poniedziałek, 23 marca 2015

Józef Dzierzkowski

Pseudonim Bolesta;ur.11 stycznia 1807 w Ksawerowie w powiecie owruckim,zm.13 stycznia 1865)polski pisarz i publicysta.Prekursor lwowskiej cyganerii literackiej.
Życie
Z pochodzenia Wołynianin.Urodzony w rodzinie Romana Dzierzkowskiego i Antoniny z domu Dąbrowskiej.Wychował go stryj Józef Dobek Dzierzkowski we Lwowie do którego przeprowadził się z matką po jej drugim zamążpójściu(Roman Dzierzkowski zmarł w 1814 r.)w tym mieście mieszkał przez większość życia.Uczestniczył w powstaniu listopadowym,był porucznikiem w korpusie i adiutantem sztabu generała Józefa Dwernickiego,biorąc udział w wyprawie na Wołyń i Podole.Po powstaniu na kilka lat osiadł na Huculszczyźnie,skąd w 1843 r.powrócił do Lwowa.W 1838 r.opublikował pierwszy utwór pt.Płacz i śmiech(napisany w 1832 r.)Od 1843 r.pisał do lwowskich gazet i czasopism,np.Dziennika Mód Paryskich i Gazety Lwowskiej.Kolejnymi jego powieściami były Kuglarze(1845 r.)(poprzez nią wprowadził do literatury polskiej lwowską gwarę złodziejską),Salon i ulica(1847 r.)Dla posagu(1847 r.) i Szpicrut honorowy.Brał czynny udział w życiu kulturalnym Lwowa,prowadząc m.in.wieczory literackie.Bywali u niego w domu Karol Szajnocha,Wincenty Pol,August Bielowski,Jan Dobrzański.Przyjaźnił się z Leszkiem Dunin-Borkowskim i Tadeuszem Wasilewskim.W okresie Wiosny Ludów w 1848 r.przeszedł do Gazety Narodowej,gdzie został głównym publicystą.Prowadził wówczas aktywną działalność polityczną i dziennikarską.Był współorganizatorem Rady Narodowej Lwowskiej oraz Gwardii Narodowej.Na Węgrzech przyłączył się w ramach Legionu Polskiego generała Józefa Wysockiego do powstania.Następnie odbył podróż po Europie:w Paryżu uczestniczył w pogrzebie Juliusza Słowackiego i poznał osobiście Adama Mickiewicza,następnie dotarł do Anglii,w drodze powrotnej do kraju został w 1851 r.internowany przez Austriaków.Po zwolnieniu osiadł w Malechowie pod Lwowem podjął prace literacką i publicystyczną pisał do„Przyjaciela Domowego”,„Nowin”,„Dziennika Literackiego” i innych pism.Opublikował m.in.powieści:Rodzina w salonie(1853 r.)Znajda(1854 r.)Król dziadów(1856 r.)oraz jedną z pierwszych polskich powieści historycznych Uniwersał hetmański(1857 r.)osadzoną w realiach konfederacji barskiej,która została przetłumaczona na język niemiecki.W latach 1858–1861 współredaktor„Przeglądu Powszechnego”.Dzierzkowski w twórczości przejawiał zamiłowanie do melodramatyzmu,powieści sensacyjno-obyczajowej;łączył sentymentalno-humanitarne widzenie konfliktów społecznych(„czystość”natury wobec upadku cywilizacji)z realistycznym i demaskatorskim obrazem życia ówczesnych salonów.W 1863 r.brał czynny udział w propagandzie powstania styczniowego.W 1864 roku trafił na trzy miesiące do więzienia w związku ze swoją działalnością publicysty politycznego.W wyniku po więziennych komplikacji zdrowotnych zmarł 13 stycznia 1865 roku.Pochowany na cmentarzu Łyczakowskim.
Twórczość
  • Płacz i śmiech(1838 r.)nowela
  • Kuglarze(1845 r.)powieść
  • Obrazy z życia i podróży(1846 r.)obrazki rodzajowe
  • Obrazek hogartowski(1846 r.)obrazki rodzajowe
  • Salon i ulica(1847 r.)powieść
  • Dla posagu(1847 r.)powieść
  • Szpicrut honorowy,powieść
  • Rodzina w salonie(1853 r.)powieść
  • Znajda(1854 r.)powieść
  • Król dziadów(1856 r.)powieść
  • Uniwersał hetmański(1857 r.)powieść

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz