Zamek Dybów albo Zamek Dybowski zamek na terenie Torunia,w średniowieczu naprzeciw Torunia na lewym,południowym brzegu Wisły na terytorium Królestwa Polskiego.
Historia
Zbudowany przez Władysława Jagiełłę
w latach 1424–1428.Z czasem przy zamku powstała konkurująca z
krzyżackim Toruniem osada,którą nazwano Nieszawą.W 1431 roku wojska
Torunia i Krzyżaków zdobyły zamek i spaliły Nieszawę,jednakże wkrótce Krzyżacy zamek odrestaurowali i osadzili w nim swoją załogę.Po czterech latach po pokoju w Brześciu Kujawskim,zamek wraz z lewym brzegiem Wisły wrócił do Polski.W 1454 roku król Kazimierz Jagiellończyk wydał tutaj statuty nieszawskie.Od 1456 roku zamek w Dybowie był siedzibą starostów królewskich.Znajdowała się tam też komora celna co spowodowało częściowe
przekształcenie założenia zamkowego na cele gospodarcze.Położona obok
zamku Nieszawa była niewygodnym konkurentem w handlu dla Torunia,więc
na skutek żądania mieszczan toruńskich w roku 1460 przeniesiono
mieszkańców Nieszawy o 30 km w górę Wisły,gdzie powstało miasto Nieszawa,zwane wówczas Nową Nieszawą.W zamku dybowskim gościli królowie polscy odwiedzający Toruń i Prusy Królewskie.Podczas wojen szwedzko-polskich
zamek został spalony przez Szwedów w 1656 roku.W 1703 roku,podczas
oblężenia Torunia przez Szwedów,z zamku ostrzeliwano miasto,dlatego
też wojska polskie stacjonujące w mieście ostrzelały zamek,przez co
zniszczono jego część mieszkalną od strony rzeki.W XVIII wieku zamek
był własnością rodu Dębskich,natomiast po rozbiorach otworzono w nim
gorzelnię.W roku 1813 czterdziestu Francuzów pod dowództwem porucznika Savary wytrzymało w zamku trzymiesięczne oblężenie Rosjan,kapitulując dopiero wraz z Toruniem.W 1848 roku,w murach przebito
nowe,widoczne do dzisiaj,strzelnice.Zamek przetrwał do dzisiaj w
postaci ruiny,zachowały się imponujące mury obwodowe,2-kondygnacyjna
wieża bramna i obwarowania.Badania wykopaliskowe na zamku prowadzono w
latach 1998-2000.
Architektura
Najstarszą częścią zamku był prostokątny dom zamkowy zlokalizowany od
strony Wisły,który miał trzy piętra oraz piwnice i był przykryty
dachem dwuspadowym ze szczytami przy krótszych bokach.Dom miał wymiary
46 na 15 metrów i posiadał zdobione wnętrza w reprezentacyjnej części na
1 piętrze.Z domu zamkowego w kierunku rzeki prowadził ukośny ganek do
nieistniejącej obecnie wieży latrynowej.Do domu zamkowego przylegały mury obronne zwieńczone pierwotnie
blankami otaczające dziedziniec o wymiarach 52x28 metrów,na których
narożach wybudowano w połowie XV wieku okrągłe wieżyczki umożliwiając
prowadzenie ostrzału z broni palnej.Od strony południowej znajdowała
się czworokątna trzypiętrowa wieża bramna z przedbramiem.Na obrazie z XVIII wieku oraz na rysunku Gwidde'go z 1697 roku widać,że zamek posiadał też trzecią okrągłą dużą wieżę.Nie ma po niej
obecnie śladu.Była ona zlokalizowana od strony rzeki po przeciwnej
stronie do wieży latrynowej.Całość zamku otaczała nawodniona fosa.
Badania i konserwacja
Pierwsze prace o charakterze porządkowym były prowadzone na zamku w
1935 roku,gdy wyznaczono do pilnowania zamku dozorcę.W 1936 roku
przeprowadzono w niewielkim zakresie prace konserwatorskie.W 1959 roku
toruński PKZ przeprowadził inwentaryzację zamku.W latach 1969-1972
częściowo zrekonstruowano południową bramę wjazdową i zabezpieczono
korony murów.Badania archeologiczne na zamku rozpoczęto 22 czerwca 1998
roku pod kierunkiem Lidii Grzeszkiewicz-Kotlewskiej na zlecenie Zarządu
Miasta Torunia i prowadzono je przez przez kolejne letnie sezony do
2001 roku.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz