Rękopis znaleziony w Saragossie(powieść)

(oryg.Manuscrit trouvé à Saragosse)powieść Jana Potockiego.Autor pracował nad nią od lat 90.XVIII wieku,a ukończył ją prawdopodobnie niedługo przed śmiercią.Książka została napisana po francusku,polski przekład książki,autorstwa Edmunda Chojeckiego,został opublikowany w 1847 roku.Autor zbudował swoją powieść posługując się kompozycją szkatułkową(ramową).Powieść podzielona jest na 66 dni.Składa się z wielu wątków tworzących różne opowiadania.Powstały trzy wersje tego dzieła,z których dwie ostatnie Potocki pisał w latach 1804–1810 ostateczna,autorska jego wersja nie jest znana.Wersje pisarza zostały skompilowane i ocenzurowane przez polskiego tłumacza Edmunda Chojeckiego w 1847 r.do 45 rozdziałów z wersji drugiej dodał zakończenie wersji trzeciej,dokonując przeróbek.Późniejsze,nowe wydanie zostało przejrzane przez Jana Lorentowicza(1917 r.3 tomy).Pierwsze 13 dni z pierwszej wersji powieści Potocki opublikował w Petersburgu,po francusku,wiosną 1805 roku w liczbie 100 egzemplarzy.Fragmenty czterdziestu początkowych dni,z wersji trzeciej,ukazały się w Paryżu,bez nazwiska autora,w latach 1813 i 1814,jako dwie osobne publikacje,także po francusku.Pierwsze wydanie całości w języku oryginału,pod redakcją Rogera Callois,nastąpiło w Paryżu dopiero w 1958 roku,a kolejne,w wersji zrekonstruowanej przez René Radrizzaniego,opublikowane zostało w 1989 roku.François Rosset i Dominique Triaire,autorzy biografii Jana Potockiego,opublikowali w 2006 r.w Leuven w Belgii,w języku francuskim,drugą i trzecią wersję,jako dwie osobne książki.Obie te wersje odtworzyli wyłącznie z oryginalnych,francuskich manuskryptów,które znaleźli w bibliotekach we Francji,Polsce,Hiszpanii i Rosji oraz w zbiorach potomków Jana Potockiego.Wersja z 1804 r.składa się z 45 dni,a wersja z 1810 r.z 61 dni.Najbardziej w Polsce znana,kanoniczna wersja,skompilowana,przetłumaczona i ocenzurowana przez Edmunda Chojeckiego,składa się z 66 dni.Można przypuszczać,że owe dodatkowe pięć dni w wersji polskiej zostało wykreowanych przez tłumacza przy okazji łączenia dwóch różnych wersji.W trzeciej,najpóźniejszej znanej wersji,zapewne najbliższej zamiarom autora,nie ma np.w ogóle opowieści Żyda Wiecznego Tułacza.Opowieść tę znajdujemy natomiast w polskiej wersji Chojeckiego.Powieść została przeniesiona na ekran w 1965 roku przez Wojciecha Hasa.W 2013 r.nakładem Korporacji Ha!art ukazała się hipertekstowa wersja powieści Jana Potockiego,autorstwa Mariusza Pisarskiego,dostępna za darmo na portalu ha.art.pl.