Oliwa

Kaszb.Òlëwa lub też Òléwa,łac. i niem.:Oliva dzielnica Gdańska,graniczy od północy z Sopotem.Po raz pierwszy była wzmiankowana w 1186.Przez wieki była wsią klasztorną opactwa cystersów.Od 1874 była miastem,a od 1926 jest dzielnicą Gdańska.W obecnym kształcie administracyjnym,graniczy od wschodu z Przymorzem i Żabianką,od północy z Sopotem,od południa z dzielnicami Strzyża,VII Dwór i Brętowo,od zachodu z Matarnią i Osową.Jest otoczona od zachodu wzgórzami morenowymi porośniętymi Lasami Oliwskimi,tworzącymi Trójmiejski Park Krajobrazowy.Obszar Oliwy,w większej części odwadniany jest przez Potok Oliwski i jego dopływy.

Etymologia nazwy

Istnieją dwie hipotezy dotyczące pochodzenia nazwy.Pierwsza z nich(wysunięta niedawno przez polskich językoznawców)wskazuje na Oławę hipotetyczną i nie występującą w żadnych źródłach słowiańską nazwę przepływającego przez Oliwę potoku.Druga(przez wieki istnienia klasztoru oliwskiego uznawana za jedyną)wywodzi jej pochodzenie od drzewka oliwnego(łac.:oliva)biblijnego symbolu,do którego mieliby odwołać się cystersi nadając nazwę klasztorowi i miejscowości.Bezspornym faktem jest,że po raz pierwszy nazwę w formie Olyva wymienia dokument z 1188.

Historia Oliwy

Nie wiadomo kiedy powstała Oliwa,choć badania archeologiczne wskazują na osadnictwo na tym terenie już we wczesnej epoce żelaza,a tradycja cysterska(niepotwierdzona przez inne źródła)wspomina o istniejącej w Oliwie siedzibie książąt pomorskich.Odkryte zostały cmentarzyska z grobami,z okresu wpływów rzymskich,u stóp Wzgórza Pachołek i w okolicy VII Dworu.Pierwsza wzmianka o Oliwie dotyczy fundacji klasztoru cystersów w 1186.Zakonnicy uzyskali wtedy od pomorskiego księcia Sambora I(akt nadania z 18 marca 1188)kilka osad w tym Oliwę,która na długie wieki stała się wsią klasztorną,a jej historia związała się bezpośrednio z historią opactwa cysterskiego.Pierwotny konwent liczył zaledwie 12 zakonników.Dlatego wzniesieno jedynie romańskie oratorium oraz drewniane zabudowania mieszkalne.W pierwszej połowie XIII wieku oratorium zaadaptowano na prezbiterium,dobudowano kaplice,zbudowano transept i zasadniczy korpus kościoła.

• 1224(1226) i 1234(1236)napady Prusów
• 1246,1247,1252 napady Krzyżaków
• 1279 osada Polane,wzdłuż obecnej ulicy Polanki,wymieniona została w dokumencie
• 1308 najazd brandenburski
• XIV wiek obok klasztoru cysterskiego powstał murowany,na miejscu wcześniejszego drewnianego,trójnawowy kościół parafialny pw.św.Jakuba
• 1350 pożar w klasztorze i kościele
• 2-ga połowa XIV wieku odbudowa klasztoru i kościoła w stylu gotyckim
• 1433 najazd husytów
• 1577 zniszczenie Oliwy(w tym kościoła parafialnego)przez gdańskich żołnierzy
• 1591-1593 odbudowa kościoła parafialnego w formie dwunawowej
• 1626 najazd Szwedów
• 28 listopada 1627 bitwa pod Oliwą
• 1656 najazd Szwedów
• 3 maja 1660 pokój oliwski(koniec potopu szwedzkiego)

Około 1660 został zbudowany nakryty wysokim,czterospadowym dachem parterowy szpitalik św.Łazarza(został rozebrany w lutym 1963).Do jego budowy wykorzystano cegły uzyskane z rozbiórki poprzedniego przytułku,stojącego w tym miejscu od końca średniowiecza.Ulica Polanki przez długie wieki była głównym traktem prowadzącym z Gdańska,przez Wrzeszcz,do Oliwy.W XVII wieku,po zachodniej stronie traktu,posadowiono osiem rezydencji zamożnych Gdańszczan:I Dwór,II Dwór,III Dwór,IV Dwór,V Dwór,VI Dwór,VII Dwór,VIII Dwór.Potok Oliwski,dysponując znaczną ilością wód,był w przeszłości zagospodarowany poprzez wykorzystanie energii spadku.Na jego drodze(aż niemal po same ujście)wybudowanych zostało szereg urządzeń z których najbardziej znane są młyny oraz Zabytkowa Kuźnia Wodna w Oliwie.Pod koniec XVII wieku powstał klasycystyczny Dwór Ernsttal przy ul.Bytowskiej 1(rozbudowany został w XIX i XX wieku).9 listopada 1697 miał miejsce atak wojsk wiernych Augustowi II,które zmusiły francuskiego księcia Conti do opuszczenia jego kwatery w Oliwie i ostatecznego wycofania się z Rzeczypospolitej.W 1709 Gdańsk zaatakowała dżuma.Początkowo chorych próbowano hospitalizować,jednak było ich tak wielu,że później nie było już miejsca.Z tego czasu pochodzi nazwa Dom Zarazy,gdy w Domu Bramnym urządzono szpital dla mieszkańców okolicy.W latach 1709-1710 podczas epidemii zmarła niemal jedna czwarta część ludności Oliwy.W latach 1733-1734 Oliwa doznała zniszczeń podczas wojny sukcesyjnej.Około 1760 wzniesiony został dom przy ul.Opackiej 12,przeznaczony dla ogrodnika Kazimierza Dębińskiego(który zaprojektował m.in.południowo-zachodnią część Parku Oliwskiego).Dworek został przebudowany przez kolejnego ogrodnika Jerzego Saltzmanna,dlatego zwany jest dworkiem Saltzmanna.W wyniku I rozbioru Polski,Oliwa(licząca około 70 zabudowań)w 1772 znalazła się w państwie pruskim.Pruskie władze skonfiskowały cały majątek cystersów,opatowi oliwskiemu przyznając pensję,a klasztorowi odszkodowanie.Oliwa składała się wówczas głównie z zabudowań przy Starym Rynku Oliwskim i ul.Kwietnej.Powstało sołectwo oliwskie.Do połowy XIX wieku Oliwa nie posiadała żadnego przedstawicielstwa,a sołtys sprawował zarząd samodzielnie.W 1794 przybył do Oliwy ogrodnik Jan Jerzy Saltzmann.W 1798,na zlecenie opata komendatariusza oliwskiego klasztoru Karola von Hohenzollern-Hechingen,powstał na szczycie Wzgórza Pachołek pawilon widokowy,który w 1882 zastąpiono murowaną wieżą widokową o konstrukcji z żelaza.Od 1804 siedzibą oliwskiego sołtysa stał się Dom Bramny(dawna wielka brama opactwa).W 1807 Oliwę zajęły wojska napoleońskie,które w klasztorze urządziły lazaret.Oliwa znajdowała się w obrębie Wolnego Miasta Gdańska w praktyce do 1813,kiedy do Oliwy wkroczyły wojska rosyjskie.W trakcie oblężenia Gdańska w 1813 przez Rosjan,w Oliwie został założony rosyjski lazaret.W 1815 Oliwa,wraz z Gdańskiem,została ponownie przyłączona do Królestwa Prus.Nastąpił okres względnego spokoju i duży napływ ludności:okolicznych Kaszubów i gdańszczan.W 1822 została zbudowana bita droga,łącząca Gdańsk z Oliwą.W pierwszej połowie XIX wieku przy tej drodze powstały osiedla robotnicze o wiejskim charakterze.Podobna zabudowa zaczęła powstawać wzdłuż ul.Polanki i ul.Rybińskiego.W 1831 zostało ostatecznie zlikwidowane opactwo cysterskie.Kościół klasztorny stał się katolickim kościołem parafialnym,a dotychczasowy kościół parafialny(pod wezwaniem św.Jakuba)został oddany na użytek gminy ewangelickiej.Parafia oliwska obejmowała wówczas swym zasięgiem obszar kilkunastu miejscowości m.in.:Sopot,Wrzeszcz,Zaspa,Nowy Port,Wysoka i Rynarzewo.W 1832 został zamknięty(nieistniejący obecnie)cmentarz przy kościele św.Jakuba.W 1832 został założony cmentarz,który dał początek obecnemu Cmentarzowi Oliwskiemu.W 1832 przebudowano wnętrze Domu Bramnego.Budynek,w którym urzędował sołtys wymagał przystosowania do celów administracyjnych.W 1852 powstała rada reprezentująca Oliwę.Pierwszym wójtem Oliwy został mianowany w 1852 Gustaw Schilling.W 1864 firma Thiel,Goldweid und Hadlich uruchomiła linię konnych omnibusów,łączącą Gdańsk z Oliwą i Sopotem.W 1864 do Oliwy przyłączono Polanki i Dolinę Schwabego,czyli część dzisiejszej Doliny Radości.W 1907 przyłączono do Oliwy gminę Jelitkowo i osady:Żabiankę oraz"Kuźnię Konrada"(w obrębie obecnego Przymorza).W 1867 rozpoczęła się budowa nowej drogi z Oliwy,do położonej za lasami Osowej(dzisiejsza ul.Spacerowa).W 1870 wybudowano połączenie kolejowe z Gdańskiem i Koszalinem.Dworzec Gdańsk Oliwa został zbudowany i otwarty w 1870.Po doprowadzeniu do Oliwy kolei,konkurencji z koleją nie wytrzymała linia omnibusów.Omnibusy najpierw skróciły trasę,aż ostatecznie cała linia została zlikwidowana.W 1870 zbudowana została fabryka mydła(al.Grunwaldzka 535-537),która później pełniła funkcję zajezdni tramwajowej.21 czerwca 1873 uruchomiona została pierwsza linia tramwaju konnego w Gdańsku,łącząca Oliwę z Gdańskiem,przez Wrzeszcz.Przedsiębiorstwo Deutsche Pferdeeisenbahn Gesellschaft,które było właścicielem linii,w 1879 zdemontowało tory na odcinku z Wrzeszcza do Oliwy,z powodu niskiej rentowności.Rozwój Oliwy przyspieszyło oddanie do użytku kolei i tramwaju.W 1874 Oliwa otrzymała prawa miejskie i stała się gminą miejską,której pierwszym naczelnikiem został Georg Czachowski.W tym czasie wybrukowano pierwszą ulicę ul.Rybińskiego.W 1875 powstał pierwszy chodnik w Oliwie.W 1878 utwardzona została droga do Jelitkowa(ul.Pomorska),a w 1879 część ul.Cystersów(od Domu Bramnego do kościoła).Budynek stajni,zlikwidowanej linii tramwaju konnego,został zaadaptowany na areszt dla włóczęgów i żebraków.Na Polankach powstało ujęcie wody zaopatrujące Wrzeszcz i Oliwę.U stóp Pachołka(u zbiegu ul.Opackiej i ul.Spacerowej),w neogotyckim dworku powstałym na miejscu dawnego dworu Totenhof,otworzony został hotelik Karlshof.W 1889,na jednej z trzech kulminacji wzniesienia Pachołek,zbudowany został kamienny pomnik upamiętniający Luizę Pruską(będącą symbolem walki Niemców przeciw agresji napoleońskiej).Pod koniec XIX wieku została zabudowana północna część Polanek,ul.Rybińskiego i ul.Obrońców Westerplatte.Zaczęły powstawać budynki po wschodniej stronie ul.Grunwaldzkiej.Królewski Urząd Telegraficzny rozpoczął instalowanie telefonów w Gdańsku i Oliwie.Oddano do eksploatacji drugi tor kolei na odcinku z Gdańska do Sopotu.Wybudowanie linii tramwajów elektrycznych do Wrzeszcza linia nr 2(1901)oraz drugiej linii linia nr 10,do Jelitkowa(1908)przyczyniło się do dalszej rozbudowy Oliwy,głównie w kierunku południowym.Obie linie były obsługiwane przez wozy dwukierunkowe(bez pętli).Linie nie były połączone ze sobą.Linia do Wrzeszcza zaczynała się przed głównym wejściem do Parku Oliwskiego.Linia do Jelitkowa zaczynała się przy Domu Bramnym.W 1904 zbudowana została szkoła ewangelicka przy ul.Opackiej 7,tzw.czerwona szkoła(szkoła została rozbudowana w 1930).W 1907 powstała oliwska gazownia(Gasanstalt),po wschodniej stronie torów kolejowych.W 1909 zbudowano nowy dom zdrojowy i molo w Jelitkowie.W 1910 zbudowany został ratusz(przy skrzyżowaniu ul.Rybińskiego i ul.Schopenhauera,obecnie nieistniejący),do którego przeniesiona została z Domu Bramnego siedziba władz gminy.W 1911 do Oliwy doprowadzono bieżącą wodę,choć kanalizacja pojawiła się dopiero w 1921.W 1911 powstała szkoła katolicka przy ul.Cystersów 13,tzw.biała szkoła(z unikatowym zegarem wieżowym firmy ED Korfhage).W 1912 założono w parku oliwskim ogród botaniczny.6 sierpnia 1913 oddano do użytku gmach szkoły przy ul.Polanki 130(obecnie budynek V LO w Gdańsku).Powstawały pensjonaty i hotele.Przy ul.Liczmańskiego powstał ośrodek sportowy.Południowa część Oliwy nabrała charakteru podmiejskiego osiedla willowego.Zbudowanie w 1914 linii kolejowej Gdańsk Wrzeszcz-Stara Piła ostatecznie wyznaczyło południową granicę Oliwy.Po wybuchu I wojny światowej dla celów szpitalnych przystosowano m.in.IV Dwór,Dom św.Bernarda pod Pachołkiem(zbudowany w 1912),oliwskie hotele,dom zdrojowy.W tym samym czasie naczelnik gminy został mianowany burmistrzem.Granice utworzonego postanowieniem traktatu wersalskiego z 1919(wszedł w życie w 1920)Wolnego Miasta objęły Oliwę.W 1920 zakończono budowę(rozpoczętą w 1900)ewangelickiego,neogotyckiego Kościoła Pojednania(obecnie pw.Matki Bożej Królowej Korony Polskiej,w 1945 przejęty przez cystersów).Lata 20.przyniosły dalszą rozbudowę Oliwy,w tym zakładów przemysłowych.Powstały m.in.:fabryka farb i lakierów"Daol",fabryka czekolady"Anglas"(do dziś istnieją budynki fabryki)oraz wytwórnia środków spożywczych"Dr.Oetker"(w 1922,obecnie funkcjonuje pod starą nazwą).W 1921 burmistrzem Oliwy został Herbert Creutzburg.Planował on otworzenie w Pałacu Opatów kasyna na wzór sopockiego.Doprowadził do ruiny oliwską Kasę Oszczędnościową(straty wyniosły 400000 guldenów).Straty pokryło miasto Gdańsk i od tej pory(tj.1 lipca 1926)Oliwa jest dzielnicą tego miasta,pomimo próby odłączenia po II wojnie światowej.W 1922 kościół oliwski stał się siedzibą biskupa Edwarda O'Rourke najpierw administratora apostolskiego dla Wolnego Miasta Gdańsk,a potem pierwszego ordynariusza nowo utworzonej(1925)diecezji gdańskiej.24 października 1926 poświęcona została kaplica w Jelitkowie.W 1927 w pałacu opatów zostało utworzone muzeum(Staatliches Landesmuseum für Danziger Geschichte).Dyrektorem muzeum został mianowany Erich Keyser.W 1932 w pobliżu Doliny Radości została zbudowana skocznia narciarska.W 1939 w Oliwie były trzy kina.Kino Park-Lichtspiele mieściło się przy dzisiejszej al.Grunwaldzkiej 521,kino Roxy przy ul.Rybińskiego 11.W 1939 na placu przed katedrą położono granitowe płyty.1 września 1939 wybuchła II wojna światowa.Wolne Miasto Gdańsk(w tym Oliwa)oraz polskie województwo pomorskie zostały włączone do III Rzeszy jako Okręg Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie.W białej szkole został umieszczony lazaret dla żołnierzy niemieckich.W marcu 1945,w ramach operacji pomorskiej,2 Front Białoruski nacierał na Gdańsk przez Oliwę z północy i zachodu.Po południu 23 marca 1945 niemieccy saperzy wysadzili wieżę na Pachołku,w obawie użycia jej przez czerwonoarmistów jako punktu obserwacyjnego pola walki na terenie miasta.23 marca zostały zajęte wzgórza oliwskie,z których zaczął się bezpośredni ostrzał miasta.Oliwa została zajęta,z niewielkimi zniszczeniami,przez wojska radzieckie 25 marca 1945;razem z Gdańskiem wróciła do Polski.Rosyjscy żołnierze podpalali niektóre budynki już po zdobyciu Oliwy.Po wkroczeniu Sowietów spalony został,nieodbudowany później,Kurhaus Oliva(Dom Zdrojowy)przy ul.Podhalańskiej.W szpitaliku św.Łazarza znajdowali się ranni żołnierze niemieccy,którzy zostali zamordowani 25 marca.Oliwa była samodzielną jednostką administracyjną na prawach miasta,lecz wkrótce została ponownie włączona do Gdańska.Roxy było pierwszym kinem w powojennym Gdańsku,przemianowane na kino Polonia.Pierwszy seans odbył się 6 lipca 1945.Później nazwę kina zmieniono na Delfin.Kino obecnie jest nieczynne.Uruchomiona została linia autobusowa łącząca Gdańsk z Gdynią,z przystankiem w Oliwie.Do końca 1946 uruchomiono także linie tramwajowe z Oliwy do Jelitkowa(linia nr 4),do Gdańska(linia nr 2),a także zlikwidowaną później linię z Oliwy do Sopotu(linia nr 7).W 1948 w pobliżu ul.Grunwaldzkiej zbudowano pętlę tramwajową(została przebudowana w 1963).W 1947 powstała Publiczna Szkoła Podstawowa nr 35,od 1950 mieszcząca się przy ul.Wita Stwosza 23(w gmachu przedwojennego domu emerytowanych nauczycielek niemieckich),w 1968 przeniesiona ostatecznie do nowego gmachu przy ul.Wąsowicza 30.W 1951 został oddany do użytku przystanek Szybkiej Kolei Miejskiej Gdańsk Przymorze-Uniwersytet,jako Gdańsk Polanki.1 maja 1954 otwarte zostało oliwskie zoo.W 1955(w 100.rocznicę śmierci)odsłonięty został pomnik Adama Mickiewicza w Parku Oliwskim i park został nazwany jego imieniem.26 kwietnia 1957 zostało wystosowane ogłoszenie o rozpoczęciu naboru kandydatów do Biskupiego Seminarium Duchownego z siedzibą w Gdańsku Oliwie i tym samym zostało ono erygowane.Obecnie funkcjonuje ono pod nazwą Gdańskie Seminarium Duchowne.W 1957 do Oliwy przeniesiono Technikum Wychowania Fizycznego,na bazie którego utworzono Studium Nauczycielskie Wychowania Fizycznego,a 12 lat później Wyższą Szkołę Wychowania Fizycznego,przemianowaną w 1981 na Akademię Wychowania Fizycznego.Obecnie funkcjonuje pod nazwą Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu.Na początku lat 60.poszerzona została ul.Grunwaldzka,przy czym zburzono zabytkowy szpitalik św.Łazarza z 1660.W 1967 odsłonięte zostały w Parku Oliwskim pomniki Mściwoja II i Świętopełka II Wielkiego.16 grudnia 1972 została przekazana do użytkowania Hala Olivia.Po utworzeniu Uniwersytetu Gdańskiego(skr.:UG)na jego potrzeby,na początku lat siedemdziesiątych w Oliwie powstały dwa nowe budynki dla Wydziału Humanistycznego i Wydziału Matematyki i Fizyki;wkrótce zbudowano też rektorat,domy studenckie,hotel asystencki i stołówkę,będące zalążkiem uniwersyteckiego miasteczka.Po zbudowaniu w latach 70.XX wieku nowego osiedla,powstał przystanek SKM Gdańsk Żabianka-AWFiS.W 1977,z okazji 350.rocznicy bitwy pod Oliwą,zostały odsłonięte dwie tablice pamiątkowe:na ścianie Pałacu Opatów i na cokole pomnika królowej Luizy(na wzgórzu Pachołek).Dwukrotnie w czasie pobytu w Gdańsku,w czerwcu 1987 oraz w czerwcu 1999,Jan Paweł II zamieszkał w specjalnie przygotowanym apartamencie nieopodal oliwskiej archikatedry.Gdański ośrodek regionalny Telewizji Polskiej(TVP Gdańsk)18 grudnia 1996 rozpoczął nadawanie programu telewizyjnego ze studia w Oliwie usytuowanego przy ul.Józefa Czyżewskiego 42(już w 1987 z poprzedniego ośrodka we Wrzeszczu przeniosła się część służb technicznych).XXI wiek Oliwa rozpoczęła otwarciem nowego budynku Wydziału Prawa i Administracji UG oraz planami dalszej rozbudowy kampusu uniwersyteckiego.W 2005 zostało ukończone osiedle Wita Stwosza,przy ul.Wita Stwosza(3 budynki wielorodzinne z podziemną halą garażową).
Ludność:

• 1772 ok.500 mieszkańców
• 1860 ok.2000 mieszkańców
• 1874 ok.3000 mieszkańców
• 1890 ponad 4000 mieszkańców
• 1900 6471 mieszkańców
• 1905 ponad 7500 mieszkańców
• 1908 ponad 10000 mieszkańców
• 1918 ok.11000 mieszkańców
• 1924 prawie 14000 mieszkańców
• ...
• 2004 jako dzielnica 19824 mieszkańców(94,6 tys.mieszk.w granicach z 1926)

Zabytki i atrakcje turystyczne

• Zespół urbanistyczny Starej Oliwy z zespołem Potoku Oliwskiego
• Archikatedra Oliwska
  • Międzynarodowe Festiwale Muzyki Organowej(od 1958 organizowane corocznie latem w archikatedrze)
• Kościół św.Jakuba
• Cmentarz Oliwski
• Kapliczka przydrożna,ul.Grunwaldzka 517
• Pałac Opatów
• Park im.Adama Mickiewicza
  • Ogród botaniczny z alpinarium i palmiarnią
• Spichlerze
• Szafarnia
• Dom Bramny,zwany też Domem Zarazy(dawna wielka brama opactwa)
• Stajnia opacka
• Zabytkowa Kuźnia Wodna oraz młyny nad Potokiem Oliwskim
• Dwór,ul.Bytowska 1
• Dom,ul.Bytowska 2
• Dwór,ul.Bytowska 4(obecnie hotel Dwór Oliwski)
• Villa Martha z ogrodem,ul.Ceynowy 6
• Ludolfino
• Willa Tannenheim z ogrodem,ul.Grunwaldzka 529
• Dom,ul.Obrońców Westerplatte 13
• Dom,ul.Obrońców Westerplatte 35
• Dom,ul.Obrońców Westerplatte 37
• Dom,ul.Opacka 15
• Dwory na Polankach
• Zespół dworu Przymorze,ul.Pomorska 68
• Dom Polski,Stary Rynek Oliwski 8
• Młyn IX przy Potoku Jelitkowskim,ul.Spacerowa 18
• Fabryka mydła,ul.Grunwaldzka 535-537
• Lasy Oliwskie:
  • Miejski Ogród Zoologiczny Wybrzeża
  • głazy narzutowe:Diabelski Kamień i Kamienna Twarz
  • rezerwaty przyrody:Wąwóz Huzarów i Źródliska w Dolinie Ewy
  • wieża widokowa na górze Pachołek(100,8 m n.p.m.)oraz pomnik Bitwy pod Oliwą(również z widokiem na morze)na pobliskim wzgórzu

Muzea

• Muzeum Diecezjalne Gdańsk Oliwa,ul.Bpa.E.Nowickiego 3(w miesiącach lipiec,sierpień można zwiedzać zabytkowe krużganki,wejście przez Katedrę)
• Muzeum Narodowe w Gdańsku:
  • Oddział Sztuki Współczesnej Gdańsk Oliwa,ul.Cystersów 15a(Pałac Opatów)
  • Muzeum Etnograficzne Gdańsk Oliwa,ul.Cystersów 19(Spichlerz Opacki)
• Zabytkowa Kuźnia Wodna Gdańsk Oliwa,ul.Bytowska 1

Komunikacja

Komunikację zapewnia stacja kolejowa i przystanek SKM obsługująca zarówno połączenia podmiejskie(SKM),jak i liczne połączenia dalekobieżne.Dwa węzły przesiadkowe,położone po obydwu stronach dworca kolejowego,umożliwiają połączenia z innymi dzielnicami.Przy dworcu znajdują się pętle autobusowe oraz tramwajowa,na której zatrzymują się tramwaje linii 5,11,12 oraz nocna N0.Przez dzielnicę przechodzi główna arteria komunikacyjna Trójmiasta,w postaci drogi wojewódzkiej nr 468.

Obiekty i instytucje na terenie Oliwy

Szkoły wyższe

• Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im.J.Śniadeckiego,Gdańsk Oliwa,ul.Kazimierza Górskiego 1
• Gdańskie Seminarium Duchowne,Gdańsk Oliwa,ul.bpa Edmunda Nowickiego 3
• Uniwersytet Gdański,Gdańsk Oliwa,ul.Jana Bażyńskiego 1a

Kluby sportowe

• KS Olivia piłka nożna,rozgrywki A-klasy
• Stoczniowiec Gdańsk klub hokejowej ekstraligi
• AZS AWFiS Gdańsk
• Oliwa Hockey Team amatorski klub hokeja na lodzie

Centra handlowe i usługowe

• Centrum Handlowe Oliwa
• Centrum Handlowe Familia
• Rynek oliwski
• Media Markt
• Praktiker
• Olivia Business Centre
• Centrum Biurowe,ul.Abrahama 1a