środa, 9 kwietnia 2014

Karol Ferdynand Waza

(ur.13 października 1613 w Warszawie,zm.9 maja 1655 w Wyszkowie)królewicz polski,biskup wrocławski,biskup płocki,książę nyski,książę opolsko-raciborski,książę pułtuski,opat czerwiński,opat mogilski,opat komendatoryjny tyniecki,pan na Żywcu.
Życiorys
Syn Zygmunta III Wazy i Konstancji Habsburżanki.Dzieciństwo i młodość spędził pod opieką matki na dworze królewskim w Warszawie.23 marca 1624 roku otrzymał od papieża Urbana VIII dyspensę pozwalającą na objęcie godności kanonika wrocławskiego.W tej sprawie interweniował u papieża kardynał-protektor Cosmo de Torres.3 maja 1625 r.dzięki zabiegom politycznym cesarza Ferdynanda II Habsburga został nominowany na biskupa ordynariusza wrocławskiego.Mimo naruszenia prawa kanonicznego 22 października 1625 r.otrzymał papieskie zatwierdzenie na biskupstwo.18 stycznia 1626 r.mimo małoletności i nie posiadania święceń kapłańskich został również uroczyście intronizowany.Po śmierci matki w 1631 roku wraz z bratem Janem Kazimierzem odziedziczył Państwo Żywieckie.W okresie rządów Władysława IV Wazy rezydował głównie w Warszawie.Nie interesował się polityką i nie miał ambicji do zdobywania urzędów świeckich.W latach 1632-1648 poświęcał czas głównie pracy administracyjnej,sprawom majątkowym i gromadzeniu beneficjów kościelnych.W 1640 r.został biskupem ordynariuszem płockim.Po uzyskaniu pełnoletności nie zdecydował się nigdy na przyjęcie święceń kapłańskich i sprawy duszpasterskie przekazał w diecezji wrocławskiej swoim sufraganom spośród,których najważniejszą rolę odgrywali biskup Jan Baltazar Liesch von Hornau oraz archidiakon Piotr Gebauer.Podobnie postąpił z diecezją płocką gdzie zastępowali go w posłudze duchownej biskupi Stanisław Starczewski i Wojciech Tolibowski.Po śmierci Władysława IV Wazy w 1648 roku zgłosił swoją kandydaturę do tronu polskiego.Ogłosił program twardej polityki i zdecydowanych kroków w celu stłumienia powstania Chmielnickiego na Ukrainie.Uzyskał poparcie dwóch trzecich senatorów i większości biskupów.Za jego kandydaturą głosowała też szlachta ruska z Jeremim Wiśniowieckim na czele.Jego kandydaturze sprzeciwiła się natomiast szlachta wyznania ewangelickiego z Wielkiego Księstwa Litewskiego,która obawiała się zaostrzenia polityki kontrreformacji.Na czele opozycji wobec Karola Ferdynanda Wazy stanęli Janusz i Bogusław Radziwiłłowie,którzy zagrozili nawet zerwaniem unii polsko-litewskiej.Ostatecznie o kandydaturze Karola Ferdynanda Wazy zadecydowały listy Bohdana Chmielnickiego,który uzależniał zakończenie buntu Kozaków na Zaporożu od wybrania na króla Jana Kazimierza Wazy.Po przegranej elekcji Karol Ferdynand Waza otrzymał po Władysławie IV Wazie księstwo opolsko-raciborskie.Wycofał się z życia publicznego.Osiadł w dobrach biskupów płockich na Mazowszu.Swoją główną rezydencją uczynił zamek w Broku.W 1651 roku przejął opiekę nad osieroconym i pozbawionym majątków na Ukrainie,Michałem Korybutem Wiśniowieckim.Sfinansował jego podróże zagraniczne i zapewnił gruntowne wykształcenie.Karol Ferdynand Waza zmarł 9 maja 1655 roku w dworze biskupim w Wyszkowie.Pochowany został w kościele jezuitów w Warszawie.Karol Ferdynand Waza pozostawił po sobie ogromny majątek.Większa jego część została wydana później na różnego rodzaju fundacje kościelne.Resztę otrzymał Jan II Kazimierz Waza.Pieniądze i dobra ziemskie odziedziczone po bracie pozwoliły królowi polskiemu sfinansować zaciąg wojska podczas potopu szwedzkiego,a księstwa śląskie dały mu schronienie gdy musiał opuścić Rzeczpospolitą w 1655 roku.Pamięć o Karolu Ferdynandzie Wazie upamiętnia ufundowany przez Jana II Kazimierza Wazę marmurowy Obelisk Wazów przy ul.3 maja w Wyszkowie,którego autorem był rzeźbiarz Jan Baptysta Gisleni.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz