Opolszczyzna

Śląsk Opolski,Opolskie,Opolszczyzna(niem.Oppelner Schlesien)niejednoznaczne określenia regionu geograficznego,którego głównym miastem było i jest Opole.

Charakterystyka regionu

Pod nazwą Śląsk Opolski oznaczano etnicznie polski region kulturowy i językowy,leżący w granicach Niemiec w latach 20. i 30.XX wieku,położony nad środkową i górną Odrą lub po prostu tę część rejencji opolskiej,która po III powstaniu śląskim pozostała w Niemczech.Terminy Śląsk Opolski,Opolszczyzna i województwo opolskie są traktowane w niektórych współczesnych opracowaniach jako synonimy i stosowane zamiennie.Nazwa Opolszczyzna to rusycyzm,który pojawia się od 1960 roku.Oznacza ono obszar,leżący w obrębie historycznego Górnego Śląska,który nabrał,na skutek procesów historycznych,odrębnego charakteru od jego wschodniej,wielkoprzemysłowej części.Należy jednak zwrócić uwagę,że nie wszystkie ziemie woj.opolskiego są zaliczane do Śląska,czy też samego Górnego Śląska.Pozostałe ziemie to historyczny Dolny Śląsk i ziemia wieluńska(gmina Praszka i gmina Rudniki).Do połowy XV wieku wyróżniano region(łac.)Slesie(Śląsk)z głównym miastem(grodem)Wrocławiem oraz osobno(łac.)Opolie z siedzibą książęcą w Opolu.Przyjęcie określenia Śląsk na wszystkie ziemie wynikało z organizacji kościelnej diecezji wrocławskiej oraz nazewnictwa stosowanego przez królów Czech po przejęciu większości księstw śląskich.Śląsk Opolski to określenie stosowane w polskim piśmiennictwie od połowy lat 20.XX wieku,ale dla zupełnie innego rejonu niż dzisiejsze województwo opolskie,a mianowicie ówczesnej rejencji opolskiej.Wprowadzony przez Ślązaka Piotra Pampucha działacza plebiscytowego i narodowego na Górnym Śląsku.W literaturze turystycznej przyjęto,że opolska część Niziny Śląskiej obejmuje takie regiony jak:Dolina Nysy Kłodzkiej,Płaskowyż Głubczycki,Równina Niemodlińska,Pradolina Wrocławska.Od 1991 r.działa Związek Gmin Śląska Opolskiego z siedzibą w Opolu zrzeszający 33 gminy z województwa opolskiego,który podjął się zadania gromadzenia,przetwarzania i przekazywania informacji w zakresie rozwoju społecznego i gospodarczego,doradztwa,szkoleń i wymiany doświadczeń,promocji gmin.

Historia

Opole było siedzibą książęcą:księstwa opolskiego,księstwa opolsko-raciborskiego,następnie rejencji opolskiej.Podczas II wojny światowej w 1941 r.Niemcy ustanowili stolicę regionu Gau Oberschlesien w Katowicach.Odrębność regionu zachodniego Górnego Śląska podtrzymywały podziały administracyjne w Niemczech(istniejąca w różnych okresach osobna rejencja opolska)oraz utworzenie w Polsce w 1920–1922 województwa śląskiego i ponownie 1950 województwa katowickiego.W 1998 w czasie prac nad nowym podziałem administracyjnym podział na opolską i katowicką część Górnego Śląska został utrzymany wobec akcji protestacyjnej ludności woj.opolskiego.Okres Republiki Weimarskiej sprzyjał rozwojowi idei samorządu terytorialnego.Przeprowadzane spisy ludności podporządkowane były celom politycznym,spis z 1910 wykazał blisko 582 tys.osób podających język polski jako ojczysty i tylko ponad 51 tys.polski i niemiecki(dwujęzyczni).Spis z roku 1925 wykazał już tylko ponad 151 tys.osób podajacych język polski jako ojczysty i 384 tys.dwujęzycznych.był to wynik polityki germanizacyjnej,presji politycznej,ekonomicznej i administracyjnej.W latach 1921–1928 Śląsk Opolski był stale reprezentowany w pruskim sejmie przez polskich posłów:Józefa Wajdę,Stanisława Sierakowskiego i Czesława Klimasa.