Łekno

wieś pałucka w Polsce położona w województwie wielkopolskim,w powiecie wągrowieckim,w gminie Wągrowiec,przy drodze wojewódzkiej nr 251.Łekno jest położone nad brzegiem Jeziora Łekneńskiego,na północny wschód od Wągrowca(ok.10 km).W latach 1973-1976 miejscowość była siedzibą gminy Łekno.W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.Leży na trasie szlaku cysterskiego.

Historia

Od VIII w.,aż do XIII w.w Łeknie znajdował się gród książęcy Pałuków.Pierwsza pisana wzmianka o miejscowości pochodzi z bulli Innocentego II z 1136 roku,Łekno jest wymienione w niej jako kasztelania łeknowska.Drugą wzmiankę zawiera dokument fundacyjny dla klasztoru cystersów z 1153 r.Do Łekna cystersów sprowadził Zbylut Pałuka z Panigrodza z klasztoru w Altenbergu pod Kolonią.Najstarsze opactwo cystersów w Wielkopolsce.W 1331 r.wieś została złupiona i zniszczona przez Krzyżaków.Około roku 1370 r.Łekno zostało miastem lokowanym na prawie niemieckim.W 1383 r.Łekno zostało spalone w czasie wojny rodowej między Nałęczami i Grzymalitami.W wyniku tych zniszczeń w 1396 r.cystersi przenieśli się do Wągrowca.Mimo zniszczeń i przeniesienia siedziby cystersów,miasto rozwijało się,w 1458 r.na wyprawę malborską zobowiązane było wysłać 10 pieszych.W wyniku III rozbioru,w 1793 przeszło pod administrację pruską.W latach 1807-1815 znajdowało się na obszarze Księstwa Warszawskiego.Od 1815 r.ponownie pod administracją pruską.Łekno utraciło prawa miejskie w 1888 r.W 1920 r.w wyniku zwycięskiego powstania wielkopolskiego powraca do Polski.

Zabytki

• Późnogotycki trójnawowy kościół parafialny pw.Świętych Apostołów Piotra i Pawła z gwiaździstym sklepieniem.Pierwszy kościół zbudowano przed rokiem 1246 i był ufundowany przez cystersów.Obecna budowla powstała w połowie XVI w.z fundacji Nikodema Łekińskiego.Późnorenesansowy nagrobek fundatora znajduje się w prezbiterium po lewej stronie.Do najciekawszych elementów wyposażenia świątyni należy zaliczyć m.in.barokowy ołtarz główny i późnorenesansowe ołtarze boczne.Ściany zewnętrzne są ozdobione dekoracją ceglaną:fryzem,szczytami,wieżyczkami.

• Na zachodnim brzegu J.Łekneńskiego znajduje się niewielki pagórek.Jest to miejsce dawnego klasztoru cystersów.Przeprowadzone tam badania archeologiczne pozwalają stwierdzić,że:oprócz pozostałości przedromańskiego kościoła z ok.1120 r.(są to relikty budowli sakralnej na planie koła rotundy wczesnoromańskiej) i klasztoru cystersów z połowy XIII wieku,znajdują się tam także pozostałości po wczesnośredniowiecznym grodzisku,otoczonym wałem obronnym i fosą.