Maciej Głoskowski

Herbu Przerowa(ur.1590 w Sowinie,zm.1658),polski matematyk,kartograf i poeta.
Życiorys
Urodził się około roku 1590,prawdopodobnie w Sowinie,w rodzinie osiadłej w Wielkopolsce,w 3 wsiach:Głoski,Sowina i Kotarby.Był synem Bartłomieja i Florentyny z Tymienieckich,należał do Braci czeskich.W maju roku 1623 został opiekunem małoletnich dzieci Jana Szlichtynga,sędziego wschowskiego.Kilka lat później odziedziczył rodzinną wieś Sowinę,a około roku 1634 ożenił się z Urszulą Szczaniecką.Był rezydentem na dworze Leszczyńskich:Rafała,wojewody bełskiego i Bogusława,jego syna;co ułatwiło mu nawiązanie kontaktu ze szkołą braci czeskich w Lesznie.Na ich koszt,w latach 1636-1641,kształcił się w Holandii.Prawdopodobnie w Lejdzie,gdzie uczęszczał do szkoły inżynierii wojskowej.Jego wykładowcą był m.in.geometra Frans van Schooten.Przebywał na dworze księcia Fryderyka Henryka Orańskiego,stając się jego powiernikiem i nauczycielem jego następcy,Wilhelma II Orańskiego.Po powrocie do kraju został(prawdopodobnie pod koniec 1642)wybrany komornikiem granicznym województwa kaliskiego.W kwietniu 1644,bracia czescy wybrali go delegatem na synod kalwinów małopolskich w Chmielniku,zaplanowanym na lipiec roku 1644.Jako przedstawiciel swych współwierców,28 sierpnia roku 1645,brał udział w colloquium charitativum zorganizowanym w Toruniu.Później przebywał w Lesznie,a po jego pożarze(1657)schronił się we Wrocławiu.Prowadził korespondencję naukową z J.Heweliuszem,pisywał z J.Á.Komenským i J.Ursynem.Specjalizował się w geometrii praktycznej,wykorzystując ją przy fortyfikacjach,w miernictwie i kartografii(przygotowywał mapę Wielkopolski).Domagał się założenia w Polsce szkoły rycerskiej.Zmarł około roku 1658.
Twórczość
Ważniejsze utwory

• wiersz łaciński na śmierć Jana Cyrillusa,w zbiorze Lachrymae super insperato ex hac mortalitate obitu,Leszno 1632,egz.nieznane;fragm.(12 heksametrów)przedr.H.Juszyński Dykcjonarz poetów polskich,t.1,Kraków 1820
• Sława potomna...Rafała hrabie z Leszna,wojewody bełskiego,starosty hrubieszowskiego,Warszawa 1636,(wierszem)
• wiersz łaciński w zbiorze Honori...nuptiali...Johannis Jonstoni...cum Christina Hortensia...votiva amicorum acclamatio,Leszno 1637,drukarnia W.Funckius
• Griselida...napisana R.P.1641,prawdopodobnie:Kraków 1641;fragm.przedrukował A.E.Koźmian Rękopism historyczny polski,Wrocław 1845,s.165-166,(historia wierszem oparta na red.F.Petrarki noweli o Gryzeldzie z Dekameronu G.Boccaccia)
• Geometria peregrinans(przegląd stanu wiedzy matematycznej w ówczesnej Polsce),powst.ok.1643,druk.Lubcz lub Leszno pomiędzy 1643 a 1648,(wyd.bezimiennie,nazwisko autora ukryto w anagramie.W dawnej literaturze naukowej dzieło występowało pod błędnym tyt.Geometra peregrinans,Geometra peregrinus lub Geometria peregrinus),fragm.przełożył T.Witczak w Wybór tekstów do dziejów kultury Wielkopolski,Poznań 1962,(postawionymi w nim 21 zadaniami z zakresu pomiarów zainteresował się holenderski geometra Frans van Schooten,który w dziele Exercitationes geometricae libri quinque,Lejda 1656 i we własnym przekładzie tegoż dzieła na język holenderski,przedrukował i podał rozwiązanie pierwszych 16 zadań M.Głoskowskiego)
• Wiersz na cześć Władysława IV w 23 oktawach przy przekł.polskim D.Uffan Archelia albo Artilleria to jest nauka i informacja o strzelbie,1643
• Zegarek abo pamiątka gorzkiej męki i śmierci Zbawiciela naszego Jezusa Pana na XXIV godzin rozdzielona.Przydane są rozmyślania i modlitewki,prawdopodobnie 1643-1648,wyd.następne:Lubcz nad Niemnem 1653,Królewiec 1714,prawdopodobnie Gdańsk 1740;fragm.podaje:A.E.Koźmian Rękopis historyczny polski,Wrocław 1845
• wiersz łac.dedykowany A.Grodzieckiemu,kasztelanowi międzyrzeckiemu,z rękopisu Biblioteki Raczyńskich nr 149 k.136,ogł.J.Łukaszewicz"Dawna literatura polska.Maciej Głoskowski z Sowiny",Kwartalnik Naukowy 1835,t.1,s.174-175

Listy

• Do J.Heweliusza,rękopisy z korespondencją Heweliusza w Bibliothèque Natioanle w Paryżu,sygn.MS.latin.nr 10347,(tu m.in.I.1 s.199 odpis listu z autografu Biblioteki Obserwatorium Astronomicznego w Paryżu,sygn.C.1,1 s.145 dat.26 marca 1648 w Leśnej)
• Jonasz Szlichtyng Epistola ad Matthiam Gloskovium...in materia de satisfactione et merito Christi...1645,niewydane,(przeciwko M.Głoskowskiemu lub protestantom wyznania augsburskiego,w obronie arianizmu;zob.M.Wiszniewski Historia literatury polskiej,t.9,Kraków 1857,s.138)