Maciej Drzewicki

Herbu Ciołek(ur.22 lutego 1467,zm.22 sierpnia 1535)arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski,kanclerz wielki koronny,podkanclerzy koronny,humanista.
Życiorys
Urodzony 22 lutego 1467 w Drzewicy k.Opoczna jako syn Jakuba,późniejszego kasztelana żarnowskiego i Katarzyny Libiszowskiej.Kształcił się we Włocławku i Krakowie,był uczniem Filipa Kallimacha.Zaufany Jana Olbrachta,do 1492 działał Jako sekretarz kancelarii koronnej,w 1497 był już pierwszym sekretarzem,podkanclerzym koronnym został w 1501.Po śmierci Olbrachta tracił gwałtownie na znaczeniu,choć zachował urząd,w 1505 z trudem uzyskał biskupstwo przemyskie.Dopiero po elekcji Zygmunta Starego ponownie odgrywał rolę polityczną,tocząc ostrą walkę z kanclerzem Janem Łaskim.W 1510 został kanclerzem wielkim koronnym.Po Wyborze na bpa Kujawskiego(1513)musiał zrezygnować z kanclerstwa na sejmie 1515.Zwolennik orientacji prohabsburskiej,był nadal aktywny w dyplomacji jagiellońskiej.W imieniu Zygmunta I Starego jako prawnego opiekuna małoletniego Ludwika Jagiellończyka przyczynił się do wyboru Karola V Habsburga na cesarza rzymskiego we Frankfurcie w 1519 roku.Po śmierci Jana Łaskiego,na życzenie królowej Bony,został mianowany przez króla abpem gnieźnieńskim(12 czerwca 1531).Ingres do Gniezna odbył 20 marca 1532.W sierpniu tegoż roku zwołał synod prowincjonalny,którego statuty wydrukował w Krakowie.Rezydował głównie w Łowiczu,skąd przybywał na kwietniowe kapituły generalne do Gniezna w 1534 i 1535.Nadal brał czynny udział w polityce,zwłaszcza w czasie sejmów piotrkowskich 1534,zwalczając szlachecką opozycję.Znacznie zwiększył zbiory biblioteki katedralnej.Był wówczas pod silnym wpływem politycznym Piotra Tomickiego.W 1535 w czasie podróży i do Krakowa zachorował i zmarł w Łowiczu 22 sierpnia 1535.Został pochowany w katedrze gnieźnieńskiej,gdzie zachowała się płyta nagrobna.Z Wielkopolską był związany w schyłkowym okresie kariery politycznej.Bogate uposażenie arcybiskupstwa obracał na umocnienie pozycji swej rodziny.Humanista,dla którego biblioteki wykonano pierwszy polski ekslibris,prowadził obszerny dziennik,zachowany dla lat 1499-1515.Był autorem kontynuacji długoszowego katalogu bpów kujawskich i rodowodu Ciołków na Drzewicy.Zachowały się też jego listy.
Twórczość
Ważniejsze utwory

• Vitae episcoporum Vladislaviensium,kontynuacja dzieła J.Długosza od 1473,z fragmentami autobiografii
• Dziennik życia i wydarzeń publicznych z lat 1499-1515,rękopis znajdował się w Bibliotece Zamoyskich,sygn.Inc.196
• Przedmowa(w formie listu do patrycjusza weneckiego M.Antonio Mauroceno)do wyd.:F.Kallimach Historia de his quae a Ventis tentata sunt...powst.ok.1504,wyd.Haganoae 1533,przedr.I.Chrzanowski,S.Kot Humanizm i reformacja w Polsce,Lwów 1927
• Memoriał przeciw prymasowi J.Łaskiemu,powst.koniec 1521,rękopis Biblioteki Czartoryskich,Teki Górskiego,t.25,nr 3195

Listy

• Fragm.14 listów z lat 1500-1527 do biskupów warmińskich:Ł.Waczenrode,M.Ferbera i J.Dantyszka,ogł.w przekł.polskim A.Grabowski Starożytności historyczne polskie,t.2,Kraków 1840
• Do Zygmunta I,Frankfurt,20 i 28 czerwca 1519,(współautor:Rafał Leszczyński),ogł.W.Pociecha"Polska wobec elekcji cesarza Karola V w r.1519",Wrocław 1947,Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego,seria A,nr 12,dodatek;rękopis Biblioteki Czartoryskich nr 403
• Do króla Ferdynanda I,Kraków,7 marca 1527,ogł.W.Pociecha"Polska wobec elekcji cesarza Karola V w r.1519",Wrocław 1947,Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego,seria A,nr 12,autograf w Archiwum Państwowym w Wiedniu,Hungarica fasc.3
• Listy do J.Dantyszka,M.Ferbera,Ł.Waczenrode z lat 1500-1535,rękopisy(autografy)Biblioteka Czartoryskich nr 249
• List do J.Dantyszka,Frankfurt,3 lipca 1519,(współautor:Rafał Leszczyński),ogł.W.Pociecha"Polska wobec elekcji cesarza Karola V w r.1519",Wrocław 1947,Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego,seria A,nr 12
• 7 listów do Zygmunta Herbersteina,rękopis Nemzeti Muzeum w Budapeszcie,sygn.Fol.Lat.258,wiad.podają K.Lepszy,J.Tazbir"Poszukiwania naukowe na Węgrzech",Kwartalnik Historyczny 1957,nr 2
• Do J.Dantyszka,30 listopada 1533,rękopis Biblioteki Czartoryskich,nr 1595,k.633
• List od Jana Ursinusa(starszego),Kraków,4 lipca(zapewne)1492,wyd.w J.Ursinus"Modus epistolandi",(Norymberga,1495 lub 1496,druk.K.Hochfeder;wyd.2,Kraków 1522,(przekł.polski:L.Winniczuk)
• Od J.L.Decjusza,Kraków,15 lutego 1518,wyd.na czele dzieła:W.Eck Ad Sigismundum...Regem...threni neglectae religionis,(Kraków 1518)

Utwory o autorstwie niepewnym

• Wiersz o bitwie pod Orszą,autograf Biblioteki Jagiellońskiej,nr 38 f.2 v.
• Epitafium kardynała Fryderyka z 1510,zanotowane w:Dzienniku życia i wydarzeń publicznych z lat 1499-1515,rękopis znajdował się w Bibliotece Zamoyskich,sygn.Inc.196
• De institutione regii pueri,powst.1502,wyd.H.Zeissber"Kleinere Geschichtsquellen Polens in Mittelalter",Archiv f.Oesterreichische Geschichte,t.55(1877),przekł.polski:fragm.A.Przeździecki"O królowej Elżbiecie..."