Położenie
Miasto leży w południowej części województwa zachodniopomorskiego w powiecie drawskim nad Drawicą i czterema jeziorami.W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj.koszalińskiego.Według danych z 1 stycznia 2009 r.powierzchnia miasta wynosi 11,95 km².
Odległości do większych miast:
- Szczecin 100 km
- Koszalin 124 km
- Piła 70 km
- Bydgoszcz 160 km
- Poznań 175 km
Historia
Historia osadnictwa nad Drawicą sięga epoki brązu.Prace archeologiczne wykazały,iż już w VIII wieku w okolicach dzisiejszego Kalisza Pomorskiego istniał słowiański gród wraz z osadą rybacko-rolniczą.Wraz z ekspansją państwa polskiego osada znalazła się na rubieżach Wielkopolski.Jej dzisiejsza nazwa ukształtowała się prawdopodobnie w połowie XIII wieku,kiedy książę wielkopolski Przemysł I sprowadził z Kalisza osadników dla wzmocnienia granicy z Brandenburgią.W 1296 r.gród przeszedł jednak ostatecznie pod władzę margrabiów brandenburskich,którzy 14 września 1303 r.dokonali nowoczesnej lokacji miasta na prawie magdeburskim z rąk margrabiów Ottona,Jana,Waldemara i Konrada.Wkrótce miejscowość oddano w lenno rycerskiej rodzinie von Wedel,a od roku 1378 staje się ona na pięć wieków(do roku 1734)prywatnym miastem rodu von Güntersberg.Zajmujące siedem ha miasto zostało otoczone owalnym pierścieniem murów miejskich z dwoma bramami Kamienną i Recką.Wojny nie omijały Kalisza Pomorskiego.W wyniku walk między Brandenburgią,Zakonem Krzyżackim i Polską,miasto było wielokrotnie niszczone.W latach 1402–1455 należało do Krzyżaków,aby znowu powrócić w granice Brandenburgii.Wobec wzrostu znaczenia szlaku Myślibórz Tczew,od XV wieku w mieście nastąpił istotny rozwój handlu i rzemiosła,w tym dynamiczny rozwój sukiennictwa.W XVI wieku ogromną popularność zdobył w mieście protestantyzm,co ostatecznie przesądziło o niemieckim obliczu kulturowym miasta.Od 1701 r.wraz z całą Brandenburgią,Kalisz wszedł w skład Królestwa Prus.Wielki pożar w 1771 r.przyniósł ogromne straty.Spaleniu uległa większa część miasteczka.Odbudowa miasta ze wsparciem państwowym(Fryderyk Wielki przeznaczył na ten cel 80 tys.talarów) i uregulowanie sieci ulic nie pobudziła jednak gospodarki miasta.Sytuację tę zmienił ogólny rozwój gospodarczy Cesarstwa Niemieckiego po 1871 r.w szczególności zaś doprowadzenie do miasta kolei w końcu XIX wieku(otwarcie połączeń: z Wałczem w 1888 r.Stargardem Szczecińskim w 1895 r.Choszcznem w 1895 r. i Złocieńcem w 1900 r.).Możliwość ułatwionego transportu towarów znacznie ożywiła miasto.Wzrosło także zainteresowanie miejscowością jako ośrodkiem wypoczynkowym.Przez długie lata,aż do II wojny światowej miasteczko było znanym i cenionym kurortem dla mieszkańców Berlina.Wzrósł poziom życia mieszkańców:wzniesiono szereg budynków użyteczności publicznej,w tym ratusz i szkołę w 1901 r.W 1906 r.zainstalowano oświetlenie gazowe oraz rozpoczęto elektryfikację miasta(w 1917 r.)zakończoną w 1924 r.W 1939 r.Kalisz liczył 3857 mieszkańców.Rok 1945 tragicznie zapisał się w historii miasteczka.Istnieją sprzeczne informacje co do przyczyn bardzo ciężkich zniszczeń.W gruzach legło całe centrum Kalisza Pomorskiego,w tym niemal 100% zabudowy Rynku,choć żadne źródła(ani rosyjskie ani niemieckie)nie potwierdzają rozpowszechnianej dotąd w Polsce wersji o ciężkich walkach o zdobycie miasta.Wiadomo jedynie z całą pewnością,iż zajęli je Sowieci z 61 Armii 1 Frontu Białoruskiego.Oficjalnie podaje się datę 12 lutego 1945 r.tymczasem w publikacji"Pommern 1945 r."Helmuta Lindenblatta,na str.128 czytamy,że Rosjanie zajęli miasto rankiem 11 lutego(Im Morgengrauen des 11.Februar war Kallies in russischer Hand).Warto jednak zauważyć,że źródła
- 1303 r.miastu nadano prawa miejskie
- 1409 r.Heinrich von Gűntersburg uzyskał prawa lenne do miasta Kalisz.Prawa te otrzymał od mistrza zakonu krzyżackiego Ulricha von Jungingen
- 1454 r.Kalisz po okresie przynależności do Zakonu Krzyżackiego wrócił pod władanie Brandenburgii
- 1532 r.pierwszy wielki pożar miasta
- 1577 r.trzeci wielki pożar miasta(drugi nie wiadomo dokładnie kiedy był)
- 1623 r.wielka epidemia zdziesiątkowała mieszkańców miasta
- 1649 r.uruchomiono pocztę na trasie Berlin Królewiec
- 1683 r.czwarty wyniszczający pożar miasta
- 1688 r.otwarcie pierwszej w Kaliszu szkoły
- 1750 r.miasto Kalisz posiadało 1016 stałych obywateli
- 1771 17 maja olbrzymi pożar strawił całe miasto
- 1777 r.zakończono odbudowę miasta,którą sfinansował z prywatnej szkatuły(80 tys.talarów)król Prus Fryderyk II Wielki,pamiątką po tym jest zachowany do dzisiaj na wieży kościoła dzwon z dziękczynną inskrypcją
- 1783 r.działalność rozpoczęła pierwsza apteka w mieście
- 1815 r.Kalisz został przyłączony do prowincji Pomorze(Provinz Pommern)
- 1816 r.w Kaliszu mieszkało już 2182 mieszkańców w tym 92 Żydów
- 1856 r.została wybudowana droga do Drawska Pomorskiego,która miała usprawnić komunikację pomiędzy tymi ośrodkami oraz droga do Drawna(Neuwedell)
- 1881 r.w mieście wydano pierwszy numer lokalnej gazety
- 1888 r.otwarcie linii kolejowej Kalisz Wałcz Piła,która miała ogromny wpływ na rozwój miasta
- 1895 r.uroczyście otwarto kolejne linie na trasach Kalisz Ulikowo i Kalisz Choszczno
- 1898 r.budowa magistratu w mieście,otwarto szosę do Mirosławca(Märkisch Friedland)
- 1899 r.przy ul.Dworcowej oddano do użytku duży magazyn zbożowy
- 1900 r.otwarto kolejną linię kolejową na trasie Kalisz Złocieniec
- 1901 r.otwarto(15 lipca)nowy gmach szkoły(dzisiejszy Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im.Pamięci Ofiar Terroryzmu 11 września 2001 roku)
- 1905 r.w Kaliszu działalność rozpoczęła fabryka cementu Abraham Zement-fabrik
- 1908 r.produkcję rozpoczęła Fabryka Butów Skórzanych i Drewnianych Jahnkego
- 1910 r.miasto zamieszkiwało 3343 mieszkańców
- 1912 r.działalność rozpoczęła fabryka beczek drewnianych późniejszy"PREFABET"
- 1924 r.zakończono elektryfikację miasta,do którego prąd popłyną z działającej do dziś elektrowni wodnej na rzece Drawie w Alt Springe(Stary Potok,obecnie Borowo)
- 1927 r.ostatnia fabryka sukiennicza uległa likwidacji
- 1933 r.w Kaliszu zamieszkiwało 3837 ludzi
- 1935 r.nastąpiła rozbudowa i przebudowa ratusza miejskiego
- 1945 r.zniszczono zabudowę centrum Kallies.Pod nazwą Kalisz Nowy miasto zostało włączone do Polski,nastąpiła całkowita wymiana jego ludności
- 1946 r.luty w pobliżu miasta utworzono Poligon Drawski,który zajął połowę gminy Kalisz Pomorski,w tym bardzo żyzne i dotąd dobrze zagospodarowane tereny uprawne nad Drawą
- 1963 r.wybudowano zakłady"ŻELGAZBET"
- 1967 r.wybudowano nowy ośrodek zdrowia w mieście
- 1967–1972 powstały nowe obiekty Gminnej Spółdzielni"Samopomoc Chłopska":(piekarnia,biurowiec,restauracja,masarnia,rozlewnia piwa)
- 1972–1974 nastąpiła rozbudowa Kalisza Pomorskiego.W wyniku rozwoju przemysłu zabrakło mieszkań dla nowo przybyłych pracowników;powstało kaliskie Osiedle"Świt"
- 1973 r.oddano do użytku bank spółdzielczy
- 1974 1 września w nowym gmachu otwarto szkołę podstawową przy ul.Błonie Kaszubskie
- 1976 r.powstał Ośrodek Sportu i Rekreacji,który pozyskał środki na odnowę przedwojennego,stadionu miejskiego
- 1976–1978 powstały kolejne osiedla osiedle Kombinatu PGR przy ul.Dworcowej
- 1980 r.oddano do użytku dworzec kolejowy po długich staraniach o jego wybudowanie przez ówczesnego zawiadowcę stacji;to przypominający barak obiekt tymczasowy,stojący w miejscu dawnego,okazałego dworca,który zaraz po wojnie wysadzono w powietrze w niejasnych do dziś okolicznościach
- 1984 r.kaliski dworzec PKS-u przyjął pierwszych pasażerów
- 1985 r.styczeń Nadleśnictwo Kalisz Pomorski przeniosło się do nowej siedziby
- 1988 r.wybudowano nowego osiedla przy ul.Brzozowej
- 1993 r.rozbudowano kanalizację oraz wybudowano nową oczyszczalnie ścieków
- 1995 r.nastąpiła gazyfikacja miasta
- 1997 r.powstało nowoczesne zaplecze sportowe na obiekcie stadionu miejskiego
- 2002 r.wyremontowano elewację ratusza miejskiego
- 2003 r.uroczyste obchody 700-lecia miasta Kalisz Pomorski
- 2004 r.powstała nowoczesna hala sportowo-widowiskowa
- 2005 r.uruchomiono Gminne Centrum Reagowania,nastąpiła modernizacja oświetlenia w mieście,rozbudowa oczyszczalni i budowa nowej kanalizacji,wybudowano kolejne bloki wielorodzinne
- 2007 r.do terytorium miasta włączono trzy osady:Pniewy,Siekiercze.Przed 1945 r.należały już one do miasta jako tzw.Abbau Kallies
- 2010 r.oddano do użytku odrestaurowany Pałac Wedlów
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są:
- układ urbanistyczny.Cenny,późnośredniowieczny układ przestrzenny miasta na planie owalnicy o prostopadłej sieci ulic,położonej między trzema jeziorami,został częściowo zatarty wskutek zniszczeń w 1945 r.a następnie zdewastowany budową bloków mieszkalnych w północno-zachodniej części Starego Miasta.Obecnie jest on już czytelny jedynie z powietrza;
- kościół ewangelicki,obecnie pw.Matki Bożej Królowej Polski z drugiej połowy XVIII wieku.Kościół parafialny,rzymskokatolicki należący do dekanatu Mirosławiec,diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej,metropolii szczecińsko-kamieńskiej.Kościół wzniesiony został w latach 1771-88 przez radcę budowlanego Holschego z Berlina(poprzedni kościół został rozebrany ze względu na zniszczenia powstałe w czasie pożaru).Remontowany w XIX w.oraz w latach 1968 i 1977.Obecna świątynia zbudowana jest w stylu klasycystycznym.Posiada jednoprzestrzenne wnętrze przykryte płaskim stropem.Wewnątrz zachowały się empory oraz barokowy,złocony ołtarz.Trój kondygnacyjna,przykryta namiotowym dachem wieża usytuowana jest bardzo nietypowo z boku korpusu nawowego,pośrodku jego długości.Utrzymane w białym kolorze ściany świątyni ozdobione zostały pilastrami,a otwory okienne obramione zostały półkoliście zamkniętymi opaskami z wydatnymi zwornikami.Kościół wzorowany był na projekcie kościoła garnizonowego w Poczdamie.Charakterystyczny wygląd świątyni czyni ją niepodobną do żadnego innego kościoła na Pomorzu.
- zespół pałacowy,w skład którego wchodzą:
- pałac z XVIII w.oraz XIX/XX wieku.Pałac ufundowany przez rodzinę Wedlów jako zamek w 1.poł.XIV wieku.Po pożarach w końcu XVI wieku,von Güntersbergowie odbudowali go jako renesansowy pałac,widniejący na sztychu Meriana z roku 1652.Kolejne przebudowy w XVIII,XIX i XX w.przekształciły go w obiekt o charakterze rezydencjonalnym,uzupełniony o piętrową oficynę.Najstarszą,zachowaną częścią są gotyckie piwnice oraz zewnętrzne mury.Po zniszczeniach w latach powojennych,kilkakrotnie przystępowano do odbudowy gmachu,którą dopiero niedawno ukończono.Teraz zamek otacza odnowiony park z licznymi starymi drzewami i stylową fontanną,a w samym gmachu mieści się Biblioteka Miejska oraz sale reprezentacyjne i wystawowe;
- park
- plebania z ok.1800 r.ul.Bolesława Krzywoustego 4.Wewnątrz mieści się epitafium rodziny Wedlów z XVI wieku przeniesione z kościoła w Giżynie(Giesen) i umieszczone tutaj w 1963 r.
- cmentarz żydowski
Są to:
- Bobrowo Wielkie największe o pow.24,9 ha
- Bobrowo Małe
- Jezioro Młyńskie
- Jezioro Lasek oraz staw w lesie na końcu ul.Szczecińskiej,zwany do 1945 r.Jeziorkiem Głupców(Dummerschen See),obecnie bez nazwy.W pobliżu miasta znajdują się Drawieński Park Narodowy oraz Drawski Park Krajobrazowy.
- przedszkole miejskie"Bajkolandia"
- Szkoła Podstawowa im.Kornela Makuszyńskiego
- Gimnazjum im.Marii Skłodowskiej-Curie
- Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im.Pamięci Ofiar Terroryzmu 11 września 2001 roku
Imprezy kulturalne
Są to:
- Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy
- Dzień Kobiet
- Powiatowy Przegląd Piosenki Przyrodniczej
- Alternatywne Majowe Spotkania Młodzieżowe
- Gminny Przegląd Teatrzyków
- Powiatowe Prezentacje Kulturalne
- Jarmark nad Jeziorem Ogórkowym
- Kaliskie Rockowisko
- Dożynki
- Spotkania kabaretowe
- Jesienny wieczór z poezją
- Mikołajki
Gospodarka
Kalisz Pomorski jest lokalnym ośrodkiem usługowym,handlowym,oraz przemysłowym.W mieście istnieje wytwórnia styropianu"STYROPOL",piekarnia,Zakład Przemysłu Drzewnego Koszalińskiego Przedsiębiorstwa Przemysłu Drzewnego,przedsiębiorstwo"HYFRO LIFT",Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej(zakład budżetowy Miasta Kalisz Pomorski),kilkanaście hurtowni,sklepy wielobranżowe,spożywcze,odzieżowe,składy,przedsiębiorstwa budowlane,warsztaty,serwisy samochodowe.Z pomyślnością rozwija się też branża meblarska dzięki przedsiębiorstwu"AURA MEBLE",produkującemu meble tapicerowane.W mieście istnieje posterunek policji,ośrodek zdrowia,poczta polska,motele,bary,restauracje,firmy usługowo-handlowe,stacja benzynowa.
Komunikacja
Transport drogowy
Miasto leży na skrzyżowaniu drogi krajowej nr 10 z drogą wojewódzką nr 175.Oprócz tego z Kalisza Pomorskiego prowadzą drogi lokalne do Giżyna i Suchowa.
Transport kolejowy
Administracja
Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej.Mieszkańcy Kalisza Pomorskiego wybierają do swojej rady miejskiej 9 radnych(9 z 15).Pozostałych 6 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Kalisz Pomorski.Organem wykonawczym jest burmistrz.Siedzibą władz jest budynek przy ul.Wolności.
Burmistrzowie Kalisza Pomorskiego:
- Andrzej Hypki(2002 r.–16 października 2007)
- Michał Hypki(zaprzysiężony 25 stycznia 2008 r.)
Wspólnoty wyznaniowe
- Parafia Matki Bożej Królowej Polski w Kaliszu Pomorskim
- Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy(Sala Królestwa).
Partnerzy miasta i gminy to:
- Kaltenkirchen,(Niemcy)od 19 listopada 1999 r.
- Torgelow,(Niemcy)od 16 października 2007 r.
- Bukowina Tatrzańska,(Polska)od 16 października 2009 r.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz