Rogi

Wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim,w powiecie krośnieńskim,w gminie Miejsce Piastowe.Przez wieś przepływa rzeka Lubatówka.W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.Wieś graniczy z sołectwami:Miejsce Piastowe,Iwonicz,Równe,Lubatówka i Wrocanka.
Historia

Osada Rogi wg wykopalisk archeologicznych istniała w okresie rzymskim(I-IV wiek) i w czasach wczesnego średniowiecza.Potwierdzeniem tego są wykopaliska zaliczane do kultury Kurhanów Podkarpackich.W 1340 r.Kazimierz Wielki z powrotem włączył tereny Rusi Halickiej do Polski,przesuwając południowo-wschodnią granicę Państwa z rzeki Jasiołki na rzekę Dniestr.Ten władca w 1345 roku przez Rogi,Miejsce Piastowe i Targowiska wyznaczył kupcom drogę.
Najstarszym dokumentem pisanym jest przywilej króla Kazimierza Wielkiego o lokalizacja wsi na prawie magdeburskim wydany w Wiślicy,w czasie Oktawy św.Trójcy w 1348 roku.3 czerwca 1358 r.król Kazimierz sprzedając Piotrowi Sołtysowi m.Rogi Wójtowi z Kołaczyc ziemię,wymienia tą miejscowość:
"W tejże wiosce Rogy dajemy wyżej wzmiankowanemu Piotrowi sołtysowi nad wymienioną rzeczką Lubatową po obu jej stronach,zaczynając od"Meszcza"w górę 110 łanów frankońskich naprawie magdeburskim w pełne władanie".
W 1425 r.zastawiona przez króla Władysława Jagiełłę część Rogów,posiadali szlacheccy bracia z Dębowca:Jan,Mikołaj Czarnoccy,którzy przy podziale 25 sierpnia 1425 r.sprzedali swojemu bratu Piotrowi Czarnockiemu kanonikowi krakowskiemu,piszącemu się w 1431 r.Marcinowi z Wrocimowic de Rogi,chorążemu krakowskiemu,wsie Rogi i Lubatówkę z sołectwami.W 1444 r.powstał spór między sanockimi a Czarnockimi,którzy nie chcieli naprawić przęseł w parkanie zamku sanockiego i ustanowiono w 1445 r.że będą one stawiane przez Rogi między Lubatówką a Miejscem,co zatwierdzono w 1448 r.22 sierpnia 1462 r.podzielono wsie między Piotra,Jana,Mikołaja,Marcina i Stanisława Czarnockich.Właścicielami Rogów oprócz Czarnockich,kolejno byli;Kobylańscy,Bobowscy,Kurdwanowscy oraz Dembińscy.Za Jana Długosza wieś Rogi należała do Jana Kandziorki.W 1471 r.dzierżawcą Rogów był Jan Kobylański.Z tego dokumentu wynika,że wieś miała zamek z wieżami dużą i małą oraz stawy,kościół i plebanię.W 1495 r.Hieronim z Kobylan,w 1505 r.wykupił wieś z rąk Czarnockich.W 1524 r.król Zygmunt Stary potwierdził fundację parafii Rogi,wspomnianą w aktach biskupich z 1536 r.W 1539 r.właścicielem Rogów był Jan Tarło.Od ok.1550 r.w ramach ruchu egzekucyjnego powróciły Rogi do dóbr królewskichW 1565 r.władał dobrami Mikołaj Tarło chorąży przemyski,dworzanin i sekretarz królewski.Stanowiły one wiano Jadwigi Tarłówny(córki wspomnianego Mikołaja i Jadwigi ze Stadnickich),wydanej ok.r.1592 za Jerzego Mniszcha,wojewodę sandomierskiego.Od końca XVI w.wieś dzierżawiła Tarłowa.Mniszchowie odsprzedali Wojciechowi Boboli w dożywocie wieś Rogi.Kościół powstał tu w 1358 r.wzmiankowany w 1462 r. i konsekrowany w 1464 r.po zniszczeniach najazdów wojsk tatarskich i węgierskich.Około 1598 r.przystąpiono do budowy nowej świątyni,istniejący kościół pochodzi z 1600 roku.Poświęcił go 28 września 1603 r.biskup Maciej Pstrokoński.W 1639 r.stary,drewniany kościółek pw.św.Anny nad rzeką,z czasem zaczął pełnić funkcje kaplicy dworskiej.Wieś była często niszczona na skutek wrogich najazdów.1474 r.Węgrzy,1624 r.Tatarzy,1655 r.Szwedzi i Kozacy,a w 1657 r.Jerzy II Rakoczy.Z powodu zniszczeń dzierżawca wsi Wojciech Krzycki,stolnik ziemi czerskiej,dworzanin i sekretarz króla Jana Kazimierza,został w późniejszym czasie zwolniony od płacenia podatków (za okres od 1657 do 1665 r.)W 1665 r.posesorem tej wsi jest Wojciech Krzycki stolnik ziemi czerskiej,sekretarz królewski Jana Kazimierza.W 1707-1708 r.trwały we wsi spory pomiędzy Cieciszewskimi a Karczewskimi.Na mocy przywileju Augusta III Sasa z 10 listopada 1760 roku wieś posiadał Ignacy Oraczewski starosta rogowski,konfederat(zm.w 1779 roku),a żona jego Anna,(zm.w 1768 r.)Druga żona starostowa rogowska Krystyna Oraczewska odziedziczyła te dobra po roku 1779 i zarządzała nimi przez dwa lata.W tym czasie w Rogach określanych mianem miasteczka,posiadającego starostwo,odbywały się targi i huczne jarmarki.6 kwietnia 1769 r.na polach między Rogami a Miejscem oraz Iwoniczem,w północno-wschodniej części,rozegrała się bitwa pomiędzy konfederatami barskimi kroczącymi od Dukli a Rosjanami nacierającymi od Iwonicza.W czasie wycofywania wojsk swoich w kierunku Głowienki i Krosna,został ranny gen.Kazimierz Pułaski.Poległych żołnierzy pochowano w dwóch zbiorowych mogiłach na terenie Rogów i w Miejscu,obok dworu przy kapliczce konfederackiej.W ramach traktatu I rozbioru Polski królewszczyzna Rogi została zajęta przez wojska austriackie 12 czerwca 1772 r.a następnie"prawnie"11 września 1775 r. i 15 stycznia 1781 r.sprzedana Józefowi Bobowskiemu,a potem Dębowskim,którzy uruchomili tu warsztaty sukiennicze.W 1841 r.córka właściciela Rogów Wanda z Bobowskich h.Gryf wyszła za mąż za dziedzica Nienadowej hr.Eustachego Dembińskiego,h.Rawicz(1802-1878) i dała początek rogowskiej linii Dembińskich(umarła w 1866 r.)Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich,(Tom IV.s 709)wymienia Rogi jako miasteczko należące do powiatu krośnieńskiego.W 1849 roku Rogi zostały obrabowane przez wojska rosyjskie cara Mikołaja,idącego tędy na Węgry.W drugiej połowie XIX wieku następuje rozwój miejscowości związany z tworzeniem tu i w okolicy przemysłu naftowego.We wsi Rogi wywiercono pierwszy otwór w 1888 roku.W 1933 roku ułożono nowy rurociąg ropny na przestrzeni Równe-Krosno.Stąd pochodził(i tu spoczywa na cmentarzu)oficer dywersyjny krośnieńskiego obwodu AK OP-15 Franciszek Kochan organizujący różne akcje przeciw okupantowi.Po wkroczeniu we wrześniu 1944 r.AR,NKWD dokonało aresztowań członków AK,szczególnie zasłużonych dla wsi,m.in.byłego wójta F.Matusiewicza.Wieś słynęła z licznych rzemieślników i jarmarków odbywających się na św.Annę(26 VII),św.Bartłomieja(24 VIII),św.Mikołaja(6 XII).
Zamek obronny w Rogach
W Rogach istniał zamek obronny,po którym pozostały ślady w terenie,w kształcie majdanów i fos dawniej zalanych wodą.Istnienie zamku wynika z dokumentu z 22 sierpnia 1462 r.dotyczącego podziału wsi pomiędzy braci Czarnockich a nawet określenie,że warownia ta miała dwie wieże:dużą i małą.Po napadzie Tatarów 1672 r. i Szwedów w 1702 r.na początku XVIII w.na miejscu zrujnowanego zamku,wybudowano kamienny dwór,który stał się siedzibą,wójtostwa Rogi i starostwa rogowskiego.Mieszkał w nim Ignacy Oraczewski,starosta rogowski(zm.w 1779 roku)wraz z żoną Krystyną.Stanisław Oraczewski też był starostą rogowskim i mieszkał w dworku z żoną Anną,zm.w 1768 roku.Świadczy o tym epitafium w kościele pod wezwaniem Św.Piotra i Pawła(wzniesionym w latach 1771-1786)w Sędziszowie.
Warto zobaczyć

• Turyści mogą skorzystać z trasy rowerowej,pooglądać wieś,podziwiając drewniane nadrzewne kapliczki.
• We wsi znajduje się zabytkowy drewniany kościół pw.św.Bartłomieja,obok którego jest źródełko św.Anny.
• Można też dostrzec budowlę nowego kościoła pw.Miłosierdzia Bożego,którego konsekracja jest planowana na lata 2014-15.
• Wieś rozbudowuje się i unowocześnia.Od 7 listopada 2006 r.można korzystać z bardzo dobrze wyposażonej hali sportowej oraz"orlika"sportowego.
• W Rogach zobaczyć można mogiłę Konfederacji Barskiej.

Ludzie związani z Rogami

• Ignacy Oraczewski z Sędziszowa,starosta rogowski,konfederat(zm.w 1779 roku),
• Stanisław Wdowiarz(1911-1987 w Krakowie),ur.w Rogach,geolog złóż ropy,tektoniki i stratygrafii Karpat.
• Franciszek Kochan,oficer dywersyjny krośnieńskiego obwodu AK OP-15-