Melchior Pudłowski

Melchior(Malcher)Pudłowski herbu Kościesza odm.inna forma nazwiska:Malchiarus Pudlovius,(ur.około 1539 zm.1588)sekretarz królewski,polski poeta renesansowy.
Życiorys
Urodzony w sieradzkiem,syn Jana i Urszuli z Bogusławskich.Studiował w Uniwersytecie Krakowskim,wpisany został w poczet studentów w 1555 jako Malcher Joannis Pudlowski dioc.gnesn.(Melchior syn Jana,z diecezji gnieźnieńskiej);był uczniem Jakuba Górskiego.Melchior pozostawał wówczas w służbie Stanisława Wolskiego z Podhajec herbu Półkozic,kasztelana brzezińskiego,rawskiego,późniejszego marszałka nadwornego koronnego i jego brata,Mikołaja biskupa chełmskiego,a od 1562 kujawskiego.Dzięki protekcji Wolskich wstąpił w roku 1562(lub 1563)na dwór królewski,gdzie został sekretarzem królewskim.15 grudnia 1565 król Zygmunt August przyznał mu dożywotnio pensję w wysokości 200 złotych polskich rocznie.Niebawem od Macieja Błeszczyńskiego wykupił wójtostwo w Krzepicach(za 700 zł.pl.) i sołectwo w Zajączkach Mniejszych(za 400 zł.pl.)W 1566 został jednym z opiekunów nieletnich dzieci Stanisława Wolskiego,a rok później król mianował go koegzekutorem testamentu Mikołaja Wolskiego.Bywał w otoczeniu króla na sejmach(potwierdzony pobyt w Lublinie w 1566 i Piotrkowie w 1567,zapewne 1580 w Warszawie).W roku 1571 opuścił dwór królewski i poślubił Zofię z Balina Balińską herbu Jastrzębiec,a król w tymże roku przyznał jej prawo do dożywocia na trzymanych przez męża królewszczyznach w tenucie krzepickiej.Melchior zmarł w 1588.Z małżeństwa z Zofią Balińską zostawił synów:Kaspra,studenta Uniwersytetu Krakowskiego w 1589 i Melchiora(zm.1617)studenta tamże w 1598,żonatego z Barbarą Prowanówną.Według Trepki miał jeszcze trzeciego syna Baltazara.
Twórczość
W 1561 opublikował łacińską elegię na śmierć Jana Tarnowskiego.Temu poetyckiemu debiutowi patronował jego mistrz uniwersytecki,Wojciech Wędrogowski,który nie tylko wydał,ale i opatrzył pochwalnym epigramem debiut młodego poety.W tym samym roku w oficynie Łazarza Andrysowicza opublikował po polsku wierszowany Lament i napominanie Rzeczypospolitej Polskiej.Nominację swego protektora,Mikołaja biskupa chełmskiego,Pudłowski uczcił w roku 1562 łacińską mową Oratio pro Rep(ublica)et religione ad Magistratum Poloniae.Był miłośnikiem i naśladowcą twórczości Jana Kochanowskiego.Dał temu wyraz w opublikowanym w 1586 zbiorze Fraszek księga pierwsza.Przy tym Sen i Elegia polska.Ostatnim znanym utworem jest wierszowany romans Dydo,w którym wykorzystał wątki Eneidy Wergiliusza i Heroid Owidiusza,opublikowany pośmiertnie w 1600.Wiersze Pudłowskiego nie przetrwały próby czasu,dzisiejsi literaturoznawcy uważają twórczość poetycką sekretarza królewskiego za odtwórczą i niewysokich lotów.Natomiast współczesny Pudłowskiemu,Bartosz Paprocki w swym pierwszym,wierszowanym herbarzu Gniazdo cnoty wydanym w 1578 nazwał Malchera człowiekiem uczonym.W wydanych sześć lat później monumentalnych Herbach rycerstwa polskiego pisał,że Malcher wieku mego był człowiekiem uczonym,w onym kraju Rzeczypospolitej dobrze zasłużonym.
Ważniejsze utwory

• Elegia ob mortem...Joannis comitis de Tarnow,Kraków(1561),drukarnia Łazarz Andrysowic
• Lament i napominanie Rzeczypospolitej Polskiej,Kraków 1561,drukarnia Łazarz Andrysowic
• Oratio pro Rep(ublica)et religione ad Magistratum Poloniae(1562)
• Stanislao Orzechovio(oda),wyd.w:S.Orzechowski Chimaera,Kraków 1562;także Kolonia 1563
• Przedmowa do:J.Górski Commentariorum artis dialecticae libri decem,Lipsk 1563
• Fraszek księga pierwsza.Przy tym Sen i Elegia polska,Kraków 1586,drukarnia Łazarzowa,(tu także Nagrobek Stanisławowi Grzepskiemu,przypisywany niegdyś mylnie J.Kochanowskiemu);Nagrobek...przytoczył J.Brożek Żywot Stanisława Grzepskiego;przedr.J.Sołtykowicz O stanie Akademii Krakowskiej,Kraków 1810,s.294;w książce:J.Kochanowski Dzieła wszystkie.Wydanie pomnikowe,t.2,Warszawa 1884,s.437;J.Fijałek"Przekłady pism św.Grzegorza z Nazjanzu w Polsce.Wiadomość bibliograficzna i patrystyczna",cz.2,Polonia Sacra nr 3(1919),s.192-193;T.Kruszewska"Funeralna poezja J.Kochanowskiego na tle poetyki renesansowej",Prace Literackie nr 1(1956),Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego Bolesława Bieruta,seria A,nr 2,s.182,przyp.40;pojedyncze fraszki przedr.J.Tuwim Cztery wieki fraszki polskiej,Warszawa 1937;także wyd.2 Warszawa 1957;S.Czernik,J.Huszcza,J.Saloni Księgi humoru polskiego.Od Reja do Niemcewicza,Łódź 1958;J.Sokołowska"Poeci renesansu.Antologia",Warszawa 1959,Biblioteka Poezji i Prozy

Przekłady

• Dydo(poemat),1600,przedr.S.Adalberg"J.Stoka,M.Pudłowskiego i J.A.Kmity powieści wierszowane",Kraków 1897,BPP nr 33,parafraza z połączenia ks.IV Eneidy Wergiliusza i listu Dydony do Eneasza z Heroid Owidiusza

Wydanie zbiorowe

• Melchior Pudłowski i jego pisma,wyd.T.Wierzbowski,Warszawa 1898,Biblioteka Zapomnianych Poetów i Prozaików Polskich XVI-XVIII w.zeszyt 10,(nie zawiera poematu Dydo)