Piotr Steinkeller

Piotr Antoni Steinkeller(ur.15 lutego 1799 w Krakowie,zm.11 lutego 1854 tamże)przedsiębiorca i bankier,pionier polskiego przemysłu.Był synem Piotra Steinkellera i Józefiny z domu Frey;rodzina pochodziła ze szlachty pomorskiej,która w czasie reformacji emigrowała jako katolicy do Tyrolu,a potem do Wiednia.W połowie XVIII wieku przybył do Krakowa dziadek Piotra i założył hurtowy handel towarów kolonialnych.Interes rodzinny kontynuował ojciec Piotra,również Piotr,który zmarł w 1813 r.pozostawiając żonę z pięciorgiem dzieci.Piotr Antoni wyjechał wówczas do Wiednia,gdzie odbył studia handlowe i praktykę bankową.Powrócił do Krakowa w 1818 r. i przejął kierownictwo rodzinnego przedsiębiorstwa.Od początku wykazywał rozmach i inwencję.Rozpoczął od inwestycji na terenie Rzeczypospolitej Krakowskiej.W 1822 r.zakupił nadanie górnicze pod Jaworznem,gdzie wybudował kopalnię węgla kamiennego i cynkownię którą nazwał na cześć matki Józefina.Zapewnił sobie dostawy rud galmanowych z pobliskich odkrywek w Długoszynie,wydzierżawił również tereny z pokładami tych rud w Byczynie.Stworzył nowoczesny zakład produkcji cynku z pełnym zapleczem surowcowym,zatrudniający ok.80 osób.Wprowadzał także innowacje socjalne w odniesieniu do swych pracowników:podpisywał z nimi umowy o pracę(określające prawa i obowiązki obu ich stron)oraz zapewniał mieszkania dla pracowników.W tym celu założył osiedle dla załogi swego przedsiębiorstwa to był początek dzisiejszej dzielnicy Jaworzna Niedzieliska.Był też inicjatorem budowy szpitala górniczego w Jaworznie oraz kupował wyposażenie niezbędne do organizacji pierwszej w okolicy przemysłowej straży pożarnej.W 1825 r.Steinkeller zadecydował o sprzedaży firmy w Niedzieliskach i przeniósł się do Warszawy,gdzie osiadł na stałe.Tam podjął szeroką działalność gospodarczą,dał się poznać jako pionier w wielu dziedzinach gospodarczych.Otworzył duży dom handlowy,importował sól z Anglii,inwestował w kopalnie i huty w Dąbrowie Górniczej,które zapoczątkowały rozwój Zagłębia Dąbrowskiego,wybudował cegielnię w Pomiechówku,kupił i unowocześnił młyn parowy na Solcu w Warszawie.Na szeroką skalę zajął się górnictwem i hutnictwem cynku:dzierżawił rządowe kopalnie huty cynku w Królestwie Kongresowym,kupował również cynk z produkcji Rzeczypospolitej Krakowskiej,a pod Londynem wybudował walcownię blachy cynkowej i prowadził międzynarodowy handel w tym zakresie.W 1838 r.otworzył sieć kurierską obejmującą praktycznie wszystkie ważniejsze trakty Kongresówki i okolic(obsługiwaną przy pomocy dyliżansów produkowanych przez niego na Solcu,zwanych od jego nazwiska„steinkellerkami”,uzupełnianą różnymi przedsięwzięciami w zakresie żeglugi rzecznej),stanowiącą znaczne źródło jego dochodów aż do otwarcia kolei warszawsko-wiedeńskiej,której też był jednym z pomysłodawców i pierwotnych akcjonariuszy.Dzięki jego staraniom na Nowym Świecie w Warszawie pojawił się drewniany bruk.Posiadał również majątek rolny w Żarkach koło Częstochowy,gdzie wprowadzał nowoczesne metody uprawy i hodowli,założył też tam zakład produkcji maszyn rolniczych.Prowadził także aktywną działalność na rynku finansowym:był m.in.radcą Banku Polskiego i starszym warszawskiej giełdy.Siedziba jego spółki znalazła się w Pałacu Mniszchów,wyremontowanym dla warszawskiej Resursy Kupieckiej,w której Steinkeller aktywnie działał.Nie wszystkie jednak inicjatywy Steinkellera kończyły się sukcesem,głównie wskutek problemów technicznej natury.Nawet sprowadzani z zagranicy specjaliści nie rozwiązali trudności przy odwadnianiu kopalń ołowiu w Olkuszu czy przy produkcji maszyn rolniczych.Sytuacja finansowa Steinkellera pogorszyła się pod koniec lat 40.XIX w.Rosnące zadłużenie w Banku Polskim oraz pożar kompleksu na Solcu doprowadziły do tego,że w 1849 r.ogłoszone zostało jego bankructwo i cały jego majątek w Kongresówce został przejęty w przez Bank Polski,a on sam wrócił do Krakowa(posiadał wciąż m.in.cegielnię i fabrykę dachówek w podkrakowskim Podgórzu).Wkrótce potem zmarł na atak serca.Wśród swoich współczesnych cieszył się wielkim uznaniem i autorytetem,a szczególnie ceniono w nim...obok niesłychanej energii,olbrzymiej przedsiębiorczości przemysłowej,ten właśnie zmysł solidnego i szlachetnego traktowania przemysłu;nie jako spekulacji,nie rabunkowe lecz organiczne z ogólną korzyścią kraju.W 1839 roku został odznaczony orderem św.Stanisława III klasy,a w 1842 r.orderem św.Anny III klasy.W pięćdziesięcioletnią rocznicę jego śmierci poświęcono mu tablicę pamiątkową w warszawskim kościele św.Piotra i Pawła z napisem Zasłużonemu przodownikowi polskiego przemysłu,wdzięczni rodacy.Steinkeller był dwukrotnie żonaty,z Anielą Anthonin,a następnie Marią Lemańską.Z pierwszego małżeństwa pochodzili synowie Józef,Alfred,Aleksander i Edward oraz jedyna córka Paulina.Z drugiego związku urodził się syn Henryk Artur.Siostrzeńcem Steinkellera był Józef Hauke-Bosak.