Podhale

Region kulturowy w południowej Polsce u północnego podnóża Tatr,w dorzeczu górnego Dunajca z wyłączeniem obszarów leżących na prawym brzegu Białki i prawym brzegu Dunajca,poniżej ujścia Białki.Podhale zajmuje środkową część Kotliny Podhala,na południu wkracza w Tatry.
Położenie

Północną granice Podhala stanowią Gorce.W krajobrazie Podhala występują rozległe torfowiska i stożki napływowe.Południową część Podhala nazywa się czasem"Skalnym Podhalem"obejmuje ono obszar od Brzegów i Bukowiny po Zakopane,Kościelisko i Witów.Pozostałą część nazywa się"Niżnym Podhalem".Największe miejscowości:Nowy Targ(historyczna stolica Podhala),Czarny Dunajec,Ludźmierz,Zakopane,Biały Dunajec,Szaflary,Białka Tatrzańska,Bukowina Tatrzańska,Poronin,Chochołów,Witów,Gronków i inne.
Gminy Podhala:

• gmina Biały Dunajec
• gmina Bukowina Tatrzańska
• gmina Czarny Dunajec
• gmina Czorsztyn
• gmina Kościelisko
• Nowy Targ
• gmina Nowy Targ
• gmina Poronin
• gmina Raba Wyżna
• gmina Szaflary
• gmina Spytkowice
• Zakopane

Wysokości bezwzględne tej krainy wahają się od 600 do 900 m n.p.m.Zimy są tutaj mroźne ze średnią temperaturą stycznia -6°C i częstymi zamgleniami,lata natomiast stosunkowo ciepłe(ze średnią temperaturą lipca 16°C) i suche. Kultura
Bogata kultura ludowa rozwinęła się wśród wolnej od dawna od powinności pańszczyźnianych ludności góralskiej.Podobnie jak w przypadku ludności kurpiowskiej i łowickiej,miało to związek z jej znaczną swobodą.
Kolonizacja
Zapisy o początkach osadnictwa historycznego sięgają początku XIII w.Znany jest transumpt z 1251 przywileju księcia Henryka Brodatego z 1234,który zezwala Teodorowi Gryficie,wojewodzie krakowskiemu,osiedlać kolonistów niemieckich"in silva circa fluvios Ostrowsko,Dunaiecz et Dunaiecz niger,Rogoźnik,Lipietnicza,Słona,Ratainicha,Nedelsc,Stradoma,quantum est de sylva ipsius,dantes eciam sil his pactis et his condicionibus uti,quibus Theutonici Sleser ses in sylvis locati utuntur".tj.książę zezwala,na osadzanie osadników niemieckich(teutońskich Ślązaków)w lasach położonych koło rzek Ostrowsko,Dunajec i Czarny Dunajec,Rogoźnik prawoboczny dopływ Czarnego Dunajca,Lepietnica(lewoboczny dopływ Czarnego Dunajca)oraz Słona,Ratajnica,Niedzielsko i Stradomka na Beskidzie.
Słynne postacie z historii Podhala

• Klimek Bachleda
• Tytus Chałubiński
• Stanisław Dziwisz
• Andrzej Galica
• Seweryn Goszczyński
• Władysław Hasior
• Mieczysław Karłowicz
• Jan Krzeptowski(Sabała)
• Piotr Kułach
• Wojciech Kułach
• Józef Kuraś
• Józef Maciasz
• Kornel Makuszyński
• Stanisław Marusarz
• Helena Marusarzówna
• Władysław Orkan
• Jan Gwalbert Pawlikowski
• Kazimierz Przerwa-Tetmajer
• Antoni Rząsa
• Józef Stolarczyk
• Augustyn Suski
• Karol Szymanowski
• Józef Tischner
• Stanisław Witkiewicz
• Mariusz Zaruski
• Wacław Krzeptowski