 2500 mieszkańców.Podobnie jak inne niewielkie miasta(m.in.niedaleki Brudzew i Władysławów),Dobra utraciła prawa miejskie w 1870 roku zarządzeniem władz rosyjskich.Nie spowodowało to jednak zahamowania w jej rozwoju,bowiem w czterdzieści lat później osiąga,największą w swej historii,liczbę blisko 3900 mieszkańców.Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości,w 1919 roku Dobra ponownie uzyskuje prawa miejskie.W 1926 roku miasto miało 3486 mieszkańców,w tym 1850 Polaków(53,1%),1589 Żydów(45,6%),45 Niemców(1,3%)oraz 2 Rosjan.W czasie okupacji hitlerowskiej miasto zostało włączone w granice Rzeszy.Cała ludność żydowska została wymordowana w obozach zagłady,zaś część Polaków wysiedlono do Generalnego Gubernatorstwa.Krótko po wojnie Dobra przejściowo nie została zaliczona do miast wg urzędowego wykazu miast i gmin z 28 lipca 1945.
Kalendarium

• 1386 pierwszy dokument pisany z informacją o Dobrej,
• 1392 uzyskanie praw miejskich,
• 1419 miasto własnością Jana z Grabia,
• 1456 miasto własnością Mikołaja z Dobrej,
• 1521 osiedlenie się Żydów,
• 1538 zniszczenie miasta w wyniku pożaru,
• 1626 ludność miasta zdziesiątkowana przez epidemię cholery,
• 1641 erygowanie w Dobrej Bractwa Różańca Świętego,
• 1655 początek upadku miasta w wyniku potopu szwedzkiego,
• 1708 kolejna epidemia cholery w Dobrej,
• 23 stycznia 1770 klęska konfederatów barskich w bitwie pod Dobrą,
• 1780 zniszczenie pożarem kościoła parafialnego i części miasta,
• 1781 miasto własnością Ignacego Gałeckiego,
• 1793 Dobra w granicach zaboru pruskiego,
• 1810 utworzenie szkoły elementarnej,
• 1813,1814,1831,1837 kolejne epidemie cholery dziesiątkujące ludność
• 1815 Dobra w granicach Rosji,
• 3 lipca 1863 wkroczenie oddziałów powstańczych Edmunda Taczanowskiego
• 1 października 1863 potyczka pod Dobrą oddziału kpt.Petza z wojskami rosyjskimi
• 18 października 1863 potyczka oddziału ppłk.Matuszewicza z oddziałem rosyjskim,
• 1870 pozbawienie Dobrej praw miejskich przez władze carskie,
• 1879 właścicielami miasta Mączyńscy,
• 15 maja 1905 utworzenie Straży Ogniowej Ochotniczej,
• 1907 utworzenie strażackiej orkiestry dętej,
• 1912 zakończenie odbudowy kościoła parafialnego,
• 1915 ustanowienie przez okupanta miejscowego sądu,
• 1915 utworzenie Towarzystwa im.Adama Mickiewicza i ufundowanie biblioteki,
• 1917 pierwsze wybory Rady Miejskiej i burmistrza,
• 1917 założenie przez ks.Sperczyńskiego tercjarstwa zakonu św.Franciszka,
• 1918 ukończenie budowy remizy strażackiej,
• 1919 odzyskanie praw miejskich i włączenie do województwa łódzkiego,
• 1922 utworzenie Szkoły Powszechnej,
• 1939 okupacja hitlerowska i masowe wywózki mieszkańców,
• 7 września 1939 Podczas walki powietrznej w rejonie Dobrej zostaje zestrzelony przez 2 Bf 110 pchor.Jan Maliński ze 132 Eskadry Myśliwskiej.Rannemu w nogi pilotowi udzielają pomocy mieszkańcy pobliskich Mikulic.
• 1941 rozebranie przez Niemców modrzewiowego kościółka pw.św.Barbary
• 21 stycznia 1945 zajęcie miasta przez Armię Czerwoną,koniec okupacji niemieckiej,
• 30 listopada 1945 zajęcie miasta przez oddział partyzancki"Groźnego",
• 1992 zorganizowanie po raz pierwszy dorocznych obchodów Dni Dobrej.

Zabytki
Miejscowy kościół pw.Narodzenia Najświętszej Maryi Panny wzniesiony został w stylu neobarokowym według projektu Tomasza Pajzderskiego w 1912 roku,na miejscu poprzedniego,wzmiankowanego w XV wieku,zniszczonego wielokrotnymi pożarami.Podczas budowy obecnej świątyni odkryto w podziemiach szczątki ludzkie i tablicę z napisem:Tu leżą kości nieszczęśliwych Palaków,którzy zginęli w bitwie z Moskalami zginęło ok.500 w roku 1771(owa bitwa rozegrała się w 1770 roku).Wnętrze świątyni zdobią XVIII-wieczne obrazy malowane na deskach przedstawiające św.Rozalię,św.Barbarę,św.Katarzynę i anioła z Tobiaszem,które w 2007 roku zostały odrestaurowane.Krucyfiks umieszczony w łuku tęczowym pochodzi z XVI wieku,natomiast figura Chrystusa Zmartwychwstałego z XVII wieku.Obok świątyni znajduje się neogotycka dzwonnica z 1840 roku,a także budynek plebanii z 1836 roku i głaz upamiętniający sześćsetlecie miasta(z 1992 roku).Ponadto w mieście zachował się zespół dworski,w skład którego wchodzą:dwór z 1874 roku,zespół gospodarczy(gorzelnia,wozownia,magazyny)oraz park krajobrazowy o powierzchni 7,5 ha z dwustumetrową aleją kasztanowców(pomnik przyrody),stawami i wyspą otoczoną fosą.Poza wyżej wymienionymi obiektami godne uwagi są także znajdująca się na cmentarzu mogiła żołnierzy polskich poległych w 1939 roku oraz rzeźba ludowa świętego Wawrzyńca stojąca w parku obok kościoła.
Tradycja

• W Dobrej kultywowana jest tradycja Straży Grobu Pańskiego.Straż przy Grobie Pańskim trzymana jest przez tzw.Turków,których obowiązuje specjalna musztra.Najbardziej widowiskowa jest wielkanocna rezurekcja odprawiana rano w Niedzielę wielkanocną.
• Procesja Emaus w Poniedziałek wielkanocny.W drugi dzień świąt Wielkiej Nocy o godzinie 5:30 sprzed kościoła parafialnego wyrusza procesja złożona z samych mężczyzn oraz młodzieży i dzieci płci męskiej.Na czele procesji niesiona jest figurka Chrystusa Zmartwychwstałego i chorągwie kościelne,które w trakcie wędrówki ozdabiane są koronami splecionymi z młodych pędów zbóż.Procesja wędruje szlakiem dawnej granicy miasta,śpiewając przez całą drogę kościelne pieśni.W trakcie wędrówki pątnicy kilkunastokrotnie zatrzymują się przy napotkanych kapliczkach i krzyżach zakopując przy nich wosk dla lepszego urodzaju.

Sport
W miejscowości działa klub sportowy Wicher Dobra,którego sekcja piłkarska w sezonie 2006/07 występuje w konińskiej klasie okręgowej.