Znaczenie
Biblia gdańska,w całej swej karierze,miała dla polskich protestantów takie znaczenie jak dla katolików Biblia Jakuba Wujka.Z tego też powodu do XX wieku włącznie wydano ją ponad 20 razy.W 1660 roku w Amsterdamie,w 1726 w Halle,w 1738 w Królewcu,w 1768 w Brzegu,w 1779 w Królewcu,w 1810 w Berlinie,w 1823 w Królewcu,w 1836 we Wrocławiu,w 1838 w Poznaniu,w 1840 i 1846 w Lipsku,1854 i 1860 w Halle,w 1855 bez apokryfów w Poznaniu,w 1857,1861,1863,1864,1865,1873 w Berlinie,w 1867 w Wiedniu,w 1869,1875,1876,1879,1889,1890,1921,1924,1928,1934 i 1937 w Warszawie,w 1920 w Londynie,w 1899 i 1919 w Ameryce,a także w 1944 w Genewie.Nowy Testament Biblii gdańskiej wydany został później w roku 1686 w Amsterdamie pod zmienionym tytułem:Nowy Testament to jest wszystkie pisma Nowego Przymierza z greckiego języka na polski znowu wiernie przełożone przez niektóre sługi Słowa Bożego.Kolejne jego wydania:1708 w Brzegu(z dodatkiem modlitw,pieśni i nauk katechizmowych),1727,1728(to wydanie zawierało summariusze Sebestiana Schmida i glossy Marcina Lutra) i 1832 w Lipsku,1834,1852,1920(Cztery Ewangelie i Dzieje Apostolskie),1929(wydanie wraz z Księgą Psalmów) i 1937 w Warszawie,1867 w Berlinie(wydanie wraz z Księgą Psalmów),1873 w Londynie(Ewangelie i Dzieje Apostolskie),1881,1882,1883(wydanie wraz z Księgą Psalmów) i 1918(wydanie wraz z Księgą Psalmów)w Wiedniu.Biblia gdańska pozostawała głównym przekładem używanym przez polskich ewangelików i ewangelicznych chrześcijan do roku 1975,to jest do wydania Biblii warszawskiej.Pierwsze wydania Biblii gdańskiej zawierały także księgi uznawane przez protestantów za apokryfy(część z nich w terminologii katolickiej jest określana jako księgi deuterokanoniczne,część 3 Księga Machabejska,3 i 4 Księga Ezdrasza oraz Modlitwa Manassesa jest również uznawana za apokryfy),które umieszczano pomiędzy Starym i Nowym Testamentem.Współczesne wydania nie kontynuują tej tradycji.
Treść wydania oryginalnego
Jakkolwiek obecne wydania Biblii gdańskiej ograniczają się do protestanckich kanonicznych ksiąg biblijnych,wydanie oryginalne zawierało również przekład apokryfów(część z nich uznawanych w katolicyzmie za tzw.księgi deuterokanoniczne),a także pieśni,objaśnienia,wykładnię wiary chrześcijańskiej etc.
Poniższa lista zgodna jest z kolejnością stron w wydaniu oryginalnym:
- Przedmowy
- Najjaśniejszemu Panu a Panu Władysławowi Zygmuntowi,z łaski Bożej obranemu Królowi Polskiemu...
- Oświeconemu Książęciu a Panu Jego Książęcey Mości,Panu Chrysztofowi Radziwiłłowi...
- Spis Treści
- Objaśnienia objaśnienie liter y znaków niektorych,na brzegach w tey Księdze używanych
- Stary Testament
- Pierwsza Część Bibliey
- Pierwsze Księgi Mojżeszowe,które zowią po Grecku Genesis,a po Polsku Księgi Rodzaju
- Wtóre Księgi Mojżeszowe,które zowią po Grecku Exodus,a po Polsku Wyjście
- Trzecie Księgi Mojżeszowe,które zowią Leviticus
- Czwarte Księgi Mojżeszowe,które zowią Numeri
- Piąte Księgi Mojżeszowe,które zowią Deuteronomium,to jest,Powtórzenie Zakonu
- Wtóra Część Bibliey
- Księgi Jozuego
- Księgi Sędziów,które zowią Judicum
- Księgi Ruthy
- Pierwsze Księgi Samuelowe,które też zowią Pierwsze Królewskie
- Wtóre Księgi Samuelowe,które też zowią Wtóre Królewskie
- Pierwsze Księgi Królewskie,które też zowią Trzecie Królewskie
- Wtóre Księgi Królewskie,które też zowią Czwarte Królewskie
- Pierwsze Księgi Kroniki,które Grekowie Paralipomena zowią
- Wtóre Księgi Kroniki,albo Paralipomenon
- Księgi Ezdraszowe,które pospolicie zowią Pierwsze Ezdraszowe
- Księgi Nehemiaszowe,które też zowią Wtóre Ezdraszowe
- Księgi Estery
- Trzecia Część Bibliey
- Księgi Jobowe
- Księgi Psalmów,które po Żydowsku zowią Sepher Tehillim:to jest,Księga chwał
- Księgi Przypowieści Salomonowych
- Ekklesiastes,to jest Kaznodzieja Salomonow
- Pieśń nad Pieśniami Salomonowa
- Czwarta Część Bibliey
- Proroctwo Izajaszowe
- Proroctwo Jeremiaszowe
- Treny,to jest,Narzekania Jeremiaszowe
- Proroctwo Ezechielowe
- Proroctwo Danielowe
- Proroctwo Ozeaszowe
- Proroctwo Joelowe
- Proroctwo Amosowe
- Proroctwo Abdyaszowe
- Proroctwo Jonaszowe
- Proroctwo Micheaszowe
- Proroctwo Nahumowe
- Proroctwo Abakukowe
- Proroctwo Sofoniaszowe
- Proroctwo Aggeuszowe
- Proroctwo Zacharyaszowe
- Proroctwo Malachiaszowe
- Apokryfy Przydatek do Starego Testamentu,w którym się zamykają Księgi,które pospolicie zowią Apokryfa
- Księgi Tobiaszowe
- Modlitwa Manassesa Króla Judskiego
- Księgi Judyty
- Księgi Barucha
- Lis Jeremiaszow
- Przydatki do Proroctwa Danielowego
- Trzecie Księgi Ezdraszowe
- Czwarte Księgi Ezdraszowe
- Przydatki do Ksiąg Estery
- Pierwsze Księgi Machabejskie
- Wtóre Księgi Machabejskie
- Trzecie Księgi Machabejskie,które zowią Księgi Symeona Kapłana Najwyższego
- Mądrość Salomonowa
- Księgi Jezusa Syna Syrachowego,które też nazywają Ekklesiastikus
- Nowy Testament Nowy Testament Pana naszego Jezusa Chrystusa
- Summa czterech Ewangelistów
- Ewangelia według Ś.Mateusza
- Ewangelia według Świętego Marka
- Ewangelia według Świętego Łukasza
- Ewangelia według Świętego Jana
- Dalsza część
- Dzieje Świętych Apostołów
- List Świętego Pawła Apostoła,do Rzymianów
- List pierwszy Świętego Pawła Apostoła do Koryntów
- List Świętego Pawła Apostoła do Koryntów,wtóry
- List Świętego Pawła Apostoła do Galatów
- List Świętego Pawła Apostoła do Efezów
- List Świętego Pawła Apostoła do Filippensów
- List Ś.Pawła Apostoła do Kolossensów
- List Ś.Pawła Apostoła do Tessalonicensów pierwszy
- List Świętego Pawła Apostoła do Tessalonicensów wtóry
- List Ś.Pawła Apostoła do Tymoteusza pierwszy
- List Ś.Pawła Apostoła do Tymoteusza wtóry
- List Świętego Pawła Apostoła do Tytusa
- List Świętego Pawła Apostoła do Filemona
- List Świętego Pawła Apostoła do Żydów
- List powszechny Świętego Jakuba Apostoła
- List pierwszy powszechny Świętego Piotra Apostoła
- List wtóry powszechny Świętego Piotra Apostoła
- List pierwszy powszechny Ś.Jana Apostoła
- List wtóry Świętego Jana Apostoła
- List trzeci Świętego Jana Apostoła
- List powszechny Ś.Judasa Apostoła
- Objawienie Ś.Jana Theologa
- Rejestr Ewangeley y Lekcey,które się czytają w Niedzielę y Uroczyste Święta
- Pasya albo Historya o Męce,Śmierci y Pogrzebie Pana naszego Jezusa Chrystusa ze wszystkich czterech Ewangelistów porządnie zebrana
- Psalmy Dawidowe Przekładania X.Macieja Rybińskiego
- Hymny albo Pieśni Duchowne zwyczajne,a niektóre z Niemieckich przetłumaczone
- Pieśni na Adwent
- Na Boże Narodzenie
- Na Nowe Lato
- Na Trzy Króle
- O Męce Pańskey
- Na Wielka Noc
- Na Boże Wstąpienie
- O Trójcy Świętey
- O Słowie Bożym
- O Kościele Bożym
- O Pokucie
- O Chrzcie Świętym
- O Wieczerzy Pańskiey
- O Zwirzchności
- O Modlitwie Pańskiey
- O Wierze Chrześcijańskey
- O Bożym Przykazaniu
- W Czasy niebezpieczne
- W Niepogodę
- W Susza
- Podczas wojny
- Podczas głodu
- W Mór
- O Śmiertelności
- Przy Pogrzebie
- O Sadnym Dniu
- Poranne
- Przed Obiadem
- Po Obiedzie
- Wieczorne
- Pospolite
- Psalmy niektóre zwyczajniejsze
- Litania
- Rejestr Pieśni
- Summa Nauki Chrześcijańskey
- Boże Przykazanie
- Wiara Powszechna Chrześćjańska
- Modlitwa Pańska
- Chrzest Święty
- Ustawa Wieczerzy Pańskey
- Klucze Królestwa Niebieskiego
- Symbola,albo Wyznanie Wiary Powszechney Chrześcijańskey
- Symbolum Niceńskie
- Symbolum Konstantinopolitańskie
- Symbolum Efeskie
- Upomnienia ludziom wszelkiego stanu służące
- Kaznodziejom
- Panom
- Poddanym
- Gospodarzom
- Sługom
- Mężom
- Żonam
- Rodzicom
- Dziatkom
- Młodzieńcom
- Pannam
- Wdowam
- Starym
- Kupcom i Rzemieśnikom
Rewizje
W tradycji Biblii gdańskiej powstały następujące przekłady:
- Nowa Biblia gdańska nowe tłumaczenie oparte na Textus Receptus,wydane przez Śląskie Towarzystwo Biblijne
- Uwspółcześniona Biblia gdańska rewizja Biblii gdańskiej dostosowująca jej gramatykę i słownictwo do współczesnego odbiorcy
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz