Aleksander Kostka-Napierski

Aleksander Leon Kostka-Napierski alias Szymon Bzowski(ur.ok.1620,zm.18 lipca 1651)polski oficer,w okresie wojny trzydziestoletniej kapitan w służbie szwedzkiej,uczestnik walk w Niemczech.Po śmierci Władysława IV Wazy wrócił do Polski.Przywódca chłopów podhalańskich,kontaktował się z Bohdanem Chmielnickim,chciał rozszerzyć powstanie na tereny polskie.Na początku 1651 zorganizował zaciąg wojsk na Podhalu(z udziałem Marcina Radockiego i Stanisława Łętowskiego)posługując się(najprawdopodobniej sfałszowanymi)rozkazami królewskimi wydanymi na nazwisko Napierski(przedtem był znany jako Aleksander Kostka z Szternberku).Wydał uniwersały do chłopów w Polsce,wzywając ich do obalenia władzy panów i powołując się przy tym na rozkazy królewskie.Jego odezwa nie spotkała się z większym odzewem.Usiłował także zwerbować wojska na Śląsku.W czerwcu 1651 zajął zamek w Czorsztynie.Przypuszczalnie spodziewał się pomocy ze strony księcia siedmiogrodzkiego Jerzego II Rakoczego,która jednak nie nadeszła,a Czorsztyn,po krótkim oblężeniu poddał się,wojskom biskupa krakowskiego Piotra Gembickiego a sam Napierski został wydany przez własnych żołnierzy.Znaleziono przy nim m.in.uniwersał Chmielnickiego gwarantujący chłopom zwolnienie z pańszczyzny w zamian za przystąpienie do buntu.Powstanie stłumiono,a Kostka-Napierski został skazany na karę śmierci.W zeznaniach podczas tortur twierdził,że jest nieślubnym synem Władysława IV Wazy,a tuż przed wykonaniem wyroku jako swe prawdziwe nazwisko podał:Szymon Bzowski.18 lipca 1651 roku w Krakowie został nabity na pal,pozostali przywódcy chłopscy również zostali straceni.Zdaniem historyka prof.Pawła Wieczorkiewicza Kostka-Napierski był na usługach Chmielnickiego.Podobne zdanie na temat Kostki-Napierskiego ma prof.Janusz Tazbir.Jednakże inni historycy jak Adam Kersten,podchodzą ostrożnie do powiązań Kostki-Napierskiego z królem szwedzkim,Chmielnickim czy dworem Rakoczych.Bohater powieści Kazimierza Przerwy-Tetmajera Maryna z Hrubego i Władysława Orkana Kostka Napierski.Powieść z XVII wieku,dramatu Jana Kasprowicza Bunt Napierskiego oraz filmu w reżyserii Jana Batorego Podhale w ogniu.Patron ulic m.in.w Szczecinie,Łodzi,Katowicach,Dąbrowie Górniczej,Gdyni oraz w Warszawie