Kronika polska

(łac.Chronica Polonorum)kronika historii Polski,spisana po łacinie przez nieznanego autora zwanego Gallem w latach 1112–1116.Oryginalna nazwa dzieła to (łac.)Cronicae et gesta ducum sive principum Polonorum.

Zawartość Kroniki

Kronika powstała na dworze Bolesława Krzywoustego.Napisał ją mnich benedyktyński(niewłaściwie nazywany Gallem Anonimem).Badania wskazują,że był najprawdopodobniej Wenecjaninem.Kronika opisuje dzieje Piastów.Składa się z trzech ksiąg.Część pierwsza nawiązuje do czasów:od legendarnych początków państwa polskiego do narodzin Bolesława Krzywoustego.Część druga opisuje młodość księcia,do roku 1108.Część trzecia(nieukończona)mówi o latach panowania Krzywoustego,aż do roku 1114.Jest to ostatni rok opisany przez Galla w jego kronice.Dotyczy wydarzeń,których Anonim był naocznym świadkiem.Kronika polska zaliczana jest do najstarszych dzieł polskiego piśmiennictwa.Jest napisana łaciną,często rymowaną,niejednokrotnie posługuje się elementami fikcyjnymi,takimi jak listy,mowy czy pieśni.Ma charakter moralistyczny.Autentyczność zdarzeń opisanych w kronice nie jest podważana,choć Gall wybiórczo dobiera fakty historyczne,traktując jedne obszernie,a inne pomijając milczeniem.Często używany zwrot długo byłoby o tym mówić wzbudza wiele kontrowersji.Wynikać może z faktu,iż relacje o części zdarzeń mogłyby być niewygodne dla aktualnie panującego,lub też iż nie uwierzył w wersję jaką mu opowiedziano,lub też nie ma wiedzy na dany temat gdyż nikt nie chciał z nim o jakimś wydarzeniu rozmawiać.Prawdopodobnie kronika napisana była z chęci zarobku(daje to do zrozumienia kilka razy w treści Kroniki)lub jako podziękowanie dla księcia za przyjęcie na dwór i opiekę.

Rękopisy

Oryginał oraz wczesne odpisy nie zachowały się do współczesnych czasów.Według badaczy istniało co najmniej 8 egzemplarzy.Z oryginału oraz wczesnych odpisów korzystali zapewne późniejsi dziejopisarze:Wincenty Kadłubek i Jan Długosz.
Do dziś zachowały się trzy kopie dzieła(najstarsza pochodzi z 1340 roku):

• rękopis Zamoyskich,przechowywany w Bibliotece Narodowej w Warszawie,sygn.BOZ cim.28,
• rękopis Sędziwoja,przechowywany w Bibliotece Czartoryskich w Krakowie,sygn.1310,
• rękopis Heilsberski(interpolowany),przechowywany w Bibliotece Narodowej w Warszawie,sygn.8006.

Wydania dzieła

• 1749-Kronika polska-wydawca Gotfryd Lengnich,
• 1864-tekst kroniki w"Monumenta Poloniae Historica",A.Bielowski,T.I,s.379-484,Lwów 1864,
• 1923-Anonim,tzw.Gall,Kronika Polska,tłum.Roman Grodecki,Biblioteka Narodowa,seria I,nr 59,Kraków 1923,
• 1952-druk po łacinie-Karol Maleczyński:podstawowe wydanie krytyczne:Anonima tzw.Galla Kronika czyli dzieje książąt i władców polskich,red.K.Maleczyński,"Monumenta Poloniae Historica",seria II,T.2,Kraków 1952,
• 1965-Anonim,tzw.Gall,Kronika polska,tłum.Roman Grodecki,Zakład Narodowy im.Ossolińskich,Biblioteka Narodowa,seria I,nr 59,Wrocław 1965,
• 2003-Gall Anonim,Kronika polska,tłum.Roman Grodecki,Zakład Narodowy im.Ossolińskich,Biblioteka Narodowa,Wrocław 2003,ISBN 83-04-04610-5.