czwartek, 6 marca 2014

Filip Padniewski


Herbu Nowina(ur.1510 we wsi Skórki koło Żnina,zm.17 kwietnia 1572 w Warszawie)podkanclerzy koronny(1559–1562),biskup przemyski(1560) i krakowski(1562-1572),sekretarz wielki koronny(od 1557),duchowny,pisarz polityczny,mówca i mecenas sztuki.
Życiorys
Urodził się we wsi dziedzicznej Skórki w Wielkopolsce jako syn Wojciecha i Małgorzaty z Żernik,kasztelanki kaliskiej.Nauki kończył w Ingolstadt.Młodość spędził na dworze cesarza Karola V.Kształcił się na dworze biskupa krakowskiego Piotra Tomickiego,w latach 1538-1542 studiował we Włoszech.Z początkiem roku 1541,na Uniwersytecie w Padwie uzyskał stopień doktora obojga praw,a w roku 1542 przebywał w Rzymie.Z namowy P.Tomickiego wstąpił do stanu duchownego.Dyplomata,poseł i sekretarz króla Zygmunta Augusta(jako podkanclerz koronny jeździł w poselstwach:do Rzymu,do cesarza Karola V i do cesarza Ferdynand I).Początkowo biskup przemyski,następnie biskup krakowski(od 1562).Wspierał studiującą młodzież.Do Akademii Krakowskiej odnosił się niechętnie,szczególnie do wszechobecnej wówczas scholastyki.Świadczy o tym jego wystąpienie na sejmie(1565) i rola w zatargu uniwersytetu ze studentami Bursy Jerozolimskiej(1566).Współredaktor aktu unii lubelskiej 1569 roku,której był sygnatariuszem.Zlecił wykonanie nowej polichromii do kościoła św.Krzyża.Był mecenasem Jana Kochanowskiego.Pochowany w katedrze wawelskiej.Pomnik nagrobny biskupa jest autorstwa Jana Michałowicza z Urzędowa.
Twórczość
Autor biografii biskupów Piotra Tomickiego i Piotra Gamrata.
Ważniejsze utwory i mowy
  • Wiersze łacińskie(pisane w Ingolstadt),wyd.przy:T.Grzybkowski Disputatio philosophica de syllogismis,Ingolstadt 1604
  • Elogia decem illustrium virorum Polonorum,fragmenty ogł.Miesięcznik Połocki 1818;rękopis znajdował się w Bibliotece Załuskich
  • Diarium cuiusdam domestici Petri Tomicki episcopi cracoviensis,obejmuje lata 1532-1536,wyd.W.Kętrzyński Monumenta Poloniae Historica,t.5 z 1888,(autorstwo według A.Sajkowskiego)
  • Oratio ad Sigismundum Augustum...habita XXIII Maji 1548,rękopis znajdował się w Bibliotece Załuskich
  • Literarum publicarum Regni Polonici sub Sigismundo Augusto...annis supra millesimum quingentesimum LIX,LX,LXI,LXII expeditarum,rękopis znajdował się w Archiwum Koronnym w Warszawie
  • Epistolae sub Sigismundi Augusti principatu ad Regni proceres,partim latine,partim polonice scriptae,rękopis znajdował się w Bibliotece Załuskich
  • De viris aetatis suae et gentis illustribus liber(zbiór łac.charakterystyk biskupów pol.)wyd.K.Hartleb"Piotr Gamrat w świetle nieznanego życiorysu",Lwów 1938,Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie,dz.II,t.21,zeszyt 2,s.154-158
Listy
  • 3 listy do Zygmunta Augusta,ogł.Miesięcznik Połocki 1818,s.217-221
  • Od biskupa J.Lubodzieskiego,dat.14 grudnia 1553,rękopis znajdował się w Bibliotece Seminarium Duchownego w Pelplinie nr 292(kopiariusz S.Marycjusa)
  • Od kardynała O.Truchsessa,dat.w Rzymie 29 stycznia 1563,rękopis:Biblioteka Watykańska nr 3432,k.154 b.
Utwory o autorstwie niepewnym
  • Petri Gamrati archiepiscopi Gnesnensis et episcopi Cracoviensis vita,wyd.K.Hartleb"Piotr Gamrat w świetle nieznanego życiorysu",Lwów 1938,Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie,dz.II,t.21,zeszyt 2,s.147-154;rękopis(kopia)Ossolineum nr 2470,(autorstwo przypuszczalne według K.Hartleba)
  • Vita Petri Tomicii,rękopis w Acta Tomiciana,t.16(niewydane);odpis w rękopisie Ossolineum nr 2470/II,(przeróbka utworu S.Hozjusza pt.Vita Tomicii;zdaniem S.Brzezińskiego i K.Hartleba praca Padniewskiego;autorstwo to kwestionował W.Zakrzewski)
  • Vita Petri Kmitae,wyd.1611(W.Kętrzyński uważa za autora F.Padniewskiego;inni natomiast S.Górskiego)
  • pisma F.Padniewskiego zamierzał wydać S.Ptaszycki,posiadał on również odpis jego polskiego traktatu politycznego(być może odpis ten znajduje się w posiadaniu S.Kota)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz