Położenie
Stary Rynek stanowi centrum bydgoskiego miasta lokacyjnego,wytyczonego w 1346 r.na polecenie króla Kazimierza Wielkiego.
Rynek otaczają z północy i zachodu cieki wodne:
- rzeka Brda 100 m od pierzei północnej
- rzeka Młynówka 150 m od pierzei zachodniej.
Z narożników rynku prowadzą ulice o historycznych nazwach:
- w kierunku północnym ku ulicy Grodzkiej i rzece Brdzie:
- ul.Mostowa(platea pontialis[Mostowa])
- ul.ks.T.Malczewskiego(platea aquatica[Wodna])
-
w kierunku wschodnim ku ulicy Podwale:
- ul.Kręta(w XV-XVIII w.przesmyk między domami)
- ul.T.Magdzińskiego(platea dicta[Żabia])
- w kierunku południowym ku ulicy Długiej:
- ul.Jana Kazimierza(platea transversalis)
- ul.Stefana Batorego(platea transversalis)
- w kierunku zachodnim ku ulicy Jezuickiej:
- ul.Niedźwiedzia(platea transversalis)
- ul.Farna(platea parochialis[Farna])
Bydgoski rynek wytyczono w 1346 r.a wybrukowano w 1604 r.Do początku XX w.stanowił centrum administracyjno-handlowe miasta.Do końca XVII wieku wykonywano na nim publicznie wyroki sądowe.Tutaj koncentrowało się życie gospodarcze,kulturalne i towarzyskie miasta.Rynek i wieniec posesji zlokalizowanych wokół jego granic stanowił pierwszy etap kształtowania się układu miejskiego.Dopiero w drugim etapie zostały zabudowane działki wzdłuż ul.Jezuickiej,czy Długiej.
Wnioski z wykopalisk
Podczas nadzorów archeologicznych nad pracami ziemnymi prowadzonymi w rejonie Starego Rynku zarejestrowano wiele reliktów średniowiecznej i nowożytnej działalności ludzkiej,w tym wiele świadczących o tym,że teren ten był zasiedlony jeszcze przed lokacją miasta.Najstarsze elementy związane z osadnictwem przedlokacyjnym uchwycono w narożniku północno-wschodnim Starego Rynku.Wydobyta ceramika pochodzi z XII i początków XIII wieku.Pod warstwą wczesnośredniowieczną zarejestrowano ślady osadnictwa ludności kultury łużyckiej(fragmenty ceramiki tej kultury odnotowano w kilku punktach rynku).Z kolei w trakcie badań prowadzonych w 1969 roku podczas budowy pomnika Walki i Męczeństwa Ziemi Bydgoskiej,zarejestrowano relikty zabudowy pierzei zachodniej Rynku oraz fundamenty kościoła jezuitów rozebranego w 1940 roku.Fragmenty drewnianej zabudowy odsłonięto w pobliżu ratusza,a także odkryto drewnianą studnię zlokalizowaną na dziedzińcu dawnego kolegium jezuickiego.W trakcie jej eksploracji pozyskano duże ilości fragmentów naczyń glinianych i szklanych.W wykopach zlokalizowanych przy południowej pierzei Starego Rynku odkryto fragmenty drewnianych rur wodociągowych,biegnących w kierunkach północ-południe oraz północny wschód-południowy zachód.Średnica drewna użytego do budowy rur wahała się od 0,4 do 0,65 m,średnica otworów od 0,10 do 0,15 m.Z kolei w wykopie biegnącym przez środek Rynku uchwycono fragmenty fundamentów dawnego ratusza miejskiego.Najciekawszych odkryć dokonano podczas badań archeologicznych płyty rynku przeprowadzonych w 2010 r.przed planowaną przebudową w ramach Planu Rewitalizacji miasta.Podczas wykopalisk wykryto dobrze zachowane fundamenty gotyckiego ratusza(wraz z resztkami sklepień piwnic,posadzkami itp.)stojącego niegdyś pośrodku Starego Rynku,wieży ratuszowej oraz kramów kupieckich.Dodatkowo odkryto ślady osadnictwa z przedlokacyjnego okresu historii miasta:m.in.z XII wieku oraz z okresu kultury pomorskiej(II-III wiek p.n.e.)
Okres staropolski(1346-1772)
Pierwotna zabudowa Rynku była drewniana.Murowana zabudowa mieszkalna analogicznie do innych miast porównywalnych z Bydgoszczą pojawić się mogła nie wcześniej niż w XV wieku.Gotyckie budowle murowane wzniesione w końcu XV w.rozbudowano w stylu baroku w XVII w.a przebudowano na początku XX w.z elewacjami eklektycznymi i secesyjnymi.Jednym z nielicznych śladów najstarszej zabudowy w okolicy Rynku jest zachowana na zapleczu kamienicy Farna 6 kamienna tabliczka z łacińską inskrypcją,przedstawiająca datę wzniesienia budynku(1593 r.)oraz inicjały właściciela:Bartosza Krąpiewskiego(rajcy i burmistrza Bydgoszczy z 1599 i 1603 r.)Prawdopodobnie jeszcze w XIV wieku pośrodku Rynku zbudowano drewniany ratusz.W XV wieku powstał budynek murowany w stylu gotyckim.Po jego pożarze w 1511 r.rozpoczęto wznoszenie nowego reprezentacyjnego ratusza,według projektu mistrza Jana z Gdańska.Budowę ukończono ok.1600 r.wzniesieniem wysokiej,renesansowej wieży ratuszowej,która była ozdobą miasta.Przekazy źródłowe świadczą,że w 1523 r.rozpoczęto budowę sieci wodociągowej w mieście,zaś po 1541 r.jej gruntowną modernizację przeprowadził rurmistrz Walenty z Bochni.Drewniane rury wodociągowe zostały ułożone m.in.po powierzchnią Rynku,a w jego obrębie zbudowano cztery studnie publiczne oraz„wytrysk wodny”,związany prawdopodobnie z wodociągami.W II połowie XVII wieku wraz ze zniszczeniem i wyludnieniem miasta,sieć wodociągowa została zaniedbana,ale częściowo spełniała jeszcze swoją funkcję aż do wieku XIX.Na początku XVII wieku przeżywająca wówczas apogeum swego rozwoju w okresie przedrozbiorowym Bydgoszcz została opisana w kronice Wojciecha Łochowskiego w sposób następujący:„Całe miasto jest murem opasane,ma wysoka wieżę na czele rynku,roku 1600 kształtnie postawioną i ratusz ozdobnie murowany.Domy murowane,dachówką pokryte i wytrysk wody na rynku kształtnie urządzony”.W 1617 r.dzięki fundacjom bydgoskich mieszczan oraz poparciu ks.kanonika Jana Kuczborskiego,biskupa chełmińskiego od 1614 roku do Bydgoszczy przybyli na stałe jezuici.Otrzymali oni na własność kilka kamienic stojących przy Rynku,w których urządzili rezydencję oraz szkołę.Dzięki kolejnym fundacjom:rady miejskiej Bydgoszczy,biskupa Kaspra Działyńskiego,kanclerza wielkiego koronnego i starosty bydgoskiego Jerzego Ossolińskiego i innych,zakonnicy przystąpili do rozbudowy swojej placówki.Cały kwartał zabudowy ograniczony od wschodu Rynkiem,a z pozostałych stron ulicami:Farną,Jezuicką i Niedźwiedzia znalazł się w ich posiadaniu.W latach 1637-1649 w zachodniej pierzei Starego Rynku powstał dwuwieżowy kościół pw.św.Krzyża,a w 1653 r.ukończono budynek rezydencjalny,w którym do 1780 r.istniała szkoła średnia,podniesiona do rangi kolegium jezuickiego.W budynku tym istniała również sala teatralna ze sceną sukcesywną,służąca działalności kulturalnej.Salę wykorzystywano aż do 1824 r.kiedy powstał oddzielny budynek teatru miejskiego.Kompleks stopniowo rozbudowywano i upiększano przez cały XVII i XVIII wiek,w związku z czym stanowił on wówczas ozdobę Rynku bydgoskiego i całego miasta.Z dziejów politycznych i wydarzeń dotyczących bydgoskiego Starego Rynku warto wspomnieć o wielokrotnych wizytach królów polskich.Do 1656 r.rezydencją przebywających w mieście dostojników był zamek,zaś dworzanie wynajmowali pomieszczenia w domach na terenie miasta.Przebywali tu m.in.Władysław Jagiełło,Kazimierz Jagiellończyk(wielokrotnie),Zygmunt Stary(Sejm w Bydgoszczy w 1520 r.)Stefan Batory(trzy miesiące 1577 r.) i inni.W okresie 26 października-6 listopada 1657 r.w kolegium jezuickim w Bydgoszczy toczyły się rokowania między królem Janem Kazimierzem,a elektorem brandenburskim Fryderykiem Wilhelmem zakończone zaprzysiężeniem traktatów welawsko-bydgoskich na płycie Starego Rynku przed kościołem jezuitów.Główną funkcją Starego Rynku w okresie staropolskim była rola miejskiego placu targowego.Do tej funkcji rynek został przeznaczony w momencie lokacji miasta,a jego powierzchnia miała odpowiadać planowanej wielkości ruchu handlowego.Zasada ta była jednakowa we wszystkich miastach lokowanych na prawie niemieckim(magdeburskim,chełmińskim,średzkim).Za prawo handlu na Rynku pobierano różnorodne opłaty,które miały być jednym ze źródeł dochodów miasta:jarmarczne,targowe oraz cło od soli,śledzi i chmielu na rzecz starosty,opłaty na rzecz wójtostwa(od poł.XVIII w.) i na rzecz miasta(od 1526 r.)placowe i brukowe.W średniowieczu targi w Bydgoszczy funkcjonowały tylko w soboty,ale już w połowie XVIII wieku dniem targowym był również wtorek.Oprócz targów miały miejsce jarmarki,czyli większe przedsięwzięcia handlowe,podczas których nie było poważniejszych ograniczeń dla kupców zewnętrznych.17 grudnia 1484 roku król Kazimierz Jagiellończyk przyznał Bydgoszczy prawo do urządzania trzech jarmarków w ciągu roku:21 stycznia(św.Agnieszki),1 września(św.Idziego) i 11 listopada(św.Marcina).Zygmunt August zezwolił w 1555 roku na czwarty jarmark,po oktawie Bożego Ciała.Przed 1669 r.miasto uzyskało przywilej do odbywania jeszcze dwóch jarmarków:13 czerwca(św.Antoniego) i 4 października(św.Franciszka).Częstotliwość imprez handlowych była więc największa w II połowie XVII i w XVIII wieku,ale jarmarki bydgoskie nie odgrywały większej roli ponadlokalnej z uwagi na ówczesny upadek gospodarczy miasta oraz słabe zaludnienie zalesionej głównie okolicy.
Okres zaboru pruskiego(1772-1920)
Okres międzywojenny(1920-1939)
Okres okupacji hitlerowskiej(1939-1945)
Okres powojenny(po 1945 r.)
Po zakończeniu II wojny światowej przystąpiono do porządkowania zniszczonej zabudowy.W styczniu 1945 r.w pierwszych dniach po wyzwoleniu Bydgoszczy,zdemontowano i przetopiono pomnik Fryderyka II.1 maja 1948 roku przed gmachem biblioteki ustawiono rzeźbę”Dzieci bawiące się z gęsią”,zaś w latach 1953-1956 odbudowano część wschodniej pierzei Rynku.Nowe władze nie przystąpiły natomiast do odbudowy zachodniej pierzei,z uwagi na to,że kościół pojezuicki nie pasował do nowej rzeczywistości politycznej PRL.W 1947 r.zlikwidowano ostatecznie targi na Rynku,przeznaczając go wyłącznie dla imprez kulturalnych i manifestacji.W 1962 r.przywrócono ruch tramwajowy na Starym Rynku po odbudowie mostu Staromiejskiego.Z kolei w latach 1968-1969 przy północno-wschodnim narożniku Rynku powstał pawilon gastronomiczny„Kaskada"odcinający się wyraźnie formą od stylu Starego Miasta.Natomiast 5 września 1969 r.w miejscu zachodniej pierzei Rynku,której władze nie chciały odbudować,ustawiono Pomnik Walki i Męczeństwa Ziemi Bydgoskiej.Uzupełnieniem pomnika był oddzielnie usytuowany szaniec z 80 dużych brył piaskowca,na których wyryto nazwy miejsc walki i męczeństwa ludności Ziemi Bydgoskiej.26 sierpnia 2007 r.szaniec z bloków kamiennych przez 38 lat będący tłem dla pomnika przeniesiono do Sanktuarium Nowych Męczenników w Bydgoszczy.W 1974 r.na podstawie uchwały MRN rozpoczęto prace zmierzające do rewaloryzacji znacznych fragmentów Starego Miasta,w tym Starego Rynku.Przedsięwzięcia dotyczyły uporządkowania sieci handlowej,zmiany układu komunikacyjnego oraz nadania witrynom sklepowym charakteru staromiejskiego.W latach 70.XX w.w kamienicy nr 16 ulokowano„Antykwariat Naukowy",zaś pod nr 18 sklep z kryształami.Zmodernizowano również parter w kamienicach nr 20 i 22.W kamienicy narożnej nr 27 utworzono Salon Pracowni Sztuk Plastycznych oraz zaadaptowano na kawiarnię gotyckie piwnice.W podobnych piwnicach pod nr 25 ulokowano salon„Cepelii".Zmiany dotyczyły również kamienic wschodniej pierzei Rynku.W latach 1973-1975 przystąpiono również do przebudowy układu komunikacyjnego,usuwając transport tramwajowy i kołowy z płyty Starego Rynku.Niektóre wychodzące z niego uliczki przebudowano na deptaki(Mostowa,Magdzińskiego).Kolejny okres modernizacji Starego Rynku przypada na lata po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej.W 2010 r.przeprowadzono konkurs na zaprojektowanie w stylu nowoczesnym zachodniej pierzei Rynku,którego wyników jednakże nie wykorzystano w związku ze zgłaszanymi protestami społeczeństwa.10 grudnia 2011 rozpoczęto rozbiórkę dawnego kompleksu gastronomicznego"Kaskada",a w 2013 r.rozpoczęto odbudowę tego fragmentu pierzei północno-wschodniej oraz odtwarzanie ul.Jatki.
Nazwy
W ciągu wieków rynek nazywano w różny sposób,co było skorelowane z dziejami politycznymi Bydgoszczy i całej Polski.
- XVI w.-I połowa XVIII w.Ring(circulus fori)
- 1772-1862 Markt(Hauptmarkt)
- 1862-1920 Friedrichs-Platz
- 1920-1929 Stary Rynek
- 1929-1935 Stary Rynek im.marszałka J.Piłsudskiego
- 1935-1939 Rynek Marszałka J.Piłsudskiego
- 1939-1941 General-von-Kluge-Platz
- 1941-1945 Friedrichs-Platz
- 1945-1949 Stary Rynek
- 1950-1955 Plac Bohaterów Stalingradu
- od 1956 r.Stary Rynek
Część środkowa
Od czasów lokacji miasta,aż do 1834 r.na środku rynku znajdował się ratusz miejski.W 1515 r.wzniesiono budynek reprezentacyjny z podcieniami(sukiennicami),kramami,ławami chlebowymi,jatkami.Ozdobą ratusza i całego miasta była renesansowa wieża z zegarem,dzwonem alarmowym,dwiema galeriami obserwacyjnymi i hełmem cebulastym.Z budynkiem sąsiadował także odwach.Była to jedna z najważniejszych budowli świeckich w staropolskiej Bydgoszczy,która jednak uległa dewastacji w XVIII wieku,a później została rozebrana doszczętnie przez władze pruskie.Wieżę ratuszową rozebrano już w I połowie XVIII wieku,zaś pozostałe części ratusza w latach 1831-1834.
Pierzeja północna
| Obiekt | Lata budowy | Uwagi | ||
| Stary Rynek 1 | 1780 r. | Mieści się w niej najstarsza bydgoska apteka„Pod Złotym Orłem”założona przed 1590 r.przy klasztorze jezuitów.Kamienica w latach 1808-1921 należała do rodziny Kupffenderów,która w 1909 r.w stulecie apteki ufundowała kamienną studzienkę z rzeźbą„Dzieci bawiące się z gęsią”.Na fasadzie domu znajduje się tablica ku czci 55 bydgoszczan publicznie rozstrzelanych w dniach 9 i 10 września 1939 r.na Starym Rynku | ||
| Stary Rynek 3 | XVI wiek | Na parterze kamienicy mieści się Bydgoski Antykwariat Naukowy.Od 1969 r.odbywają się tu ogólnopolskie aukcje.Na fasadzie znajduje się płaskorzeźba Tadeusza Nowakowskiego pisarza i publicysty emigracyjnego,od 1993 r.Honorowego Obywatela miasta.W obszernym pomieszczeniu frontowym przyziemia,podczas prac remontowych w 1975 r.odkryto strop belkowy ze śladami polichromii z datą„1678 r.”.Trzy belki zostały przeniesione i wyeksponowane w kawiarni artystycznej"Węgliszek".Na jednej z nich widnieje data 30 październik 1560 r. | ||
| Stary Rynek 5 | XVII wiek | Właścicielem kamienicy do 1642 r.był mieszczanin Maciej Pułkowski,po czym nabył ją niejaki Wilhelm,kojarzony z Wilhelma Wallace'em Szkotem,którego córka Anna była żoną rajcy miejskiego i burmistrza Bydgoszczy,Michała Paulusika. | ||
| Stary Rynek 7/Mostowa 1 | 1765-1774 | Kamienica przebudowana w 1824 roku i ponownie w latach 60.XIX w.w stylu neorenesansu włoskiego. | ||
| Stary Rynek 9,11,13 | Kamienice zostały wyburzone w 1940 r.podczas poszerzania ul.Mostowej przez władze hitlerowskie.W 1967 r.zbudowano na ich miejscu pawilon gastronomiczny„Kaskada”.W 2007 r.zapadła decyzja o rozbiórce socrealistycznego gmachu i odtworzeniu pierzei kamienic.10 grudnia 2011 rozpoczęto rozbiórkę obiektu,a w 2013 r.rozpoczęto odbudowę tego fragmentu pierzei. |
| Obiekt | Lata budowy | Nr rej.zabytków | Uwagi | |
| Stary Rynek 15,17,19,21 | 1953-1956 | Kamienice zburzone częściowo podczas walk o wyzwolenie miasta w styczniu 1945 r.Po wojnie,w czasie odbudowy,kamienica częściowo zawaliła się.Ostatecznie budynki rozebrano,a następnie wzniesiono ponownie(z intencją nawiązania do historycznej zabudowy)w innym kształcie,tworząc jednolity stylowo narożnik.W XVIII w.pod nr 19 znajdowała się stacja dyliżansu pocztowego oraz gospoda-karczma„Pod Zgorzelcem”,później winiarnia,czynna do końca zaboru pruskiego,legendą związana z Panem Twardowskim.W kamienicach 15 i 17 w końcu XIX w.kupiec Leon Brueckmann zbudował nowoczesny dom towarowy,który w 1921 r.przeszedł na własność Domu Konfekcyjnego S.A.w Poznaniu,a w 1929 r.braci Czesława i Władysława Mateckich,którzy go prowadzili jako„Dom Towarowy Braci Mateckich”.Przez wiele lat na przełomie XX i XXI wieku znajdowały się tu księgarnie.Od 2006 r.w oknie poddasza kamienicy nr 15 ukazuje się dwa razy dziennie postać Pana Twardowskiego z krótkim spektaklem świetlno-muzycznym. | ||
| Stary Rynek 23-25 | początek XVIII w. | A/376/1-2 z 14.10.1993 | Kamienica nr 23 z oficyną,przebudowana w 1872 i 1899 r..Kamienica nr 25 przebudowana w I ćwierci XIX wieku. | |
| Stary Rynek 27 róg Magdzińskiego | 1775 r. | A/1278 z 3.04.2007 | Kamienica zwana„Pod Złotym Łososiem”była wielokrotnie przebudowywana: w XVII,XVIII i pod koniec XIX w.Posiada mansardy z lukarnami z drewna oraz profilowany gzyms koronujący.Zachowały się gotyckie fundamenty,piwnice oraz czworoboczny dziedziniec.Według legendy,w domu na I piętrze w czasie przejazdu do Moskwy zatrzymał się na nocleg cesarz francuski Napoleon Bonaparte |
| Obiekt | Lata budowy | Nr rej.zabytków | Uwagi | |
| Stary Rynek 12/Batorego 1 | XVII wiek,1877 r. | A/350/1 z 2.02.1993 | Kamienica obecny wygląd zawdzięcza gruntownej przebudowie w duchu neorenesansowym,wykonanej w 1877 r.wg proj.Gustava Weihe.Elewacje zwieńczone są wysuniętym,profilowanym gzymsem na konsolkach,z fryzem o ornamencie perełkowym,wolich oczach i meandrowym.Budynek posiada gotyckie piwnice,w których odkryto ślady XV-wiecznej piwiarni.Na parterze działa od 1993 r.kawiarnia artystyczna„Węgliszek”,nazwana na pamiątkę diabełka,który od XVI w.rzekomo„panował i straszył”w Bydgoszczy. | |
| Stary Rynek 14 | XVII wiek,1901 r. | Obecna forma kamienicy pochodzi z przebudowy wykonanej w 1901 r.Zachowane gotyckie sklepienia w piwnicach są wyeksponowane w działającym w latach 1973-1996 klubie„Medyk”.Od strony Starego Rynku interesującą ciekawostką są balkonowe rzygacze w formie nietoperzy. | ||
| Stary Rynek 16/Zaułek 3 | XIX wiek,1860 r. | A/347/1 z 5.01.1993 | Obecna forma kamienicy pochodzi z przebudowy wykonanej w 1860 r.W zachowanych niszach z konsolami znajdują się figury alegoryczne„Fortuna” i „Sprawiedliwość” | |
| Stary Rynek 18/Zaułek 5 | 1898 r. | Mieści się w niej Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej,a niegdyś znana winiarnia(w 1907 r.funkcjonująca jako winiarnia"Eberle") | ||
| Stary Rynek 20/Zaułek 7 | 1911 r. | Kamienica secesyjna wzniesiona w 1911 r.na fundamentach starszej.Znajdował się tu w latach 1911-1939 polski dom towarowy M.Siuchnińskiego i R.Stobieckiego,trzeci co do wielkości w ówczesnej Bydgoszczy,w którym w okresie zaborów cała załoga władała językiem polskim.Na elewacji,w logii między piętrami przedstawienie Merkurego. | ||
| Stary Rynek 22/Zaułek 9 | XVIII wiek | A/299/1 z 4.02.1992 | Kamienica przebudowana w latach 1825-1850 | |
| Stary Rynek 24/Zaułek 11 | 1774-1778 | 283 z 3.09.1953 | Kamienica zbudowana w stylu klasycystycznym jako siedziba władz Obwodu Nadnoteckiego.W latach 1781-1807 i 1815-1905 mieściły się w niej:Królewski Zachodnio-Pruski Sąd Nadworny,władze rejencji bydgoskiej(do 1838 r.)Sąd Apelacyjny,następnie Sąd Powiatowy i Urząd Ksiąg Gruntowych.W okresie 1807-1815 w budynku znajdowały się biura departamentu bydgoskiego Księstwa Warszawskiego,zaś od 1908 r.Biblioteka Miejska im.dr Witolda Bełzy(powstała w 1903 r.)Zabudowania gmachu ciągną się w głąb do ul.Długiej.Pomiędzy zespołem budynków przebiega ul.Zaułek,nad którą znajduje się przejście tzw.„most westchnień”.Do 1851 r.przed kamienicą stał kamienny pręgierz,a od 1948 r.znajduje się kamienna studzienka z rzeźbą„Dzieci bawiące się z gęsią”.Na fasadzie budynku tablica pamiątkowa Józefa Wybickiego,który pracował jako aplikant w Trybunale Koronnym w Bydgoszczy. |
Pierzeja została rozebrana w okresie styczeń–marzec 1940 r.w wyniku decyzji Kreisleitera NSDAP,nadburmistrza Bydgoszczy Wernera Kampe,po publicznych egzekucjach dokonanych przed kościołem pojezuickim we wrześniu 1939 r.Nieistniejący kościół pojezuicki,a zwłaszcza jego dwie 40-metrowe wieże stanowiły główną dominantę i ozdobę Starego Rynku.Do kościoła przylegał budynek,w którym na początku XIX w.mieściło się prezydium policji,potem Miejska Kasa Oszczędności,a w latach 1923-1939 Muzeum Miejskie.W czasie egzekucji we wrześniu 1939 r.na murze Muzeum odcisnął się ślad ręki umierającego księdza katolickiego,którego hitlerowcy nie potrafili zetrzeć.Fakt ten stał się podstawą do rozpowszechnienia legendy o”krwawej ręce”.Hitlerowcy rozebrali kamienice zamierzając zbudować na miejscu zachodniej pierzei nowy ratusz,nadając akcenty niemieckie w zabudowie Starego Miasta.Obecnie pierzeję zachodnią Starego Rynku stanowi elewacja gmachu ratusza,który w latach 1644-1782 był użytkowany jako kolegium jezuickie.Przed ratuszem znajduje się Pomnik Walki i Męczeństwa Ziemi Bydgoskiej.
Mała architektura
| Obiekt | Lata budowy | Uwagi | |
| Dzieci bawiące się z gęsią | 1909 r. | Fontannę z rzeźbą ufundował Alfred Kupffender,prowadzący aptekę „Pod Złotym Orłem”.Wykonana przez Karola Kowalczewskiego została odsłonięta 4 października 1909 r. i początkowo znajdowała się przed kamienicą Stary Rynek 1,a od 1948 r.przed budynkiem Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej.We wrześniu-październiku 2014 r.przeprowadzono jej remont. | |
| Pomnik Walki i Męczeństwa Ziemi Bydgoskiej | 1969 r. | Stoi w miejscu egzekucji bydgoszczan przed kościołem pojezuickim w dniach 9-10 września 1939 r.Pomnik projektu prof.F.Masiaka przedstawia wykonaną z brązu grupę postaci w momencie egzekucji.W 2007 r.usunięto szaniec z bloków kamiennych,stojących za pomnikiem. | |
| Rzeźba Pana Twardowskiego | 2006 r. | Z okazji obchodów 660-lecia Bydgoszczy(2006 r.)w oknie poddasza kamienicy nr 19 wschodniej pierzei Starego Rynku zainstalowano sterowaną elektronicznie rzeźbę mistrza Twardowskiego autorstwa artysty Jerzego Kędziory.Dwumetrowa postać ukazuje się dwa razy dziennie:o 13:13 i 21:13.Twardowski rozgląda w lewo i prawo,kłania w pas i pozdrawia przechodniów gestem podnoszonej ręki,w której trzyma cyrograf.Spektaklowi towarzyszy dobrana odpowiednio muzyka,zakończona diabelskim chichotem. |
Przez środek Starego Rynku przebiega 18.południk długości geograficznej wschodniej.Fakt ten w chwili obecnej upamiętnia ustawiony na Wyspie Młyńskiej niewielki obelisk,lecz planowane jest upamiętnienie południka na nawierzchni Starego Rynku,po zakończeniu prac rewitalizacyjnych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz