Błażowa

Miasto w woj.podkarpackim,w powiecie rzeszowskim,siedziba gminy miejsko-wiejskiej Błażowa,na Pogórzu Dynowskim,nad potokiem Ryjak dopływem Strugu.Lokalny ośrodek handlowo-usługowy i drobnego przemysłu.Jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św.Marcina oraz dekanatu Błażowa.W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj.rzeszowskiego.31 grudnia 2004 miasto miało 2111 mieszkańców.
Historia
Początki osady nie są znane pierwsza wzmianka o Błażowej pochodzi z 1429 roku i zawarta jest w dokumencie dotyczącym lokalizacji pobliskiej wsi Kąkolówka wydanym w Dynowie przez Piotra Lunaka Kmitę.Nazwa Błażowa(dawniej Błażejowa)wywodzi się od Błaża(Błażeja),zapewne imienia zasadźcy lub pierwszego jej właściciela.Wcześniej jeszcze znana jako Złotowieniec,według legendy miał taką nazwę nadać król Władysław II Jagiełło,gdy przejeżdżał obok osady i spostrzegł,że naokoło rosną złociste zboża.Mikołaj Rzeszowski herbu Doliwa żyjący w XVI wieku,był właścicielem Błażowej i Rzeszowa.W 1596 r.powstaje fundacja stypendialna utworzona przez ks.Tomasza Raskowicza z Pyzdr proboszcza z Błażowej dla miejscowej młodzieży.W 1624 r. i w 1672 r.najazdy Tatarów powodują zniszczenie Błażowej.Prawa miejskie Błażowa otrzymała w 1770 roku była wtedy własnością prywatną.W latach 1772-1918 w zaborze austriackim.Na przełomie XIX i XX wieku nastąpił w mieście rozkwit ruchu spółdzielczego.W okresie międzywojennym miały miejsce strajki chłopskie,a w okresie okupacji niemieckiej miasto było ośrodkiem ruchu oporu.Działał tu ks.Michał Pilipiec ps.„Ski”(1912 r.–8 grudnia 1944)kapelan AK m.in.Obwodu Rzeszów.Związany pracą z Futomą i Błażową.Powołana tu została Placówka AK Błażowa z Dynowem,na czele której stanął krypt.„Buk”Stanisław Jakubczyk ps.„Chrobry”,Podobwód Rzeszów-Południe AK.Dużą część ludności Błażowej stanowili Żydzi.Początki żydowskiego osadnictwa sięgają XVIII w.W latach dwudziestych XX w.stanowili ok.18% ludności miasta.W czasie drugiej wojny światowej w Błażowej funkcjonowało getto,zlikwidowane 26 czerwca 1942.Większość błażowskich Żydów została przesiedlona do getta w Rzeszowie,a następnie zamordowana.4 grudnia 1944 r.do miejscowości tej przyjechali funkcjonariusze UB z Rzeszowa i przeprowadzili aresztowania wśród mieszkańców,głównie żołnierzy AK.Wśród aresztowanych,obok ks.Michała Pilipca,znaleźli się Dominik Sobczyk o ps.Trop sekretarz gminy zbiorowej Błażowa,Stanisław Rybka ps.Szpak plutonowy,dowódca drużyny,I Plutonu AK Błażowa,Józef Bator ps.Żyto żołnierz AK oraz szereg innych osób.
Zabytki

• dwór,pierwotnie klasycystyczny,z przełomu XVIII i XIX wieku
• neogotycki kościół pod wezwaniem św.Marcina z końca XIX wieku
• kaplica cmentarna w Błażowej wzniesiona w 1904 roku
• ratusz wybudowany w 1900 roku
• cmentarz żydowski pochodzący z XVIII w.

Ludzie związani z Błażową

• ks.prof.Adam Draski(ok.1582–1648)teolog,pedagog,bibliofil,prof. i dziekan wydziału teologicznego UJ.Urodzony w rodzinie chłopskiej w Błażowej.
• ks.Tomasz Raskowicz z Pyzdr proboszcz w Błażowej,założyciel przed 1596 r.fundacji dla biednych żaków i fundacji szpitalnych oraz hojny darczyńca UJ.Od 1604 r.przełożony szpitala Św.Ducha w Krośnie,a w 1612 r.dziekanem w Dynowie
• Sługa Boża Anna Jenke,1921–1976,ur.w Błażowej dyr.Liceum Plastycznego w Jarosławiu,polonistka,autorka książki„Dzienniczki i rozważania”oraz Programu Wychowawczego.Jej imieniem nazwano wiele szkół i stowarzyszeń.
• Rabin Cwi Elimelech Szapiro znany wśród chasydów na całym świecie jako Bluzhover Rebbe(rabin z Błażowej);jego następcą był Izrael Szapiro(Israel Spira),który przeżył wojnę i wyjechał do USA;w Londynie działa dobroczynna fundacja żydowska The Bluzhov Charitable Trust
• Sł.Boży ks.Bronisław Markiewicz w latach 1877-1882 proboszcz w Błażowej,który zapisał tu do Bractwa Wstrzemięźliwości 600 osób i wysłał najzdolniejszego tkacza Marcina Brzęka na studia do Czech,który po powrocie założył Szkołę Tkacką w Błażowej
• Leon Cag 1912–1986,ur.w Błażowej dowódca plutonu z Placówki AK Błażowa w Obwodzie AK Rzeszów.Od IX 1944 dowódca Placówki AK Dynów,od V 1944 dowódca plutonu z tej placówki,nauczyciel,ppor.rez.piech.WP,1936 r.ppor.rez.AK,działacz WiN ps.„Nieznański”„Wilk”,więzień polityczny PRL w 1947 r.skazany na karę śmierci.Kierownik Rady WiN Brzozów Rejon„Centrum”Rzeszów.Okręg Rzeszów WiN.
• por.Józef Lutak pierwszy dowódca Placówki ZWZ w Błażowej.
• Tadeusz Okoń,1872-1957 urodzony w Błażowej malarz portrecista,pedagog.
• Ks.Michał Pilipiec kapelan AK
• Janusz Ślączka żużlowiec,obecnie trener

Sport
W Błażowej działa klub piłkarski Błażowianka Błażowa,założony w 1923 roku.W sezonie 2008-2009 klub grał w klasie okręgowej.W 2011 r.został także założony klub piłki koszykowej SSK Błażowa grający w III Lidze Koszykarzy.