Jerzy Szoman

(w jęz. niem.Georg Schomann,ur.w 1530 w Raciborzu,zm.w 1591 w Chmielniku)działacz reformacyjny(kolejno:luterański,kalwiński i ariański),pisarz,polemista i duchowny protestancki,jeden z tłumaczy Biblii brzeskiej.W młodości wyróżniał się głęboką religijnością katolicką.W latach 1552-1554 studiował w Akademii Krakowskiej,a następnie w Wittenberdze,gdzie przyjął luteranizm.Wkrótce przeszedł na kalwinizm i przeniósł się do Pińczowa,gdzie w latach 1558-1561 wykładał w miejscowej szkole ewangelickiej oraz był duchownym w zborach w Pińczowie i w Książu.Był jednym z autorów przekładu kalwińskiej Biblii Brzeskiej.W Pińczowie ufundował księgozbiór(głównie dzieła reformatorów szwajcarskich)za sumę 40 dukatów.Tu także ożenił się z szesnastoletnią mieszczką.Zainteresowany doktryną anabaptyzmu,odbył w 1569 podróż do wspólnot braci huterskich,a w 1572 przyjął chrzest braci polskich i od 1573 rozpoczął działalność jako kaznodzieja ariański w Krakowie,w Lutosławicach(1586-1588) i w Chmielniku.Swoje radykalne poglądy społeczne przedstawiał w pismach polemicznych i w wielu dysputach,m.in.na sejmach i synodach;do najsłynniejszych należała dysputa Szomana z jezuitą Piotrem Skargą w domu żupnika Prospera Prowany w Krakowie(w domu tym gościli czołowi włoscy antytrynitarze,m.in.Jerzy Blandrata,Bernardino Ochino,Giovanni Alciato i Giovanni Valentino Gentile).Polemizował także z Socynem.Najważniejszym dziełem Szomana jest autobiograficzny Testamentum ultimae voluntatis(opublikowany w 1684 w Amsterdamie w"Bibliotheca antitrinitariorum"Ch.Sandiusa),tłumaczenie na język polski:Testament,tłum.I.Uchońska,w:"Literatura ariańska w Polsce XVI wieku.Antologia",oprac.L.Szczucki,J.Tazbir,Warszawa,1959.