Świecie

(kasz.Swiéce,niem.Schwetz)miasto w woj.kujawsko-pomorskim,w powiecie świeckim,siedziba gminy miejsko-wiejskiej Świecie.Według danych z 31 grudnia 2011 r.miasto liczyło 26574 mieszkańców

Położenie

Świecie położone jest na Pojezierzu Pomorskim,w regionie etno-kulturowym Kociewia,u ujścia rzeki Wdy do Wisły,w miejscu,gdzie wysoczyzna morenowa stromo opada w kierunku rzeki.Taka lokalizacja przywodzi na myśl miasto położone na terenach górskich.Zbiegają się tutaj drogi:krajowa 91,Gdańsk Toruń oraz krajowa 5(E261),Świecie Wrocław Kudowa-Zdrój).W odległości 12 km od granic miasta przebiega autostrada A1(E75).Miasto znajduje się w odległości 4 km od ważnej dwutorowej magistrali kolejowej Gdynia-Śląsk.Miasto jest położone na wysokości od 19 do 86 m n.p.m.Według danych z 1 lipca 2012 r.powierzchnia miasta wynosiła 15,96 km².W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj.bydgoskiego.

Historia

Jedno z najstarszych miast polskich;pierwsza wzmianka z 1198 r.,kiedy to było stolicą samodzielnego księstwa pomorskiego,władanego przez Grzymisława;w następnym stuleciu Świecie było rządzone między innymi przez Świętopełka i Mściwoja.Po sprowadzeniu na niedaleką ziemię chełmińską Krzyżaków w roku 1226,było ważnym grodem obronnym Pomorza.W 1309 roku,jako ostatni punkt obrony,poddało się zakonowi(Gdańsk zajęto już rok wcześniej).
Krzyżacy w Świeciu utworzyli komturię i rozpoczęli budowę zamku,ukończonego do roku 1350.Prawa miejskie chełmińskie Świecie otrzymało w roku 1338.Pod Grunwaldem oddziały ze Świecia były nieobecne,ale po porażce Krzyżaków to właśnie świecki komtur,Henryk von Plauen,ruszył do Malborka i ze świeckimi rycerzami objął komturstwo malborskie,przez co zamek nie wpadł w ręce Polaków.Podczas wojny trzynastoletniej zamek kilkakrotnie zmieniał właścicieli,ostatecznie zajęli go Polacy.Aż do"potopu" szwedzkiego miasto bogaciło się na handlu wiślanym,jednak Szwedzi zupełnie zniszczyli Świecie i doszczętnie spalili zamek.Miasto ze zniszczeń odbudowywało się przez około 100 lat.Położone nad samą Wisłą,było często narażone na niszczycielskie powodzie.Dopiero w połowie XIX wieku nastąpiły przenosiny miasta na wysoki lewy brzeg Wdy.Liczba ludności wzrosła wtedy z 3166 w 1849 r.do około 6000,a w przeddzień wybuchu II wojny światowej Świecie liczyło już około 10000 mieszkańców.Powiat świecki,będący od 1772 r.pod zaborem pruskim,powrócił do Polski 25 stycznia 1920 roku.Powierzchnia powiatu zajmowała drugie miejsce po powiecie chojnickim w województwie pomorskim.W okresie dwudziestolecia nie zaszły poważniejsze zmiany granic na terenie powiatu świeckiego.Jedyne znaczące przekształcenie nastąpiło w 1931 r.Wówczas to oddzielono jedenaście gmin wiejskich oraz trzy obszary dworskie i przyłączono je do powiatu tucholskiego.Jednocześnie ze zlikwidowanego powiatu gniewskiego włączono do powiatu świeckiego jedenaście gmin wiejskich.W grudniu 1934 r.zgodnie z nową ustawą samorządową w powiecie świeckim były dwie gminy miejskie i czternaście gmin zbiorowych,dzielących się na sto trzydzieści siedem gromad,których powierzchnia wynosiła 1600 km².Przeobrażenia te miały wpływ na liczbę ludności na tym obszarze.W pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości nastąpił znaczny odpływ miejscowej ludności niemieckiej do Niemiec.Jednak pod koniec lat dwudziestych liczba ta zaczęła systematycznie rosnąć,by ponownie spaść po odłączeniu kilku bardziej zaludnionych gmin wiejskich w 1931 r.Charakterystycznie kształtowały się w powiecie stosunki narodowościowe,gdzie dużą liczbę stanowili jak wspomniano Niemcy.Ludność żydowska tworzyła niewielki stan liczbowy,który systematycznie spadał przez całe dwudziestolecie.Natomiast pozostałe narodowości występowały w znikomej postaci.W diecezji chełmińskiej już przed pierwszą wojną światową działały różne katolickie organizacje młodzieżowe.Jednak dopiero od 1921 r.zaczęła tworzyć się jednolita struktura,obejmująca siecią organizacyjną całą diecezję.Ideologia Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej uzupełniała,rozwijała i utrwalała te wartości,które zaszczepił w młodych ludziach Kościół.Od początku istnienia Stowarzyszenie wyznaczyło sobie za cel wychowanie młodzieży w duchu katolickim i narodowym,pomijając w swej działalności wszelkie sprawy polityczne i wpływy partyjne.Po utworzeniem w 1926 r.Generalnego Sekretariatu dla pomorskich stowarzyszeń młodzieży,nastąpiło znaczne ożywienie działalności organizacyjnej wśród katolickiej młodzieży tego regionu.W 1934 r.w diecezji chełmińskiej funkcje Okręgowego Prezesa Katolickiego Związku Polskiej Młodzieży Męskiej w powiecie świeckim pełnił ksiądz Bernard Sychta.W 1934 r.Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej w powiecie świeckim liczyło 30 oddziałów i 997 członków,natomiast Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej liczyło 25 oddziałów i 783 członkiń.Szkolnictwo w powiecie świeckim w okresie dwudziestolecia międzywojennego obejmowało trzy typy szkół:powszechne(podstawowe),średnie(gimnazja)oraz zawodowe.Spośród szkół ogólnokształcących,czyli stopnia podstawowego oraz średniego,szczególne miejsce zajmowało Gimnazjum Państwowe w Świeciu,będące jedyną tego rodzaju placówką na obszarze powiatu.Gimnazjum w Świeciu było typową szkołą średnią,składającą się z niewielkiej liczby kadry nauczycielskiej,co uwarunkowane było niezbyt dużą liczbą uczniów.Szkołę w Świeciu utworzono w 1920 r.w miejsce niemieckiego Gimnazjum.Organizatorem szkoły i jej pierwszym dyrektorem był Jan Augustak,zastąpiony 20 sierpnia 1920 r.przez legionistę Józefa Pietrzaka,który pełnił tę funkcję do śmierci 11 stycznia 1922 r.Następcą jego był Leon Kuchanny,który pełnił stanowisko dyrektora do 1939 r.Liczne pisma wydawane przez młodzież szkolną na Pomorzu,stanowiły jeden z elementów procesu wychowawczego.Oprócz dużych miast,gdzie działały bardziej znaczące szkoły,pisma takie ukazywały się także w mniejszych ośrodkach.Również w Świeciu nad Wisłą uczniowie gimnazjum zaczęli wydawać od 13 stycznia 1931 r.miesięcznik,,Gregorianum”.Miesięcznik,,Gregorianum”ukazywał się nieprzerwanie do 1939 r.Wznowiona w 1945 r.działalność Liceum Ogólnokształcącego w Świeciu,wzbudziła nadzieje na odrodzenie pisemka.Niestety ukazał się tylko jeden numer pod zmienionym tytułem,,Z wiary naszej”.Wydawcą był Komitet Redakcyjny Koła Literackiego a redaktorem naczelnym Aleksander Ścibor-Rylski.Na podstawie dekretu kanclerza Adolfa Hiltera z 8 października 1939 r.O organizacji administracji wschodnich terytoriów włączonych do Rzeszy na okupowanych terenach Polski ustanowiono nowe jednostki administracyjne:okręg Gdańsk Prusy Zachodnie(Gau Danzig Westpreussen) i Okręg Rzeszy Poznań(Reischsgau Posen).Namiestnikiem okręgu Gdańsk Prusy Zachodnie został Albert Forster.Wraz z początkiem wojny nieustannie gromadzono metal na potrzeby niemieckiego przemysłu zbrojeniowego.Rekwizycji podlegały:wykonane z blachy miedzianej pokrycia dachów,kraty i ogrodzenia,bramy,tablice nagrobne i pamiątkowe,mosiężne klamki,lichtarze,żyrandole oraz wiele przedmiotów będących wyposażeniem kościołów.Dokładnej rekwizycji poddano dzwony kościelne znajdujące się na terenie Rzeszy oraz w okupowanych krajach.Organizację ewidencji dzwonów w kościołach na terenie okręgu Gdańsk Prusy Zachodnie(Gau Danzig Westpreussen)rozpoczęto wiosną 1940 r.Przed wysłaniem do przeróbki hutniczej dzwony fotografowano do celów archiwalnych oraz dokonywano opisów z podaniem twórcy i roku powstania.Jeszcze w lutym 1942 r.akcja rekwizycji dzwonów była w toku.Podczas działań wojennych,a zwłaszcza jesienią 1939 roku,było miejscem eksterminacji miejscowej ludności.W lasach mniszkowskich wymordowano 1350 pacjentów szpitala psychiatrycznego,a na ul.Polnej rozstrzelano około 40 Żydów.W 1945 wycofujące się wojska niemieckie z zgrupowania toruńskiego wzmocniły świecki garnizon i dołączyły do 2 armii.Czołowe oddziały 2 Frontu Białoruskiego zostały dopuszczone pod kościół farny w Świeciu na starym mieście,gdzie znienacka otworzono do nich ogień z dział(kalibru najprawdopodobniej 88 mm)znajdującej się na na ulicy Polnej gdyż tam była linia oporu Niemców.Rosjanie próbowali 9 razy przejść przez Wisłę,nadaremnie;ponieśli ciężkie straty.Na skutek ostrzału został zniszczony kościół farny w Świeciu gdyż Rosjanie ulokowali tam punkt medyczny,Niemcy widząc palące się światło otworzyli ogień artyleryjski na kościół.Mroźną zimą 1945 roku Niemcy opuścili pozycje w Świeciu po przerwaniu przez Rosjan pozycji obronnych na wysokości wsi Gruczno.Gdy pierwsze jednostki Radzieckie wkraczały do Świecia,Niemców już tam nie było.Cały sprzęt,który nie był im potrzebny,zrzucili do parowu za szpitalem w Świeciu(Diabelce).W jednostce wojskowej w Świeciu(podczas okupacji szkółka łączności)pozostawiono duże ilości papierów,mundurów a nawet nart.Niemcy uciekali w kierunku Laskowic i Czerska.Po wkroczeniu wojsk 2 frontu białoruskiego Rosjanie wysadzili w powietrze kościół w Przechowie w celu wydłużenia lądowiska dla samolotów.Po wojnie nastąpił rozwój miasta,liczba mieszkańców wzrosła z 8300 w 1945 do ponad 13500 w 1961 roku.Rozbudowano cukrownię(istniejącą od 1883 roku),zakłady mięsne,młyny,oraz zbudowano nowoczesną wytwórnię pasz treściwych(obecnie PROVIMI).Jednak najważniejszym wydarzeniem w powojennej historii Świecia była decyzja o budowie w pobliskim Przechowie zakładów celulozy i papieru,które zdynamizowały jego rozwój i wpłynęły na strukturę gospodarczą regionu.Uruchomione w 1968 roku,w kilka lat później zatrudniały ponad 4600 osób.W 1988 miasto zostało odznaczone Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Transport Historia

Świecie,miasto w Dolinie Dolnej Wisły,już od początku swojego istnienia czerpało istotne zyski z tego korzystnego dla rozwoju transportu położenia.Więcej niż prawdopodobne jest też to,że gdyby nie krzyżujące się w mieście szlaki handlowe,w tym bursztynowy,gród warowny i siedziba książąt pomorskich nie wykształciłaby w swoim bezpośrednim sąsiedztwie osady handlowej będącej właściwym zaczątkiem miasta.W okresie średniowiecza dominująca rolę dla rozwoju Świecia miała Wisła i odbywający się na niej handel.Rzeką spławiano wtedy tratwami większość towarów z południa Polski do Gdańska.W świeckim zamku działały między innymi magazyny soli,a w późniejszych czasach zbudowano nad rzeką kilka spichlerzy.W XIX wieku znaczenie Wisły dla handlu zaczęło się bardzo szybko zmniejszać.Jej dotychczasową funkcję zaczęły przejmować utwardzone pruskie drogi,a po 1850 również kolej,której pierwszą nitkę prowadzącą przez Pomorze,zbudowano po 1850(Berlin-Królewiec z bocznicą do Gdańska).Pierwotnie planowano,aby linia kolejowa biegła przy samym Świeciu.Ostatecznie linia ominęła miasto,a zamulające się coraz bardziej koryto Wisły ostatecznie uniemożliwiło handel.Miasto pozostało bez głównego źródła własnych dochodów.Odcięte od Wisły, już w latach 60.XIX wieku Świecie zaczęło starać się o budowę kolejowej bocznicy,początkowo od strony Laskowic z którymi to miasto posiadało dogodne połączenie drogowe.Niestety tego projektu nie udało się zrealizować,a Świecie uzyskało połączenie kolejowe z pobliskim Terespolem dopiero w 1888.Było to połączenie jednotorowe o dużym znaczeniu przemysłowym,w mniejszym stopniu pasażerskim.Wzdłuż linii zbudowano kilka bocznic,w tym dwie najważniejsze prowadzące do cukrowni i młynów,których produkty we wcześniejszych latach były spławiane Wisłą.Od samego początku istnienia bocznicy kolejowej,miała ona niewielkie znaczenie dla ruchu pasażerskiego.W latach '80 XX wieku,pomiędzy stacjami Świecie nad Wisłą i Terespol Pomorski kursowały jedynie 4 pary pociągów spalinowych dziennie.Ostatecznie,połączenie to zlikwidowano w 1996 roku.Od tej pory,tory były wykorzystywane jedynie na potrzeby miejskiej ciepłowni i cukrowni.Po likwidacji tej ostatniej,połączenie towarowe do samego centrum Świecia właściwie straciło rację bytu.Jakkolwiek tory w Przechowie są wciąż wykorzystywane na potrzeby tamtejszego przemysłu,to Rada Miejska w Świeciu podjęła decyzję o rozbiórce linii kolejowej od stacji Świecie-Przechowo do stacji Świecie nad Wisłą.W przyszłości,w śladzie rozebranego toru ma biec nowa ulica,która docelowo odciąży obecnie zatłoczoną ulicę Wojska Polskiego.Obecnie,Świecie posiada dobrze rozwiniętą komunikację autobusową.Głównym przewoźnikiem jest PKS Bydgoszcz,można tu spotkać także autobusy Veolii Toruń,PKS Grudziądz,PKS Iława,PKS Chojnice,PKS Człuchów i PKS Łódź.Miasto posiada bezpośrednie połączenia autobusowe z Bydgoszczą,Toruniem,Gdańskiem,Łodzią,Poznaniem,Grudziądzem,Koronowem,Chełmnem i in.

Dzielnice Świecia

• Stare Miasto niewątpliwie najstarsza z obecnie istniejących dzielnica Świecia.Założona już ok.1240 roku przez ks.Świętopełka Pomorskiego,odgrywała rolę rezydencji książęcej,skąd rządzono nawet całym Pomorzem Gdańskim.W 1338 roku,po lokacji miasta na prawach chełmińskich przez Krzyżaków,wytyczono ulice i parcele wg stylu niemieckiego.Teren ten,z powodu położenia w widłach Wdy i Wisły,narażony był na częste zalewanie przez wody tych rzek.Dlatego też,już w XIV wieku,niektórzy rzemieślnicy i kupcy osiedlali się w rejonie obecnego Śródmieścia,które było położone znacznie wyżej.Populacja Starego Miasta w Świeciu nigdy nie osiągnęła imponujących rozmiarów.Najwięcej świecian mieszkało tu bezpośrednio przed przeprowadzką miasta na drugi brzeg Wdy(3166 mieszkańców).Później liczba mieszkańców systematycznie spadała.Obecnie na terenie dzielnicy mieszka ok.100 osób.Poza tym,jej teren zajmują ogródki działkowe oraz pola uprawne.

• Śródmieście(dawniej Nowy Świat)Ta reprezentacyjna dzielnica powstała w drugiej połowie XIX wieku,kiedy to Świecie za zgodą cesarza niemieckiego oraz z jego silnym wsparciem finansowym przenosiło się na drugi,wysoki brzeg Wdy.Kosztem 308 tys.marek wytyczono ulice,zbudowano imponujące gmachy urzędów.Część kwoty przeznaczono również na pomoc dla mieszkańców Świecia przeprowadzających się ze Starego Miasta.Początkowo zaplanowano,aby na terenie Śródmieścia zamieszkało ok.7000 osób.Od lat wskaźnik ten pozostaje na podobnym poziomie.Urody dzielnicy na pewno nie dodają jednak czteropiętrowe bloki zbudowane w jej południowej części,w rejonie ul.Browarowej i Parowej,a także bezpośrednia bliskość os.Kościuszki.

• Dzielnica Chmielniki Obecnie nie uznawana za odrębną część miasta,została założona w 1931 roku i stanowiła jego dzielnicę willową.

• Przechowo Do 1972 roku stanowiła oddzielną wieś w gminie Świecie,była też znaczącym dla miasta zapleczem przemysłowym.Już od połowy XIX wieku rozwijał się tu przemysł w związku ze zbudowaniem toru kolei żelaznej.Nad Wdą zbudowano zespół młynów,z czasem rozbudowywanych,a także liczne mniejsze zakłady min.maszynowe i mleczarnię.Przechowo nie zostało oszczędzone przez działania wojenne.W 1945 roku wojska radzieckie wysadziły w powietrze miejscowy kościół,rozgrabiono również wiele urządzeń przemysłowych.Ponowny rozwój wsi nastąpił dopiero w połowie XX wieku,kiedy zapadła decyzja o budowie dużej paszarni,a przede wszystkim zakładów celulozy i papieru.Po realizacji pierwszego etapu budowy zakładu,widząc wyraźne ciążenie tego terenu ku miastu,w 1972 roku włączono Przechowo do Świecia.

• Os. Kościuszki Pierwsze osiedle w mieście zbudowane na fali imigracji do Świecia przyszłych pracujących w tutejszym przemyśle oraz jednostce wojskowej.Powstające w bezpośrednim sąsiedztwie śródmieścia,wkrótce dało dach nad głową ponad 4000 mieszkańcom.

• Marianki Niegdyś wieś w bezpośrednim sąsiedztwie miasta,a obecnie największa i zdecydowanie najdynamiczniej rozwijająca się dzielnica Świecia.Decyzja o przeznaczeniu malowniczych teras wiślanych pod zabudowę wielorodzinną zapadła zaraz po rozpoczęciu budowy zakładów celulozy i papieru w Przechowie.Początkowo,w tej celowo pozbawionej kościoła dzielnicy,miało zamieszkać około 10000 osób,głównie przyszłych pracowników"Celulozy".Łącznie od 1971 roku do końca lat 80.zbudowano tutaj około 80 budynków mieszkalnych cztero- i pięciokondygnacyjnych,dwie szkoły,dwa przedszkola i liczne obiekty handlowo-usługowe.Dopiero na początku lat 80.na zabagnionym terenie na północnym obrzeżu Marianek zlokalizowano nową parafię rzymskokatolicką pw.św.Józefa,która od kilku lat może poszczycić się nowym budynkiem kościoła.Parafia ta liczy obecnie około 12000 wiernych,stanowiąc największą tego typu wspólnotę w mieście.Ta kilkunastotysięczna dzielnica,wraz w wyrosłymi w jej sąsiedztwie osiedlami willowymi(Paderewskiego i Kraszewskiego)skupia w sobie blisko połowę mieszkańców miasta,a gęsta zabudowa wielorodzinna przyczynią się do bardzo wysokiej gęstości zaludnienia w Świeciu(2170 os./km²).Osiedle Marianki,na co zwracają uwagę prawie wszyscy przyjezdni,powoduje złudzenie przebywania się w mieście znacznie większym,niż w rzeczywistości.Dlatego można często spotkać się ze stwierdzeniem,iż miasto liczy około 40000 mieszkańców.Trzeba jednak przyznać,że jest to osiedle wręcz nieproporcjonalnie duże w stosunku do całości miasta.Obecnie właśnie tutaj koncentruje się rozwój urbanistyczny(wielorodzinny)Świecia.Po roku 1994 rozpoczęto m.in.budowę nowego osiedla,Marianki II.

• Miasteczko Jest to niewielka dzielnica miasta położona w bezpośrednim sąsiedztwie Zakładów Papierniczych"Mondi".Pierwotnie znajdowały się tam hotele robotnicze.Nazwana"Miasteczkiem"prawdopodobnie z racji znacznego oddalenia dzielnicy od ścisłej zabudowy miasta.

• Os.800-Lecia Dzielnica wytyczona w połowie lat 90.,mająca stanowić zaplecze dla wciąż rozwijającego się budownictwa jednorodzinnego w mieście.Obecnie jest jedną z najbardziej atrakcyjnych i najdroższych lokalizacji pod budownictwo tego typu w Świeciu.

Rozwój i ludność miasta

Liczba ludności w 1988 roku osiągnęła poziom 25000,podnosząc Świecie do rangi miasta średniego.Powstały nowe osiedla mieszkaniowe:Kościuszki(4000 mieszkańców)oraz Marianki(ponad 10000 mieszkańców).Obecnie Świecie jest ważnym ośrodkiem gospodarczym,mieszkaniowym i handlowym województwa kujawsko-pomorskiego.Dawne zakłady celulozy to obecnie nowoczesne i o wiele zdrowsze dla środowiska naturalnego(ISO 14000)zakłady MONDI ŚWIECIE S.A.oraz kooperujące z nimi firmy,charakteryzujące się dynamicznym rozwojem.Ponadto Świecie to duży węzeł drogowy na skrzyżowaniu tras nr 91 i 5.

Demografia

Zmiany w liczbie ludności Świecia w historii:(dane od 1998 r.Bank Danych Regionalnych www.stat.gov.pl)Świecie znajduje się na szóstym miejscu w województwie kujawsko-pomorskim pod względem liczby ludności.W rankingu znajduje się między Brodnicą(27588 mieszkańców),a Chełmnem(20428 mieszkańców).W dawnym województwie bydgoskim plasowało sie na czwartej pozycji,po Bydgoszczy,Inowrocławiu i Chojnicach.Istotnym elementem sytuacji demograficznej miasta jest tendencja do obniżania się liczby ludności w jego granicach administracyjnych,przy jednoczesnym wzroście zaludnienia w obszarze gminy wiejskiej Świecie.Oba te procesy rekompensują się,utrzymując zaludnienie gminy Świecie na stosunkowo stabilnym poziomie ok.33 tys.osób.

Ludność Świecia
Rok	Ludność	Rok	Ludność
1570	1194	1961	13500
1662	1077	1965	15000
1772	2450	1972	19888
1804	2302	1974	20000
1831	3166	1975	21100
1849	5857	1981	23702
1882	6859	1988	25000
1910	8042	1998	27084
1921	7435	2000	25959
1939	9300	2002	25889
1943	11664	2003	25851
1946	8358	2004	25790
1955	11800	2011	26574

Zabytki

Zamek krzyżacki z lat ok.1335-1350,gotycki,na planie kwadratu,pierwotnie z czterema narożnymi basztami,wzorowany prawdopodobnie na zamkach nadreńskich.Charakterystyczna krzywa wieża(1/2 metra od pionu)jest najwyższym tego typu obiektem w Polsce.Przeprowadzone w sierpniu 2008 roku pomiary,wykazały,że wieża odchylona jest od pionu w kierunku zachodnim o 106 cm,przy wysokości wynoszącej 34,73 m.Tym samym wieża zamku krzyżackiego w Świeciu jest najwyższą krzywą wieżą w Polsce,na szczyt której mogą wejść turyści.Sama warownia jest niewątpliwym symbolem miasta,a na dziedzińcu odbywają się liczne festyny i koncerty.Od 2002 roku,obiekt jest udostępniony dla odwiedzających,których liczba z roku na rok stale wzrasta.

• Mury obronne(XIV w.),zachowane w znacznym stopniu.W historii oprócz swej imiennej roli,spełniały też funkcje przeciwpowodziowe.

• Kościół farny(Stara Fara)to kościół łączący w sobie szereg stylów architektonicznych,od gotyku po barok.Jest tak dlatego,że jego budowę rozpoczęto dopiero w 1400 roku i trwała ona przez około 100 lat.Gotyckie jest prezbiterium,środkowa część kościoła nosi cechy przejściowe,natomiast zachodnia wieża zakończona jest nietypowymi,renesansowymi attykami.Wnętrze zaś,niegdyś głównie barokowe,aktualnie wyposażone jest skromnie.W czasie II wojny światowej,a dokładniej podczas wyzwalania miasta przez armię radziecką,kościół uległ poważnemu zniszczeniu.Jego odbudowy podjęto się dopiero w 1983 roku,zakończono w 1988.W 1990 utworzono parafię.Kościół ten został wykorzystany podczas kręcenia niektórych scen serialu"Czterej pancerni i pies".

• Klasztor pobernardyński z kościołem Niepokalanego Poczęcia NMP.Jeden z najcenniejszych zabytków miasta.Zbudowany w latach 1692-1720 niewielki rokokowy kościół,o wyposażeniu z okresu panowania Stanisława Augusta.Do świątyni prowadzi wieża bramna datowana na rok 1800 oraz beczkowo sklepione krużganki.W kościele znajduje się obraz Najświętszej Marii Panny,który miał trafić do kościoła w Gdańsku,lecz gdy statek zacumował do Świecia i chciał kontynuować swoja podróż nie mógł odpłynąć z powodu przypływu.Znak ten uznano za cud i postanowiono obraz zostawić w świeckim Kościele i od tego czasu miasto było pod opieką Najświętszej Marii Panny.Obraz dziś znajdujący się w kościele jest kopią oryginał uległ spaleniu w trakcie pożaru.Sam klasztor skasowano w 1816 roku,jego pomieszczenia wykorzystywane są obecnie przez szkoły katolickie.

• Ratusz budynek w północnej pierzei rynku,zbudowany z jasnej cegły w 1879 roku,w stylu wiktoriańskim.Uwagę przyciąga wysoka,zegarowa wieża,górująca nad placem.Cały obiekt jest blankowany,przypomina zatem obronny zameczek.

• Kamienice mieszczańskie zbudowane głównie w okresie od 1860 do 1900 roku.Można wśród nich znaleźć wiele interesujących gmachów.Reprezentują wszystkie style architektoniczne XIX wieku.Niektóre z nich cechuje wysoki kunszt,zawdzięczany wielkim sumom pieniędzy,które cesarz Wilhelm I przeznaczył na budynki dzielnicy"Nowy Świat"podczas przenosin miasta.

• Kościół św.Andrzeja Boboli potężna bryła neogotyckiej świątyni,zbudowana pierwotnie dla Luteran w latach 1891-1894.W panoramie miasta dominuje jego dwuhełmowa wieża,wysoka na 46 metrów,najwyższy tego typu obiekt w Świeciu.Sam kościół widać niemal z każdego miejsca w mieście,a nawet ze sporej odległości poza nim.W wyposażeniu dominuje neogotyk,a także część sprzętów przeniesionych tutaj ze zniszczonego kościoła na Starym mieście.

• Młyny w dzielnicy Przechowo oraz nadwdecki spichlerz z XVIII w.

Kultura

Już po raz trzeci odbędzie się tutaj Kongres Kociewski,mający za zadanie określić kierunki rozwoju tej części kraju we wszystkich płaszczyznach.Ponadto,już od pewnego czasu miasto jest organizatorem różnego rodzaju imprez kulturalnych.W miejscowym kinie,zwłaszcza latem,prezentowane są obrazy z różnych stron Europy,a w amfiteatrze odbywają się koncerty gwiazd.
Najpopularniejsze świeckie imprezy kulturalne to:

• Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Dętych odbywa się przeważnie w ostatnich dniach czerwca.Oprócz gospodarza,którym jest Orkiestra Dęta ze Świecia,występują orkiestry z Polski i Europy.Muzyka orkiestr połączona z konkursem choreografii i występami"majorettes"na stałe wpisała się w serca Świecian,jak i w repertuar kulturalny miasta.
• Nocne Śpiewanie na Zamku w Świeciu piosenka turystyczna i nie tylko.Ta impreza ma miejsce zazwyczaj w drugi weekend września.Od 1984 roku zjeżdżają na świecki zamek miłośnicy piosenki poetyckiej,turystycznej,szant itp.,aby w murach zamkowych móc usłyszeć piękno tej muzyki.Nocne Śpiewanie jest również przeglądem kwalifikującym do Finału Studenckiego Festiwalu Piosenki w Krakowie.
• Festyn edukacyjny pod nazwą"Dni Kultury Średniowiecznej",który odbywa się od 5 lat(około połowy czerwca)na dziedzińcu zamku krzyżackiego.W trakcie jego trwania zwiedzający oraz widzowie,mają możliwość zapoznania się z techniką produkcji narzędzi codziennego użytku,wyrobem zbroi i uzbrojenia,produkcją ozdób,czy technika wypieku chleba tradycyjnymi metodami.Całość festynu urozmaicają pokazy walk średniowiecznych wojów,lub rycerzy w zależności od okresu jaki akurat jest przedstawiany na festynie.
• Turniej rycerski,który odbywa się w pierwszy weekend września.Organizują go członkowie bractwa rycerskiego św.Katarzyny,wraz z Izbą Regionalną Ziemi Świeckiej.Turniej ten gromadzi przeważnie ponad 40 rycerzy,nie licząc pięknych białogłów i towarzyszących giermków.Pokazy walk,turniej łuczniczy i kuszniczy a ostatnio hakowniczy,cieszą się dużym zainteresowaniem wśród widzów.Tradycyjnie turniej kończy się szturmem na zamek lub bitwą u jego murów,w świetle płonącej osady rycerskiej.

Wspólnoty wyznaniowe

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:

• Kościół Rzymskokatolicki
  • Parafia pw.Chrystusa Króla
  • Parafia pw.MB Częstochowskiej i Św.Stanisława
  • Parafia pw.Niepokalanego Poczęcia NMP
  • Parafia pw.Św.Andrzeja Boboli
  • Parafia pw.Św.Józefa
• Kościół Zielonoświątkowy
  • Zbór"Szalom"w Świeciu
• Świadkowie Jehowy
  • 3 zbory i Sala Królestwa.

Zdrowie

Szpitale,przychodnie

• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej"Nowy Szpital Sp.z o.o."
• Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych im.dra Józefa Bednarza
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej"Florencja"

Gospodarka miasta

Świecie jest jednym z większych ośrodków gospodarczych na Pomorzu,tu zlokalizowane są największe zakłady branży papierniczej w Polsce i jedne z największych w Europie.

• Papiernia Mondi Świecie S.A. od kilku lat utrzymuje wysoki poziom produkcji papieru(800.000 ton papieru do produkcji tektury falistej oraz worków papierowych).W procesie restrukturyzacji zakładu po 1997 roku,zlikwidowano nierentowne i wydzielono pozostałe linie produkcyjne,którymi zajmują się nowo powstałe spółki.

• W tym roku rozpoczęto jedną z największych inwestycji przemysłowych w kraju budowę nowej maszyny papierniczej MP-7,oraz nowej tekturnicy w zakładzie Mondi.Przy nakładach ok.300 mln Euro(do 2009 roku)zdolność wytwórcza firmy wzrośnie o 147000 ton,zatrudnionych zostanie dodatkowo około 120 osób.

Ponadto,w mieście silną pozycję ma przemysł spożywczy,chemiczny oraz materiałów budowlanych. Kształtują ją takie firmy jak:

• Provimi zakład produkcji pasz treściwych
• PZZ państwowe młyny(największe w byłym województwie bydgoskim)
• Zakłady mięsne MAT
• KEMIRA firma fińska,zajmuje się produkcją klejów żywicznych i innych chemikaliów
• Cegielnia
• PBDiM
• Mekro producent konstrukcji stalowych

W tym roku zakończy się budowa parku technologicznego"Vistula II",w odległości kilku kilometrów od centrum miasta.Teren ten jest kolejnym etapem stworzenia w okolicach Świecia terenów atrakcyjnych dla inwestorów.Obszar Vistula I,położony w widłach dróg krajowych 91 i 5 jest już w całości zajęty przez przedsiębiorstwa.

Edukacja

Szkolnictwo podstawowe i gimnazja

• Szkoła podstawowa nr 1 im.Wojska Polskiego
• Szkoła podstawowa nr 5 im.Polskich Olimpijczyków
• Szkoła podstawowa nr 7 im.Adama Mickiewicza
• Szkoła podstawowa nr 8 im.Kazimierza Ecksteina
• Gimnazjum nr 1 im.Ziemi Świeckiej
• Gimnazjum nr 2 im.Mikołaja Kopernika
• Gimnazjum nr 3 im.Polskich Noblistów
• Katolickie Gimnazjum im.ks.dra Bernarda Sychty

Szkolnictwo ponadpodstawowe

• I Liceum ogólnokształcące im.Floriana Ceynowy
• II Liceum Ogólnokształcące,które wraz z Policealną Szkołą Medyczno-Społeczną i Szkołą dla Dorosłych Nr 2 wchodzi w skład Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Policealnych w Świeciu.
• Szkoły Katolickie liceum im.Bernarda Sychty
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych
• Zespół Szkół Menedżerskich
• "Twoja Szkoła"Największa sieć szkół dla dorosłych w Polsce

Szkolnictwo wyższe

• Wyższa Szkoła Menedżerska w Świeciu
• Wyższa Szkoła Języków Obcych w Świeciu

Sport

Miasto posiada halę widowiskowo-sportową.Otwarcie hali miało miejsce w 2007 roku.Arena główna Hali Widowiskowo-Sportowej w Świeciu pozwala na rozgrywanie wszystkich drużynowych dyscyplin zespołowych,a więc:piłki nożnej halowej,siatkówki,koszykówki oraz piłki ręcznej.Specjalne kotary pozwalają na podział parkietu na trzy równe,niezależnie od siebie działające części.Wymiar areny głównej wynosi:44×25 m.Wysokość:12,5 metra.Sala rozgrzewkowa o powierzchni 228,7 m² i wysokości 5 metrów pozwala na przeprowadzanie treningów dyscyplin związanych ze sportami walkami i gimnastyką.Służy również do organizowania spotkań firmowych,bankietów i pokazów.Obiekt Hali Widowiskowo-Sportowej posiada kompleks 6 szatni dzielonych nowoczesnymi prysznicami czasowymi.Pod płytą boiska znajduje się kręgielnia z czterema torami do gry.

• Polpak Świecie ekstraliga koszykówki mężczyzn.Drużyna wycofana z rozgrywek po zakończeniu sezonu 2007/2008
• Wda Świecie sekcja piłki nożnej III liga,gr.kujawsko-pomorsko-wielkopolska,sekcje:piłka siatkowa,boks,lekkoatletyka
• M.L.K.S. WISŁA ŚWIECIE zapasy(wiele tytułów mistrzowskich)
• MUKS Joker Świecie sekcja siatkówki II liga siatkówki kobiet
• Klub Koszykówki Świecie II liga koszykówki mężczyzn,gr.A
• Rugby Klub Świecie
• Świecki Klub Karate KYOKUSHIN
• Świecki Klub Shorin-Ryu Karate
• Świeckie Stowarzyszenie Aikido

Turystyka

Świecie posiada kilka atrakcji turystycznych,którymi są zabytki miasta,ekspozycje muzealne oraz punkty widokowe na Dolinę Dolnej Wisły z Czarcich Gór.Miasto jest również ostatnim punktem spływów kajakowych rzeką Wdą.
Przez Świecie prowadzą lub się w nim zaczynają następujące piesze szlaki turystyczne:

• Szlak im.Fryderyka Chopina:Świecie Kozłowo Terespol Pomorski(8 km)
• Szlak zielony"Nadwiślański":Bydgoszcz Osiedle Leśne Zamczysko Strzelce Górne Gądecz Trzęsacz Kozielec Topolno Świecie(55 km)
• Szlak"Zamkowy":Świecie Chełmno(9 km)
• Szlak czarny"Na Diabelce":Świecie Sartowice(11 km)

Przez Świecie prowadzi również kilka szlaków rowerowych:

• Międzynarodowa Trasa Rowerowa R-1 w okolicach Świecia prowadzi przez:Koronowo Serock Gruczno Świecie Wielkie Łunawy Grudziądz
• Szlak czerwony z Torunia do Czerska(TO-7002c+BY-6002c):Toruń Zamek Bierzgłowski Siemoń Unisław Płutowo Starogród Chełmno Głogówko Królewskie Świecie Osie Tleń Śliwice Czersk(126 km)
• Szlak rowerowy dookoła Doliny Fordońskiej:Bydgoszcz Osiedla Leśne Las Gdański Nowy Fordon Topolno Gruczno Głogówko Królewskie koło Świecia Chełmno Ostromecko Stary Fordon(89 km)
• Szlak rowerowy czarny po Dolinie Dolnej Wisły:Cierpice Solec Kujawski Bydgoszcz Świecie Nowe Gniew Tczew Kwidzyn Grudziądz Chełmno Ostromecko Zamek Bierzgłowski(447 km)

Pomniki przyrody

Na terenie miasta znajdują się następujące pomniki przyrody(stan na grudzień 2011):

Nr	Lokalizacja	Forma	Nazwa	Sztuk	Obwody przy powołaniu[cm]
1.	Szkoła Podstawowa nr 5	grupa drzew	cis pospolity Witold	5	93,77,72,55,42
2.	ul.Hallera	grupa drzew	buk zwyczajny odm.czerwona cis pospolity 2 kasztanowce zwyczajne	2	340 42 268 i 256
3.	cmentarz przy ul.A.Mickiewicza	pojedyncze drzewo	cis pospolity	1	106
4.	skwer przy ul.A.Mickiewicza	pojedyncze drzewo	klon jesionolistny	1	305
5.	skwer przy ul.A.Mickiewicza	grupa drzew	2 cisy pospolite Adam Ewa	2	105 78
6.	ul.Ogrodowa	pojedyncze drzewo	cis pospolity dwuwierzchołkowy	1	55/53
7.	ogród plebanii na ul.Ogrodowej	grupa drzew	4 cisy pospolite(forma krzewiasta)	4	n.d.
8.	park miejski przy ul.Ogrodowej	grupa drzew	3 cisy pospolite Rumcajs Hanka Cypisek	3	83 95 42
9.	ul.Sienkiewicza 8	grupa drzew	2 cisy pospolite(forma krzewiasta)	2	n.d.
10.	ul.Wojska Polskiego	pojedyncze drzewo	cis pospolity Fred	1	62
11.	przy restauracji Leśna II	głaz narzutowy	Głaz Świecki	1	650
12.	ul.Wojska Polskiego	pojedyncze drzewo	lipa drobnolistna	1	370
13.	al.Jana Pawła II	głaz narzutowy	-	1	890
14.	teren Szkoły Podstawowej nr 5	pojedyncze drzewo	dąb szypułkowy	1	315

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie:

• Pieszyce Polska
• Gernsheim Niemcy

Urodzili się w Świeciu

• Janusz Józefowicz,współwłaściciel,reżyser i choreograf(dyrektor artystyczny)teatru muzycznego Studio Buffo,twórca musicalu Metro.
• Dawid Konarski,siatkarz,atakujący Delecty Bydgoszcz.
• Jacek Kurowski,dziennikarz,redaktor i komentator sportowy w TVP.
• Aleksy Kuziemski,bokser,największe sukcesy:3 miejsce na MŚ(2003 r.),3 miejsce na ME(2004 r.),najlepszy rezultat w 2004 r.8 miejsce w turnieju przedolimpijskim.
• Roman Landowski,regionalista kociewski,Honorowy Obywatel Miasta Tczewa.
• Paweł Paczkowski,piłkarz ręczny,prawe rozegranie Orlen Wisła Płock.
• Wiesław Śmigiel,biskup pelpliński.
• Adam Weydlich,odgrywał istotną rolę w historii rodziny Chopinów,spowodował przyjazd młodego Chopina z Francji do Polski,był jego pierwszym opiekunem.
• Marek Żydowicz,Historyk sztuki,organizator Camerimage Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych,promotor działań artystycznych,producent filmowy i reżyser.Założyciel Fundacji TUMULT.