poniedziałek, 3 czerwca 2013

Żagań

Niem.Sagan,łuż.Zahań,czes.Zaháň,łac.Saganum miasto i gmina w zachodniej Polsce,w województwie lubuskim,siedziba powiatu żagańskiego.Położone na na pograniczu Niziny Śląsko-Łużyckiej i Wału Trzebnickiego,nad rzekami:Bobrem i Czerną Wielką.Miasto znajduje się w odległości 40 km od granicy polsko-niemieckiej i 100 km od granicy polsko-czeskiej.Według danych z 31 marca 2011 r. miasto miało 26791 mieszkańców.Żagań jest lokalnym ośrodkiem usługowo-przemysłowym,a także węzłem komunikacyjnym,w którym zbiega się droga krajowa nr 12 i dwie drogi wojewódzkie oraz kilka linii kolejowych.Miasto jest siedzibą dowództwa 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej oraz kilku innych jednostek wojskowych.
Położenie
Żagań leży w południowo-zachodniej Polsce,na południowych krańcach województwa lubuskiego,w środkowo-zachodniej części powiatu żagańskiego,w środkowym biegu Bobru lewobrzeżnego dopływu Odry,na wysokości 102 m n.p.m.(centrum).Położenie geograficzne miasta określają współrzędne 51° 37′ N 15° 19′ E.Według danych z 1 stycznia 2010 r.powierzchnia miasta wynosiła 40,38 km².Miasto stanowi 3,57% powierzchni powiatu żagańskiego.Ponad 54% obszaru miasta zajmują lasy,zaś gospodarstwa i działki rolne zlokalizowane na terenie miasta zajmują 15% powierzchni Żagania.Obszar chronionego krajobrazu stanowi niespełna 4% powierzchni miasta.Według podziału fizycznogeograficznego Jerzego Kondrackiego obszar Żagania zawiera fragmenty trzech mezoregionów:Wzniesień Żarskich,Wzgórz Dalkowskich oraz Borów Dolnośląskich.Dwie pierwsze wchodzą w skład Wału Trzebnickiego pasa wzniesień o przebiegu zbliżonym do równoleżnikowego,który uważany jest za granicę zlodowacenia środkowopolskiego w stadiale Warty.Rozpościerające się na południe od miasta Bory Dolnośląskie należą do odrębnej prowincji Niziny Śląsko-Łużyckiej.Płynący przez Żagań Bóbr daje początek przełomowej dolinie Bobru długości ok.10 km głęboko wciętej w Wał Trzebnicki.W tym miejscu rzeka dzieli Wał Trzebnicki na dwie części:lewobrzeżną i prawobrzeżną.Lewobrzeżna część miasta wznosząca się od koryta Bobru na zachód to początek Wzniesień Żarskich,zaś prawobrzeżna,wznosząca się na wschód to początek Wzgórz Dalkowskich.W północnej części miasta Lutni zasila wody Bobru płynąca z południa rzeka Czerna Wielka będąca lewobrzeżnym jego dopływem.Historycznie miasto przynależy do Dolnego Śląska,jednak po II wojnie światowej związki Żagania z tą krainą osłabły w latach 1950-1975 miasto należało do województwa zielonogórskiego,w latach 1975-1998 do województwa zielonogórskiego,a od 1999 znajduje się w województwie lubuskim.Miasto Żagań graniczy z Gminą Żagań,Gminą Iłowa(powiat żagański) i Gminą Żary(powiat żarski).Miasto znajduje się w odległości 40 km od granicy polsko-niemieckiej i 100 km od granicy polsko-czeskiej.Przez Żagań biegnie droga krajowa nr 12 oraz dwie drogi wojewódzkie:droga wojewódzka nr 295 i droga wojewódzka nr 296.Ponadto przez miasto przechodzi kilka linii kolejowych.
Demografia
Dane z 30 czerwca 2004:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 26665 100 13931 52,2 12734 47,8
gęstość zaludnienia(mieszk./km²) 668 349 319
Toponimia
Pochodzenie słowa Żagań(Sagan)jest sporne.Najprostsze wytłumaczenie mówi,że nazwa miasta mogła pochodzić od słowa sagan,oznaczającego kocioł,jednak ta teza nie ma wielu zwolenników.Rolf Kipphan kojarzył nazwę ze świętym ogniem z paleniska germańskiej chaty,zaś Arthur Heinrich tłumaczy pochodzenie nazwy miasta od słowiańskiego słowa określającego kawałek gruntu(łąki)zagonu.Z kolei Stanisław Rospond wyprowadza nazwę Żagań od słów:żegać,żagiew,co mogło być echem po początkach osadnictwa,związanych z wypalaniem puszczy pierwotnej.Za trafnością tej tezy przemawiają także nazwy okolicznych miejscowości:Żary,Zgorzelec,Pożarów.W 1475 roku w łacińskich statutach Statuta synodalia episcoporum Wratislaviensis miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Zager.W 1750 roku nazwa Zegan wymieniona została w języku polskim przez Fryderyka II pośród innych miast śląskich w zarządzeniu urzędowym wydanym dla mieszkańców Śląska Krótko po II wojnie światowej miejscowość nosiła nazwę Żegań.19 maja 1946 r.nazwa miasta ustalona została w brzmieniu Żagań.Tymczasem po przyłączeniu Międzylesia do Warszawy w połowie lat 50.jedną z ulic nazwano Żegańską i tak nazywa się ona do tej pory.
Historia
Według legendy Żagań został założony ok.700 roku przez słowiańską księżniczkę Żagannę,która była córką Wandy,a wnuczką króla Kraka.Dziś jej imię nosi jedna z głównych ulic miasta.Pierwsza historyczna wzmianka o Żaganiu,jako grodzie kasztelańskim,pochodzi z 23 maja 1202 roku.Wówczas kasztelan żagański Stefan(comes Stephanus castellanus meus de Sagan)został wymieniony po raz pierwszy w charakterze świadka w dokumencie wystawionym przez Henryka Brodatego dla klasztoru w Lubiążu.Gród powstał zapewne wcześniej,lecz po roku 1155,gdyż wydana wtedy bulla papieska,wymieniająca wszystkie graniczne kasztelanie Śląska pomija Żagań.Lokalizacja grodu nie została dotychczas naukowo ustalona,ale przyjęło się,że był on położony nad Bobrem w odległości około 1,5 km na północ od powstałego później miasta.Bardzo prawdopodobne,że znajdował się on na Wzgórzu Zamkowym.Gród strzegł przeprawy,przez którą szedł Niski Trakt,ważny szlak handlowy,łączący Wielkopolskę z południowymi Niemcami.W pobliżu grodu powstała,zapewne już w XII wieku,osada typu targowego.Położona była na terenie obecnej wsi Stary Żagań,gdzie zachowany jest do dziś romański kościół.Niedogodne usytuowanie osady w stosunku do głównego traktu handlowego,stało się przyczyną translokacji targu,które nastąpiło około 1230 roku.Osada została przeniesiona w pobliżu przeprawy,na terenie obecnego śródmieścia Żagania.Nową osadę zlokalizowano prawdopodobnie w okolicach obecnego zespołu po augustiańskiego.Jej szybki rozwój sprawił,że miasto otrzymało od księcia Konrada I prawa miejskie.Nie zachował się jednak akt lokacyjny,stąd też dokładna data nadania praw miejskich jest niemożliwa do ustalenia,aczkolwiek musiało to nastąpić między 1248 a 1260 rokiem.Od końca XIII wieku Żagań był stolicą samodzielnego księstwa żagańskiego rządzonego do 1472 przez Piastów śląskich.W 1472 Jan II Szalony sprzedał księstwo żagańskie książętom saskim.W tym okresie księstwem rządziło pięciu książąt z rodu Wettinów,z których ostatni,książę Moritz,w 1549 wymienił Żagań za terytoria czeskie,przekazując go królowi Ferdynandowi Habsburgowi.W 1627 cesarz Austrii Ferdynand II Habsburg sprzedał księstwo dowódcy swoich wojsk Albrechtowi Wallensteinowi.Za jego rządów miasto bardzo się rozwinęło.Albrecht Wallenstein sprowadził do miasta wielkiego uczonego,astronoma Jana Keplera,który prowadził w Żaganiu obserwacje astronomiczne i meteorologiczne.Dzięki jego zabiegom uruchomiono pierwszą drukarnię w mieście(1629 r.)a także rozpoczęto przebudowę średniowiecznego zamku na barokowy pałac.W latach 1632-1633 zarazy oraz liczne grabieże spowodowały spustoszenia i zniszczenia Żagania oraz jego okolic.Odbudowa miasta miała miejsce za panowania księcia Wacława Euzebiusza Lobkowica,któremu dostąpił księstwo cesarz Ferdynand III Habsburg.W 1677 w mieście wybuchł ogromny pożar,który strawił wiele kościołów i budynków,w tym także bibliotekę klasztoru augustianów.W 1730 znów wybuchł wielki pożar,w wyniku którego spłonęło prawie całe miasto.Odbudowę rozpoczęto jeszcze w czasach habsburskich,borykano się jednak z trudnościami finansowymi.W 1785 księstwo przeszło w posiadanie Piotra Birona,księcia kurlandzkiego.W latach 1842-1862 za czasów panowania księżnej Doroty de Talleyrand-Périgord,najmłodszej córki Birona,Żagań stał się ważnym ośrodkiem życia kulturalnego i politycznego o znaczeniu ponadregionalnym.W mieście przebywały wówczas takie sławy jak Ferenc Liszt,Božena Němcová czy Honoré de Balzac.Potomkowie Birona rządzili Żaganiem do 1935 roku,kiedy to władze III Rzeszy skonfiskowało pałac książęcy,a samego księcia Bosona II uznały za wroga państwa i pozbawiły obywatelstwa.Podczas II wojny światowej Żagań i okoliczne miejscowości stały się miejscem lokalizacji obozów jenieckich.Jesienią 1939 zorganizowano Stalag VIII C,którego pierwszymi jeńcami byli Polacy uczestnicy kampanii wrześniowej,jednak w późniejszym okresie znalazło się tu kilkadziesiąt tysięcy jeńców różnych narodowości.Najbardziej znanym żagańskim obozem jenieckim był Stalag Luft 3,przeznaczony dla alianckich lotników,w którym w nocy z 24 na 25 marca 1944 miała miejsce Wielka ucieczka.76 jeńców uciekło wówczas przez tunel w ziemi,drążony wcześniej przez wiele miesięcy.Ostatecznie tylko trzem uczestnikom udało się zbiec.Wielka ucieczka doprowadziła do furii Hitlera,który rozkazał zabić 50 uczestników ucieczki.16 lutego 1945,po czterodniowych zaciętych walkach,oddziały 117 Berdyczowskiej Dywizji Strzelców Gwardii zajęły prawobrzeżną część Żagania.Następnego dnia oddziały niemieckie,zagrożone okrążeniem,wycofały się z lewobrzeżnej części miasta.18 lutego 1945 w budynku przy ul.Keplera 24(obecna siedziba WKU)rozpoczął swoje urzędowanie Zarząd Wojskowego Komendanta Miasta Żagania(ros.Управление военного коменданта города Заган).10 maja 1945 do miasta przybył pełnomocnik rządu na Obwód nr 22(Żagań),Henryk Grabarczyk wraz z grupą organizacyjną administracji i dwudziestoma funkcjonariuszami MO pod dowództwem sierżanta Franciszka Krupnika.Rozpoczęto wówczas proces wysiedlania ludności niemieckiej.Na ich miejsce przybyli przymusowi polscy wysiedleńcy z Kresów Wschodnich oraz ludność z różnych regionów Polski.Rozpoczęła się mozolna odbudowa miasta,które podczas wojny uległo ogromnym zniszczeniom.





















































Ludność Żagania
RokLudnośćRokLudność
1618ok.4000193922343
1660ok.13001945(VII)300
175628601945(XII)1776
17642466195010340
17723010196018100
17803335197222000
17863531198024271
17923995199328162
17964317199628467
18044647200027774
18305500200127741
191015400200426665
Garnizon Żagań
Żagań był i jest kojarzony z dużym garnizonem wojskowym.Wojsko stacjonuje w Żaganiu nieprzerwanie od drugiej połowy XIX wieku.Najpierw były to wojska pruskie,później Reichswehra następnie Wehrmacht,a po II wojnie światowej Armia Czerwona i Wojsko Polskie.3 czerwca 1948 Wojsko Polskie przejęło kompleks koszarowy przy ulicy Szosa Żarska.13 lipca 1948 z Żar do koszar przy ul.Szosa Żarska został przeniesiony 25 Drezdeński Pułk Artylerii Pancernej(JW 1418).W dniach 17-21 maja 1949 z Żurawicy przybył 8 Drezdeński Pułk Czołgów(JW 1678).1 grudnia 1952 w koszarach przy ulicy Szosa Żarska został sformowany 17 Pułk Artylerii Pancernej(JW 2555).20 grudnia 1955 dotychczasowy 17 Pułk Artylerii Pancernej został przeformowany w 36 Batalion Czołgów i Artylerii Pancernej(JW 2555).15 sierpnia 1957 został rozformowany 36 Batalion Czołgów i Artylerii Pancernej(JW 2555).W 1969 została zakończona budowa Bojowej Strzelnicy Czołgów„Karliki”,a w 1973 Bojowej Strzelnicy Bojowych Wozów Piechoty i Transporterów Opancerzonych„Karliki”.W styczniu 1974 został oddany do użytku hotel poligonowy.1979 Komenda OSPWL(JW 5430)została dyslokowana z Kliczkowa do miejscowości Dobre nad Kwisą.W 1980 r.zostało oddane do użytku obozowisko wagonowe„Karliki”.22 listopada 1989 ceremonia pożegnania sztandaru 3 Drezdeńskiego Pułku Czołgów Średnich.31 marca 1990 został rozformowany 3 Drezdeński Pułk Czołgów Średnich(JW 2646).27 lutego 2006 Sąd Okręgowy w Zielonej Górze wydał postanowienie o rejestracji Stowarzyszenia Żołnierzy i Pracowników Wojska 3 Drezdeńskiego Pułku Czołgów Średnich.Do końca 2007 roku został rozformowany 11 Batalion Medyczny(JW 2182),stacjonujący,w koszarach przy ulicy Szosa Żarska.W 2009 r.po likwidacji garnizonu Nowogród Bobrzański,na terenie działania garnizonu Żagań znalazł się Skład Potok.Skład Potok jest jednym z sześciu składów wchodzących w skład 5 Rejonowej Bazy Materiałowej(JW 3036)w Nowogrodzie Bobrzańskim.Skład usytuowany jest w miejscowości Potok.W 2010 został rozformowany 10 Batalion Rozpoznawczy Strzelców Konnych(JW 2943)w koszarach"Żagań-Las"przy ulicy Żarskiej oraz 11 Kompania Chemiczna(JW 1185)w koszarach"Żagań-Miasto"przy ulicy Dworcowej.11 Batalion Dowodzenia zimą z 2010 na 2011 został przeniesiony z koszar przy ulicy Dworcowej do koszar przy ulicy Żarskiej,gdzie zajął miejsce po 10 Batalionie Rozpoznawczym Strzelców Konnych.Z dniem 1 stycznia 2011 dotychczasowy Klub Garnizonowy w Żaganiu został wyłączony z podporządkowania dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego i włączony do etatu Dowództwa 11 DKPanc,jako Klub Dywizyjny w Żaganiu.28 czerwca 2011 dowódca 11 DKPanc przekazał,a komendant 4 Regionalnej Bazy Logistycznej we Wrocławiu przyjął w podporządkowanie 11 Batalion Remontowy.Rozformowana została Wojskowa Administracja Koszar w Żaganiu przy ulicy Bema.Zadania związane z technicznym utrzymaniem nieruchomości w garnizonie przejęła zamiejscowa komórka wewnętrzna 43 Wojskowego Oddziału Gospodarczego w Świętoszowie.W terminie do 31 grudnia 2011 została rozformowana Komenda 5 Rejonowej Bazy Materiałowej w Nowogrodzie Bobrzańskim(JW 3036),a podległe jej składy podporządkowane komendantowi 4 Regionalnej Bazy Logistycznej(JW 4229)we Wrocławiu.Z dniem 1 stycznia 2012 Regionalny Węzeł Łączności Wrocław został przeformowany w Region Wsparcia Teleinformatycznego we Wrocławiu.W strukturze organizacyjnej nowo powstałej jednostki znalazł się Węzeł Łączności Żagań.1 czerwca 2012 weszło w życie rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 25 kwietnia 2012 r.zmieniające rozporządzenie w sprawie utworzenia garnizonów oraz określenia zadań,siedzib i terytorialnego zasięgu właściwości ich dowódców.Na mocy tego rozporządzenia między innymi zniesiony został garnizon Świętoszów.Dowódca garnizonu Świętoszów został zobowiązany do przekazania,w terminie 30 dni,swoich obowiązków dowódcy garnizonu Żagań.W uzasadnieniu projektu wymienionego wyżej rozporządzenia stwierdzono,że„cały obszar terytorialny garnizonu powinien znajdować się w obrębie jednego WOG-u”.Od 1 czerwca 2012 dowódca garnizonu Żagań obejmuje swoją właściwością powiat żagański,powiat żarski i część powiatu bolesławieckiego:gmina Bolesławiec(obręby:Golnice,Parkoszów,Krępnica,Kliczków,Trzebień Mały,Pstrąże,Kozłów) i gmina Osiecznica).Z dniem 31 sierpnia 2012 zostało zlikwidowane Przedszkole Nr 94 w Żaganiu przy Jednostce Wojskowej Nr 2423 w Żaganiu,a mienie nieruchome przekazane Agencji Mienia Wojskowego dla dokonania darowizny na rzecz Gminy Żagań w celu utworzenia przedszkola samorządowego.Przedszkole mieści się przy ulicy Świerkowej 2.Od 1991 dyrektorem przedszkola jest mgr Małgorzata Niedziela.Przypomnieć należy,że z dniem 31 sierpnia 2003 zostały zlikwidowane dwie placówki:Przedszkole Nr 86 w Żaganiu i Przedszkole Nr 87 w Żarach.Z dniem 31 grudnia 2012 Terenowa Wojskowa Komisja Lekarska w Żarach została zniesiona,a z dniem 1 stycznia 2013 utworzona Rejonowa Wojskowa Komisja Lekarska w Żaganiu z tymczasową siedzibą w Żarach.
Obecnie w Garnizonie Żagań stacjonują następujące instytucje i jednostki wojskowe:
  • Dowództwo 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej im.Króla Jana III Sobieskiego(JW 1588)przy ul.Traugutta 1
  • 34 Brygada Kawalerii Pancernej im.hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego(JW 2423)przy ul.Szosa Żarska
  • 11 Batalion Remontowy(JW 2649)przy ul.Szosa Żarska
  • 11 Batalion Dowodzenia im.gen.broni Zygmunta Sadowskiego(JW 4071)przy ul.Szosa Żarska
  • Lubuski Oddział Żandarmerii Wojskowej przy ul.Szosa Żarska
  • Wojskowa Komenda Uzupełnień w Żaganiu przy ulicy Keplera 24
  • Klub Dywizyjny w Żaganiu przy ul.Szosa Żarska
  • Węzeł Łączności Żagań przy ul.Dworcowej
  • Delegatura w Żaganiu Wojskowej Komendy Transportu we Wrocławiu
  • Parafia Wojskowa pw.Matki Bożej Hetmanki Żołnierza Polskiego w Żaganiu przy ul.Szosa Żarska 2
  • 10 Brygada Kawalerii Pancernej im.gen.broni Stanisława Maczka(JW 2399)w Świętoszowie przy ul.Sztabowej 1
  • Klub 10 BKPanc w Świętoszowie przy ul.Ułańskiej 8
  • 43 Wojskowy Oddział Gospodarczy(JW 5350)w Świętoszowie przy ul.Sztabowej 1
  • Węzeł Łączności Świętoszów
  • Parafia Wojskowa pw.św.Floriana w Świętoszowie przy ul.Kościelnej 2
  • Ośrodek Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych Żagań im.gen.dyw.Zbigniewa Ohanowicza(JW 5430)w Dobrem nad Kwisą
  • 105 Szpital Wojskowy z Przychodnią Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Żarach przy ul.Domańskiego 2
  • Rejonowa Wojskowa Komisja Lekarska w Żaganiu z siedzibą w Żarach(blok nr 6 na terenie 105 SzWzP SPZOZ)
  • Skład Potok 4 Regionalnej Bazy Materiałowej(JW 4229)we Wrocławiu
Dowódcą garnizonu jest dowódca 11 DKPanc.Nieetatowa komenda garnizonu wyznaczana jest ze składu osobowego Dowództwa 11 DKPanc.
Zabytki
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są:
  • miasto,z XVI wieku,XVIII wieku
  • kościół filialny pod wezwaniem Świętego Ducha,późnobarokowy z lat 1701-1702,wieża nadbudowana w 1785 r.Wyposażenie także późnobarokowe,ul.Armii Krajowej
  • kościół szpitalny,obecnie parafialny pod wezwaniem Świętego Krzyża,wzniesiony z fundacji księżnej Doroty de Talleyrand–Périgord w 1848 r.według projektu Leonarda Schatzeberga z wykorzystaniem reliktów gotyckiej kaplicy.Wnętrze z bogatym wyposażeniem stolarsko-rzeźbiarskim i kowalskim(kraty)posiada jednolity neogotycki charakter o dużych wartościach artystycznych.W kościele miejsce ostatniego spoczynku znaleźli katoliccy członkowie rodziny książęcej:księżna Katarzyna Wilhelmina,Dorota Talleyrand i jej syn Ludwik Napoleon,ul.Szpitalna
  • kościół cmentarny pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny,drewniany zbudowany w 1404 r.murowany w 1484 r.przebudowany przez dostawienie kaplicy w XVII-XVIII wieku.W obecnej postaci barokowy z zachowanymi częściowo cechami gotyku.W późnorenesansowym wnętrzu znajdują się trzy barokowe ołtarze,ul.Podgórna 16:
    • cmentarz przy kościele z 1539 roku:kaplica,obecnie kostnica z 1691 roku;kaplica„Namaszczenia”z 1691 roku;dwie bramy,XVII/XVIII wieku;mauzoleum księżnej żagańskiej Rachel de Talleyrand-Prigord,1895 z roku;Kaplica Bożego Grobu ul.Żarska,zbudowana po 1598 roku z inicjatywy opata żagańskiego konwentu augustianów Jakuba II.Budowla jest wierną kopią Kaplicy Grobu Chrystusowego w Jerozolimie;kaplica staroluterańska,obecnie kościół polsko-kat.parafialny pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego,ul.Wojska Polskiego z 1902 roku
  • zespół klasztorny po augustiański z XIV-XVIII wieku,złożony z kościoła parafialnego,dawnego klasztoru i konwiktu oraz spichlerza klasztornego,położony jest w północno-zachodniej części starego miasta.28 lutego 2011 r.uznany za pomnik historii,plac Klasztorny:
    • kościół obecnie parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny;źródłowo potwierdzony w 1272 r.posiada prawdopodobnie wcześniejsze pochodzenie.Układ ani kształt trzynastowiecznej budowli nie jest znany.W drugiej połowie XIV wieku zakonnicy wznieśli trzynawową bazylikę.Po pożarach w latach 1472 i 1486 kościół został odbudowany w konstrukcji halowej.Poważna przebudowa miała miejsce w 1515 r.gdy wzniesiono nową wieżę i wielki zachodni szczyt oraz podwyższono nawę główną.W roku 1602 od zachodu dobudowano dwukondygnacyjną loggię.Po pożarze w 1730 r.odbudowane wnętrze otrzymało bogaty wystrój sztukatorsko-rzeźbiarski,wykonany przez Jana Urbańskiego i Jana Haberla z Wrocławia.Barokowy wystrój otrzymały także okna.Zewnętrzna architektura mimo przebudów zachowała charakter gotycki.Loggia jest renesansowa.Wyposażenie wnętrz barokowe.Uwagę zwracają stalle z 1695,gotycki sarkofag księcia głogowsko-żagańskiego Henryka IV oraz XVI-wieczny ołtarz św.Trójcy
    • dawny klasztor augustianów,obecnie plebania i biura parafialne.Augustianie sprowadzeni w 1284 r.przez Przemka głogowskiego zajęli początkowo plebanię.W 1285 r.książę Konrad II Garbaty przekazał im zamek,który w połowie XIV wieku rozbudowali,wznosząc ponadto pałac opacki.W następnych wiekach klasztor poddawano wielokrotnym przebudowom.Po pożarze w 1730 został przekształcony w duchu baroku i powiększony.Jedynie część pomieszczeń w skrzydle wschodnim zachowała charakter gotycki.Dwukondygnacyjna budowla jest murowana z cegły.Poza pierwotnymi celami braci i kapitularzem mieści kaplicę św.Anny z gotyckimi sklepieniami oraz biblioteką klasztorną z XVIII-wiecznym wystrojem,zbiorem starodruków i dwoma XVII-wiecznymi globusami.Sklepienia biblioteki są ozdobione freskami z 1736 roku,autorstwa Georga Wilhelma Neunhertza
    • dawny konwikt,budynek mieszkalno-gospodarczy,późnobarokowy,z XV wieku,przebudowany w latach 1740-1758 na miejscu klasztornych budynków gospodarczych i szkoły nowicjatu następnie przeznaczony na sąd i areszt.W latach 1972-1975 odbudowany i adaptowany na hotel turystyczny PTTK
    • dawny spichlerz klasztorny późnogotycki z końca XV wieku,częściowo przekształcony w XIX-XX w.Murowany z cegły o elewacji frontowej rozczłonkowanej wąskimi,ostrołukowymi blendami.W roku 1978 przystąpiono do adaptacji z przeznaczeniem na zaplecze"Domu Turysty"
  • zespół klasztorny,pofranciszkański z resztkami klasztoru franciszkanów z XIII wieku,XIV wieku,XVI-XIX wieku.Franciszkanie przybyli do Żagania w 1284 r.wznieśli wkrótce klasztor i kościół.Opuszczony w czasie reformacji kościół przejęli ewangelicy.W 1633 r.świątynia przeszła w ręce jezuitów,którzy na miejscu klasztoru wznieśli okazałe kolegium,ul.Gimnazjalna:
    • kościół pod wezwaniem śś.Piotra i Pawła,ufundowany przez Konrada Garbatego w 1293 r.Z tego okresu pochodzą obecnie mury korpusu i prezbiterium.W XV wieku dobudowano kaplicę.Po pożarze w 1486 r.odbudowa trwała do początku XVI wieku,kiedy założono sklepienie kryształowe.Wieżę odbudowali ewangelicy w 1604 r.Dalsze remonty i przebudowy miały miejsce w latach 1696-1752 i w końcu XVIII wieku,gdy przekształcono elewację wieży w duchu klasycystycznym.Mimo przekształceń kościół zachował charakter gotycki.Wyposażenie wnętrza barokowe z około 1730 r.pl.Słowiański
    • dawne kolegium jezuickie,pierwszy budynek kolegium,wzniesiony w 1655 r.zniszczył po 13 latach pożar.Na jego miejscu odbudowano południowe skrzydło obecnego barokowego założenia.Twórcą był nadworny architekt Lobkowitzów,budowniczy zamku Antonio della Porta.W 1733 r.kolegium powiększono o aulę,zaś w drugiej połowie XVIII wieku o trzy skrzydłową część północną.Po kasacji zakonu jezuitów i sprzedaniu ich dóbr w 1787 część południową przeznaczono na szkołę,a północną(po gruntowej przebudowie i podwyższeniu)na siedzibę policji i więzienia).Od 1945 do 2009 w części północnej mieściła się Komenda Policji(obecnie przeniesiona na ul.Nowogródzką).Dawniej swoją siedzibę miała tam także Prokuratura Rejonowa,którą przeniesiono w inne miejsce.Skrzydło południowe zostało adaptowane w 1963-1965 dla potrzeb Zespołu Szkół Tekstylno-Handlowych,wcześniej Zespół Szkół Włókienniczych, ul.Gimnazjalna 13
  • wieża kościoła poewangelickiego pierwotny kościół ewangelicki zbudowany został w 1709 r.Wzniesiony na jego miejscu w drugiej połowie XIX wieku murowany kościół,zwany Kościołem Łaski,uległ rozbiórce w 1966 r.Do dzisiejszych czasów przetrwała 84-metrowa wieża ceglana zwieńczona żeliwną,ażurową iglicą zbudowana w latach 1843-1846.W krypcie znajdującej się pod wieżą znaleźli miejsce spoczynku protestanccy członkowie rodziny książęcej(Piotr Biron i jego małżonka Anna Dorota,córki księcia:Joanna i Paulina oraz jego bratanek Piotr Gustaw Biron).2 listopada 2004 wieża,po trwającym kilka lat remoncie,została udostępniona dla zwiedzających,pl.Królowej Jadwigi
  • zespół cmentarny,ul.Kożuchowska,z XIX wieku
  • mury miejskie obronne,fragmenty z XIV-XVI wieku;Żagań został otoczony murami miejskimi i fosą na początku XIV wieku.W XVIII-XIX w.mury wraz z bramami popadły w ruinie i uległy częściowej rozbiórce.Zachowane do dziś fragmenty usytuowane są wzdłuż ulicy Wałowej,Jana Keplera,w ścianach zabudowań po augustiańskich oraz przy ulicy Rybackiej.Ten odcinek przetrwał wraz z basztą,w latach 1970-1971 został zakonserwowany i wyeksponowany
  • zespół zamkowy,ul.Szprotawska 4:
    • zamek barokowy zespół pałacowy Lobkowitzów,z lat 1631-33,1670-86,XVIII wieku,XIX wieku;obecnie Żagański Pałac Kultury,usytuowany na południowo-wschodnim obrzeżu miasta na miejscu średniowiecznego zamku,który był posadowiony około 3 m niżej od pałacu.W 1627 r.księstwo żagańskie nabył ówczesny dowódca wojsk austriackich,książę Albrecht Wallenstein.Z jego inicjatywy,około roku 1630 na miejscu zamku rozpoczęto budowę pałacu według projektu włoskiego architekta Vincentio Boccacci renesansowy typ rezydencji obronnej.Tragiczna śmierć księcia spowodowała wstrzymanie budowy na długi czas.Podjął ją ponownie Wacław Lobkowic,który nabył księstwo w 1646 r.Prace budowlane podjęto w 1670 r.według projektu włoskiego architekta Antonio della Porta.Wzniesiona budowla nawiązuje wyraźnie do pałacu w Roudnicach(rodzinnym mieście Lobkowica)dzieła tego samego architekta z 1684 roku.Powolne tempo budowy zmieniło się,gdy księstwo zakupił w roku 1786 książę kurlandzki Piotr Biron.W latach 1792-1796 wnętrza poddano przebudowie i gruntownej renowacji według architekta Chrystiana Schultze.W roku 1802 drewniane dotychczas mosty zastąpiono murowanymi.W roku 1842 księstwo przeszło na własność Doroty de Talleyrand-Périgord.Dwór żagański stał się wtedy jednym z bardziej znanych w Europie.W latach 1845-1855 przeprowadzono wiele prac modernizacyjnych.Znacznie powiększony park zamkowy otrzymał nowy,romantyczny wygląd,zaprojektowany przez Oskara Teicherta.Obecny wygląd pałacu ukształtowany został w okresie baroku.W rezultacie powstał obiekt jedyny w swoim rodzaju,nie mający w architekturze polskiej odpowiednika,o układzie przestrzennym łączącym cechy właściwe barokowym pałacom francuskim skrzydło parawanowe oraz włoskim skierowanie dziedzińca w kierunku parku
    • oranżeria z rampami,z połowy XIX wieku,przy ul.Szprotawskiej
    • park geometryczny z XVII-XX wieku,o łącznej powierzchni 77,49 ha powstały w XVII wieku,znacznie przekształcony podczas rządów Doroty de Talleyrand-Périgord.Przepływający przezeń Bóbr w naturalny sposób podzielił go na trzy części:park przedni(pałacowy,o pow.15 ha+1,8 ha zespół szpitalno-kościelny)obecnie stosunkowo najlepiej utrzymany,park środkowy(bażanciarnia)położony między dwiema odnogami Bobru,oraz park górny usytuowany między nurtem rzeki,Osiedlem Moczyń,a dworcem kolejowym(łączna powierzchnia bażanciarni i parku górnego wynosi 60,69 ha).W skład występującego na terenie parkowego założenia drzewostanu wchodzi około 50 gatunków drzew i krzewów.Najliczniej reprezentowane są:cis pospolity(19%),lipa drobnolistna(16%),grab pospolity(10%),dąb szypułkowy(9%) i robinia akacjowa(7%).Spośród okazów występujących w pojedynczych ilościach wyróżnić można platany,buki czerwone,choinę kanadyjską,sosnę wejmutkę,sosnę czarną,tulipanowiec i bożodrzew
  • ratusz,z XIX wieku
  • domy,ul.Armii Czerwonej 21 z XVIII wieku,Rynek 17 z XIV-XIX wieku
  • dom,ul.II Armii WP 21 nie istnieje
  • domy,ul.Bracka 11,12,18,25,nie istnieją
  • dom,ul.Cmentarna 4,XVIII wieku
  • dom,ul.Dąbrowskiego 3,XVIII wieku
  • dom i ogród,ul.Dworcowa 30,z XIX wieku
  • domy,ul.Gimnazjalna(d.Wasilewskiej)1,3 nie istnieje,4,z XVIII wieku,XIX wieku
  • domy,ul.Keplera 22,38,39,40,41,44,61 nie istnieje,z XVIII wieku,XIX wieku
  • dom,pl.Klasztorny 5,z XVIII wieku
  • dom,ul.Libelta 13,nie istnieje
  • domy,ul.Nowotki 6,7,15,23,z XVIII wieku,XIX wieku
  • dom,ul.Pomorska 1,z 1894 roku
  • kamienice Rynek:7,8,9,10;domy:Rynek 11,27,28,29,30,31,35 kamienica,z XVII wieku,XVIII wieku;II wojna światowa i jej skutki spowodowały zniszczenie 80 proc.Staromiejskiej zabudowy mieszkalnej centrum Żagania.Z ocalałych najcenniejszą grupę stanowią domy przy Rynku,renesansowe,na zrębach gotyckich(nr 7-11) i barokowe(nr 27-31).Wartościowy zespół tworzy zwarta zabudowa ulicy Warszawskiej,powstała w XVIII i XIX wieku,na zrębach starych budowli.Z tego samego czasu przetrwały domy przy ulicach:Keplera,Słowackiego,Szprotawskiej,Jana Pawła II,Gimnazjalnej i przy placu Słowiańskim.Poza strefą staromiejską zabudowaną w II połowie XIX i XX wieku,znajduje się kilkadziesiąt domów zbudowanych w stylu secesyjnym.Skupiają się one głównie przy ulicach Piłsudskiego,Henryka Brodatego,Dworcowej,Nowogrodzkiej,Śląskiej,Szprotawskiej i Żelaznej
  • domy,ul.Słowackiego 2,3,4, 5,6,17,18,19,XVIII wieku,XIX wieku
  • domy,pl.Słowiański 9,11,12,13,18 nie istnieje,21,24,z XVII wieku,XVIII wieku
    • pałac,pl.Słowiański 17,pierwotnie urząd książęcych dóbr ziemskich,obecnie siedziba Urzędu Miasta.Klasycystyczny,zbudowany w 1793 według projektu Christiana Schultze,wielokrotnie remontowany i przekształcony we wnętrzach
  • dom,ul.Sobieskiego 16 nie istnieje
  • pałac kamery książęcej,obecnie sąd rejonowy,ul.Szprotawska 3,z XVIII wieku
  • domy,ul.Szprotawska 1 nie istnieje,4,5,8,z XVIII wieku nie istnieją
    • sąd rejonowy,ul.Szprotawska 3,dawniej budynek administracji książęcej.Zbudowany w końcu XVIII wieku.W 1813 r.rezydował w nim pisarz francuski,Stendhal,jako intendent na księstwo żagańskie przy korpusie gen.Latour-Maubourg
  • domy, ul.Śląska 21,23,25,z początku XX wieku
  • domy,ul.Jana Pawła II(dawniej Świerczewskiego)10,11,z XVIII wieku
    • pałacyk,ul.Jana Pawła II 7,dawna siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej.Klasycystyczny,zbudowany na przełomie XVIII i XIX wieku według projektu Christiana Schultze dla radcy dworu książęcego Johanna Metzke
  • domy,ul.Warszawska 6,7,10,11,12,13,15,19,21,22,23,z XVIII wieku,XIX wieku,XX wieku
  • zespół szpitala pod wezwaniem św.Doroty;istniejący do dzisiaj,neogotycki budynek szpitala,wzniesiono za sprawą księżnej Doroty.Plac otaczający szpital,księżna nabyła od rodziny Willmanów,żagańskich fabrykantów.Kamień węgielny pod budowę obiektu położono 3 maja 1851 w obecności króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV.Szpital oddano do użytku w październiku 1859 roku.Z tej niezwykle nowoczesnej jak na owe czasy placówki mogli korzystać jedynie mieszkańcy księstwa żagańskiego,zarówno katolicy,jak i protestanci
    • dom sióstr zakonnych,z połowy XIX wieku
    • ogrodzenie,od ul.Żelaznej i Szprotawskiej,z bramą,murowane,z połowy XIX wieku,XX wieku,ul.Żelazna 1
    • kościół parafialny pod wezwaniem Świętego Krzyża
    • budynek szpitalny,z połowy XIX wieku
inne zabytki:
  • cmentarz żydowski
  • wieża ratuszowa która jest pozostałością ratusza usytuowanego pierwotnie w Rynku,a w XVI wieku przeniesionego na zachodnią pierzeję zabudowy mieszkalnej.Neoklasycystyczna,zbudowana w latach 1879-1880 z wykorzystaniem fragmentów ratusza gotyckiego z XIV-XVI wieku.Na I piętrze zachowało się sklepienie kryształowe z pierwszej połowy XVI wieku,Rynek
  • dworzec kolejowy z pięcioma peronami;obecny budynek dworca kolejowego jest już trzecim z kolei.Budowę ukończono 1 marca 1913 roku na miejscu wcześniejszego,zniszczonego przy pożarze.Z okazji 150 lat kolejnictwa na ziemi żagańskiej w 1996 wmurowano pamiątkową tablicę na ścianie dworca od strony ulicy
  • zabytkowe koszary wojskowe
  • Muzeum Obozów Jenieckich znajduje się pod Żaganiem.Obejmuje ono tereny obozów jenieckich Stalagu VIIIC oraz Stalagu Luft III,gdzie w 1944 miała miejsce Wielka ucieczka 80 lotników,z których 50 rozstrzelano potem na mocy rozkazu Hitlera,znanego jako Sagan-Befehl
Urbanistyka
Osiedla mieszkaniowe:
  • Osiedle XXX-lecia PRL
  • Osiedle Bema
  • Osiedle Moczyń
  • Osiedle Kolonia Laski
  • Osiedle Łąkowa
Gospodarka
Historia
Gospodarcze podstawy rozwoju miasta stwarzały od najdawniejszych czasów rzemiosło i handel.Od średniowiecza istniały w Żaganiu cechy piekarzy,rzeźników,krawców i szewców.Potwierdzone zostały cechy kuśnierzy,produkujących nie tylko na potrzeby lokalne,ale także na eksport.W tym czasie czynne były także żagańskie kuźnice,produkujące żelazo z występującej w okolicy rudy darniowej.Poważną rolę w gospodarce miasta odgrywało rybołówstwo,a obecność rybaków w Żaganiu została potwierdzona już w 1299 roku.Istotne znaczenie gospodarcze spełniał handel,posiadający dogodne warunki rozwoju w związku z położeniem Żagania przy głównej drodze handlowej.Obecność cechu kupców,zajmujących się handlem,została udokumentowana już w XIV wieku.Źródła pisane z tego okresu potwierdzają również istnienie targu solnego i corocznych jarmarków.Tradycje rzemiosła przejął w XIX wieku przemysł.W 1802 uruchomiono fabrykę papieru,w 1863 zbudowano gazownię,a w 1878 austriacka firma włókiennicza Mos Löw Beer założyła w Żaganiu swoją filię.W wyniku II wojny światowej zniszczenia przemysłu wyniosły 75%.Pomimo trudności miasto stało się znaczącym ośrodkiem przemysłu włókienniczego i metalowego.Funkcjonowały tu prężne Żagańskie Zakłady Przemysłu Wełnianego,Żagańska Czesalnia Wełny czy Przedsiębiorstwo Produkcji Sprzętu Domowego„Zamex”(dawniej„Polar”),znany w kraju producent zamrażarek.Przekształcenia ustrojowe i gospodarcze spowodowały,że zakłady te już nie istnieją,a wspomniane dziedziny przemysłu odgrywają mniejszą rolę.
Stan obecny
Upadek największych zakładów i wzrost bezrobocia skłoniły władze miasta do działań zmierzających do powstania nowych miejsc pracy.W 2003 powstała Żagańska Strefa Gospodarcza,w skład której weszło łącznie ponad 60 ha terenów inwestycyjnych.Z oferty skorzystało dotychczas kilka przedsiębiorstw,które wybudowały w Żaganiu hale produkcyjne.W tym samym okresie w Żaganiu powołano także spółki komunalne zajmujące się gospodarką wodno-ściekową,gospodarowaniem odpadami komunalnymi i robotami drogowymi,doradztwem i pozyskiwaniem środków zewnętrznych,zarządzaniem obiektami i prowadzeniem inwestycji.Posunięcie to miało na celu podniesienie poziomu usług i efektywniejsze zarządzanie finansami.Według danych z 2011 r.na terenie Żagania miało siedzibę 3084 podmiotów gospodarki narodowej,w tym 2830 należących do sektora prywatnego i 254 należących do sektora publicznego.
Według Strategii rozwoju powiatu żagańskiego z 2008 r. i sprawozdania z działalności Powiatowego Urzędu Pracy w Żaganiu z 2010 r.do największych i najbardziej dynamicznie rozwijających się pracodawców w Żaganiu należą:
  • Firma Produkcyjna Bartex ZPCH(produkcja zabawek,odzieży i tekstyliów)
  • Poltops sp.z o.o.(produkcja włókiennicza)
  • P.H.U.Adam sp.z o.o.(sprzedaż mięsa)
  • Przedsiębiorstwo Wielobranżowe„Jersak”Zofia Jersak(handel paliwami)
  • Polstoff sp.z o.o.(handel)
  • Sun-d-yan sp.z o.o.(produkcja)
  • Polotex(produkcja dziewiarska)
  • Zakład Wielobranżowy Galwanizeria(produkcja)
  • Nadleśnictwo Żagań(leśnictwo i pozyskiwanie drewna)
  • VP Polska sp.z o.o.(produkcja opakowań z papieru)
  • Zakład Przetwórstwa Mięsnego TAKO(przetwórstwo mięsa)
  • Piekarnia Amadeo Tadeusz Giza(produkcja i wyrób pieczywa i artykułów cukierniczych)
  • Ecotex Poland sp.z o.o.(sprzedaż hurtowa)
  • Miejski Zakład Komunikacji sp.z o.o.(transport miejski)
  • Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania i Robót Drogowych sp.z o.o.(gospodarowanie odpadami)
  • Sunset Textil(produkcja tkanin)
  • Dringenberg Polska sp.z o.o.(produkcja)
Według danych z 31 sierpnia 2011 w mieście zarejestrowanych było 1575 bezrobotnych,z czego 941 stanowiły kobiety.
Sport
Najstarszym klubem sportowym w mieście jest Czarni Żagań,który powstał w 1957 roku.Największym sukcesem zespołu jest udział w finale Pucharu Polski w sezonie 1964/65.Od sezonu 2008/09 klub grał w II lidze polskiej w piłce nożnej.Obecnie klub rozwiązano.W mieście działa również męski klub siatkarski WKS Sobieski Żagań,którego większość kadry stanowią żołnierze zawodowi.Zespół od sezonu 2010/11 gra w II lidze polskiej w piłce siatkowej.
W Żaganiu funkcjonują jeszcze inne kluby i stowarzyszenia sportowe:
  • Speleoklub Bobry,którego członkowie zdobyli i odkryli wiele jaskiń
  • Stowarzyszenie Turystyki Wodnej Szron Czerna,którego członkowie wielokrotnie brali udział w spływach kajakowych w kraju i za granicą
  • Szkoła Walki i Tańca"Ronin"
  • UKS Czarni Żagań
  • Żagańskie Towarzystwo Cyklistów"Huragan"
  • Szkoła Nurkowania"DARCO"&Wilson Travel biuro podróży-Dariusz DROZDEK
Od niedawna w Żaganiu przy ul.Kochanowskiego funkcjonuje centrum sportowe Żagań Arena,w skład którego wchodzą stadion piłkarski,hala sportowo-widowiskowa,kryty basen,hostel i korty tenisowe.Z obiektów położonych w kompleksie korzystają miejskie kluby Czarni Żagań i Sobieski Żagań.Ponadto w mieście znajduje się czynny w okresie letnim basen miejski,dawny stadion Czarnych Żagań oraz dwa Orliki:przy szkole podstawowej nr 2 oraz przy szkole podstawowej nr 3.
Wspólnoty religijne
Najliczniej wyznawaną religią w Żaganiu jest katolicyzm.
W mieście znajdują się 3 parafie rzymskokatolickie,wchodzące w skład Dekanatu Żagań:
  • Parafia św.Józefa(z filiami:Kościołem pw.Krzyża Świętego i szpitalną Kaplicą pw.św.Doroty w Żaganiu)
  • Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny(z filiami:Kościołem Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Starym Żaganiu i Kaplicą św.Maksymiliana Kolbe w Żaganiu)
  • Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny(z filiami:Kościołem św.św.Piotra i Pawła i Kościołem św.Ducha w Żaganiu)
W mieście znajduje się siedziba Śląskiego Dekanatu Wojskowego i podlegająca pod niego Parafia wojskowa Matki Bożej Hetmanki Żołnierza Polskiego.Prócz parafii rzymskokatolickich,w Żaganiu działalność duszpasterską prowadzi także polskokatolicka parafia Podwyższenia Krzyża Świętego.W Żaganiu istnieją kościoły protestanckie:Zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego,Zbór Kościoła Zielonoświątkowego"Zwycięstwo Krzyża"oraz żagański filiał Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Żarach.W mieście znajduje się również Związek Wyznaniowy Świadków Jehowy.
Kultura
Wiodącą rolę w organizacji życia kulturalnego miasta odgrywa Centrum Kultury mieszczące się w Pałacu Książęcym.Centrum realizuje zadania m.in.w zakresie promocji kultury i edukacji kulturalnej poprzez organizowanie licznych imprez kulturalnych(koncerty,spektakle teatralne,wystawy fotograficzne itp.)imprez plenerowych,warsztatów okolicznościowych,animacji kulturalnych(cykliczne przeglądy,konkursy itp.)oraz utrzymywanie sekcji zainteresowań(tj.Szkoła Talentów,Uniwersytet Trzeciego Wieku).Podobną funkcję pełni Klub Garnizonowy,w którym działają sekcje:teatralna,teatru jednego aktora,muzyczna,plastyczna,taneczna,instrumentalna i tamburmajorek.Znaczącą rolę w promocji i organizowaniu życia kulturalnego Żagania odgrywa środowisko skupione wokół Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia,stanowiące centrum muzyczne regionu.Funkcję upowszechniania kultury realizują również placówki biblioteczne:Miejska Biblioteka Publiczna,filia Wojewódzkiej Biblioteki Pedagogicznej oraz Biblioteka Klubu Garnizonowego.W Żaganiu mieści się także Muzeum Obozów Jenieckich,położone na terenie dawnych niemieckich obozów jenieckich.
Do najważniejszych cyklicznych imprez kulturalnych w mieście należą:
  • Ogólnopolski Turniej Pianistyczny Dzieci i Młodzieży,organizowany przez Państwową Szkołę Muzyczną im.Henryka Wieniawskiego w Żaganiu
  • Międzynarodowe Forum Perkusji i Letnia Akademia Muzyczna,organizowane przez Żagańskie Stowarzyszenie Muzyczne im.Haliny Czerny-Stefańskiej
  • Rekonstrukcje wydarzeń z II wojny światowej,upamiętniające rocznice wielkiej ucieczki z obozu Stalag Luft III
  • Jarmark św.Michała,organizowany przez Urząd Miasta i Centrum Kultury w Żaganiu
Żagań w literaturze i filmie
Wczesnosłowiańską i niemiecką historię miasta opisują legendy(m.in.Legenda o Żagannie)autorstwa Izabeli Koniusz.Za sprawą czeskiej pisarki Boženy Němcovej Żagań został uwieczniony w literaturze światowej.W swoim opowiadaniu pt.Sestry(wyd.1855),którego akcja rozgrywa się w Żaganiu,Dzietrzychowicach i Niemczy,Němcová zamieściła obszerny opis żagańskiego parku zamkowego,w którym zgromadzili się mieszkańcy miasta i całej okolicy,aby uczestniczyć w zabawie z okazji urodzin księżnej,której pierwowzorem była księżna Dorota de Talleyrand-Périgord.Opowiadanie zostało osnute na faktach i w dużej części pokrywa się ze źródłami historycznymi.Natomiast pierwowzorem postaci księżnej w Babuni była księżna Wilhelmina Żagańska,której młoda Božena zawdzięczała odpowiednie wychowanie i wykształcenie.W 1950 powstał nakręcony przez Brytyjczyków film The Wooden Horse(pol.Drewniany koń),nakręcony na kanwie wydarzeń z 1943 roku,kiedy w żagańskim obozie jenieckim Stalag Luft III jeńcy wojenni wykopali tunel pod drutami ogrodzenia obozu wykorzystując jako zasłonę drewnianego konia.Wielka ucieczka ze wspomnianego obozu również doczekała się ekranizacji w 1963 roku nakręcono film The Great Escape(pol.Wielka ucieczka)ze Steve'em McQueenem i Charles'em Bronsonem w rolach głównych.W 1965 Żagań i okoliczne poligony posłużyły jako plan filmowy dla serialu Czterej pancerni i pies oraz filmu wojennego Potem nastąpi cisza.
Transport i komunikacja
Transport drogowy
Przez Żagań biegną następujące drogi o znaczeniu ponadlokalnym:
  • droga krajowa nr 12 Łęknica Berdyszcze(w tym oddana do użytku w 2006 obwodnica,licząca 4,9 km długości)
  • droga wojewódzka nr 295 Żagań Nowogród Bobrzański
  • droga wojewódzka nr 296 Lubań Kożuchów
Transport kolejowy
Historia żagańskiej kolei sięga 1846 roku.Dawniej miejski dworzec był największym węzłem kolejowym w regionie,jednak jego rola z roku na rok jest coraz mniejsza.
Przez miasto przebiegają następujące linie kolejowe:
  • linia kolejowa nr 14 Łódź Kaliska Forst-Baršć
  • linia kolejowa nr 275 Wrocław Muchobór Guben
  • linia kolejowa nr 283 Jelenia Góra Żagań
  • linia kolejowa nr 371 Wolsztyn Żagań
  • linia kolejowa nr 389 Żagań Jankowa Żagańska
Obecnie Żagań posiada bezpośrednie połączenia kolejowe z następującymi miejscowościami:Forst,Legnicą,Zieloną Górą,Żarami,Wrocławiem.
Komunikacja autobusowa
Za transport lokalny odpowiada Miejski Zakład Komunikacyjny w Żaganiu,z którego korzystają mieszkańcy Żagania,Żar i mieszkańcy innych miejscowości powiatu żagańskiego i żarskiego.Obsługą połączeń dalekobieżnych zajmuje się głównie PKS Żary,dzięki któremu Żagań posiada bezpośrednie połączenia autobusowe m.in.z Gorzowem Wielkopolskim,Poznaniem,Wrocławiem,Zieloną Górą i Zgorzelcem.
Edukacja
Miasto jest lokalnym ośrodkiem edukacyjnym,w którym działają szkoły i placówki oświatowe różnego szczebla.
W Żaganiu znajduje się obecnie 6 przedszkoli,w tym 4 miejskie:
  • Miejskie Przedszkole nr 2
  • Miejskie Przedszkole nr 3
  • Miejskie Przedszkole nr 5
  • Miejskie Przedszkole nr 6
  • Przedszkole Wojskowe nr 94
  • Przedszkole Niepubliczne„Brzdąc”
W mieście znajduje się 4 szkół podstawowych i 2 zespoły szkół,w skład których wchodzą działające po sąsiedzku szkoły podstawowe i gimnazja:
  • Zespół Szkół nr 1(w skład którego wchodzi Publiczna Szkoła Podstawowa nr 7 im.2 Armii Wojska Polskiego oraz Publiczne Gimnazjum nr 1 im.Doroty księżnej żagańskiej)
  • Zespół Szkół nr 2 w Żaganiu(w skład którego wchodzi Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5 im.1 Dywizji Pancernej dowodzonej przez gen.Stanisława Maczka oraz Publiczne Gimnazjum nr 2 im.Jana Keplera)
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1(pierwsza placówka oświatowa w mieście po II wojnie światowej)
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2 im.11.Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3 im.Jana Pawła II
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 4
W Żaganiu siedzibę mają 3 zespoły szkół ponadgimnazjalnych:
  • Liceum Ogólnokształcące im.Stefana Banacha
  • Zespół Szkół Technicznych i Licealnych
  • Zespół Szkół Tekstylno-Handlowych
W październiku 2010 r.rozpoczął działalność Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Politechniki Poznańskiej pierwsza wyższa uczelnia w Żaganiu.Obecnie kształci się tam kilkudziesięciu studentów.
Poza wyżej wymienionymi jednostkami oświatowymi,na terenie miasta działają również następujące ośrodki oświatowe:
  • Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im.Henryka Wieniawskiego
  • Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy
  • Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
Media w Żaganiu
Niedaleko Żagania,w miejscowości Wichów stoi RTCN Żagań*Wichów*skąd jest nadawany sygnał radiowy stacji ogólnopolskich i telewizyjny Naziemnej Telewizji Cyfrowej(NTC)kanałów komercyjnych na kanale 41,z mocą 50 kW.
Gazety w regionie:
  • Gazeta Regionalna
  • Gazeta Lubuska
  • Lokalna Gazeta Powiatu Żagańskiego
Miasta partnerskie
Lista miast z którymi władze Żagania podpisały umowę o współpracy:
  • Duns(Szkocja-Wielka Brytania)
  • Netphen(Nadrenia-Westfalia);od 1995 r.
  • Ortrand(Brandenburgia)od 26 kwietnia 2006
  • Teltow(Brandenburgia)od 5 maja 2006
Ciekawostki
  • W roku 1771 na wieży kościoła Najświętszej Marii Panny zainstalowano pierwszy na Śląsku piorunochron
  • W 2006 r.Żagań jako jedno z 32 miast został uwieczniony na 2-złotowych monetach z cyklu Historyczne miasta Polski,wydanych przez Narodowy Bank Polski
  • Co roku w Żaganiu odbywa się Jarmark Michała,jedna z największych imprez kulturalnych w regionie

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz