piątek, 28 marca 2014

Marcin Siennik

Inne formy nazwiska:Heuwrecher,Pelczman(ur.I połowa wieku XVI,zm.1588 w Krakowie)wydawca polskich druków przyrodniczych,tłumacz z języków niemieckiego i łacińskiego.Botanik,twórca ponad 800 polskich nazw roślin.
Życiorys
Urodził się w rodzinie mieszczańskiej.Uczęszczał do szkół w Krakowie.Nie studiował medycyny(nie posiadał stopnia naukowego),ani nie kończył kursów aptekarskich.Znał język niemiecki,polski,hebrajski i łacinę.W roku 1565 mieszkał na przedmieściu Krakowa Garbary.Około roku 1568 pracował w kopalniach olkuskich.Pracował jako pełnomocnik różnych osób przed urzędami oraz jako tłumacz dzieł z łaciny i niemieckiego.W roku 1578 wybrany został ławnikiem Garbar.W latach 1583-1587 przebywał w więzieniu za długi.W roku 1588 procesował się z księgarzem krakowskim Stefanem Riche.Niedługo potem zmarł(wg Estreichera około roku 1588).
Twórczość
Ważniejsze utwory
  • Lekarstwa doświadczone...któremu są przydane lekarstwa końskie,(Kraków)1564,drukarnia Łazarz Andrysowicz,przedr.A.Perenc"Pierwsze druki weterynaryjne w Polsce",Lublin 1955,Annales Universitatis Mariae Curie Skłodowska 1954,Sectio DD Supplementum I
  • Herbarz,to jest ziół tutecznych,postronnych i zamorskich opisanie,co za moc mają,a jako ich używać tak ku przestrzeżeniu zdrowia ludzkiego,jako ku uzdrowieniu rozmaitych chorób,teraz nowo wedle herbarzów dzisiejszego wieku i innych zacnych medyków poprawiony.Przydano Aleksego Pedemontana"Tajemnice księgi ośmiory o tajemnych a skrytych lekarstwiech,przy czym dosyć misternych a trafnych rzeczy i doświadczonych mieć będziesz",Kraków 1568,drukarnia M.Szarffenberg,fragm.przedmowy przedr.J.M.Ossoliński Wiadomości historyczno-krytyczne do dziejów literatury polskiej,t.2,Kraków 1819,s.253-255;całą przedmowę przedr.W.Taszycki"Obrońcy języka polskiego.Wiek XV-XVIII",Wrocław 1953,Biblioteka Narodowa,seria I,nr 146;podobizny rycin Herbarza...podają:J.Muczkowski Zbiór odcisków drzeworytowych...Kraków 1849;Katalog wystawy rękopisów i druków przyrodniczo-lekarskich XIII-XVI w.Kraków 1928;nowa redakcja dzieła Hieronima Spiczyńskiego O ziołach tutecznych i zamorskich...(Kraków 1542),które z kolei było przeróbką pracy Stefana Falimirza z roku 1534
Przekłady
  • J.B.Bozoła Koncilium trydentskiego nowo skończonego wyroki i ustawy,Kraków 1565,przedmowę przedr.J.Lelewel Bibliograficznych ksiąg dwoje,t.1,Wilno 1823,s.136;M.Wiszniewski Historia literatury polskiej,t.9,Kraków 1857,s.282-283
  • Historia o Meluzynie,Kraków 1569,egz.nieznane;wyd.późniejsze pt.Historia wdzięczna o szlachetnej i pięknej Meluzynie,Kraków 1671;wyd.następne:Kraków 1763;Kraków 1768;Lwów 1769;brak miejsca wydania 1787 i inne(przekł.z niemieckiego)
  • T.Grazer Judicium albo rozsądek doskonały z gwiazdarskiej nauki,Kraków 1572,(przekł.z niemieckiego),unikat:Biblioteka w Uppsali
  • (Libri de aedificiis e germanico in polonicum),przekł.z niemieckiego,powst.około 1575,zaginiony;wiadomość podaje:A.Grabowski Skarbniczka naszej archeologii,Lipsk 1854,s.198
Utwory o autorstwie niepewnym
  • materiały dot.autora Herbarza...lub jakiegoś innego Marcina Siennika zob.A.Grabowski Skarbniczka naszej archeologii,Lipsk 1854,s.60

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz