Położenie
W podziale fizycznogeograficznym Biała Podlaska znajduje się na pograniczu Niziny Południowo podlaskiej i Polesia Zachodniego.Granica tych makroregionów biegnie po lewej stronie Krzny,wzdłuż łagodnej krawędzi wysoczyzny Równiny Łukowskiej,gdzie lokowano ośrodek miejski.Południowe części miasta wraz z doliną Krzny leżą w Zaklęsłości Łomaskiej.Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 49,4 km² i jest największa spośród miast Podlasia Południowego.Przez miasto przepływa kilka rzek,z których największą jest Krzna lewy dopływ Bugu;pozostałe to Klukówka i Rudka.W latach 1919–1939 należało administracyjnie do województwa lubelskiego.W latach 1946-1975 także do województwa lubelskiego.W latach 1975–1998 stolica województwa bialskopodlaskiego.
Nazwa miasta(toponimia)
Dawniej miasto miało nazwę Biała Radziwiłłowska lub Biała Książęca(po łacinie Alba Ducalis).Na starorosyjskich mapach w Moskiewskim Muzeum figuruje pod nazwą Biały.
Środowisko naturalne
Przyroda
Głównym typem zieleni są tereny parkowe reprezentowane przez położony w centrum miasta i pełniący funkcję parku miejskiego Park Radziwiłłowski oraz leżący w południowej części miasta park„Zofilas”(właściwie"Zofii las")znajdujący się na ulicy Sidorskiej koło Publicznego Gimnazjum nr 4,a także tereny leśne Las Markowszczyzna.Dodatkowo w obrębie rzeki Krzny rozmieszczone są kompleksy ogrodów działkowych.Na terenie miasta znajdują się pomniki przyrody.
Klimat
Biała Podlaska znajduje się w obrębie klimatu przejściowego umiarkowanego.Notuje się dużą roczną amplitudę temperatury między latem a zimą(śr.22°C).Miesiącami najcieplejszymi są lipiec i sierpień,zaś najzimniejszymi styczeń i grudzień.
Demografia
Pod względem liczby ludności Biała Podlaska w województwie lubelskim zajmuje 4.lokatę(po Lublinie,Chełmie i Zamościu).Pod względem powierzchni zajmuje 2.pozycję w województwie.Największą populację Biała Podlaska odnotowała w 2001 wg danych GUS 59325 mieszkańców.
Historia
W dokumentach historycznych po raz pierwszy Biała Podlaska pojawiła się w 1345.Jej pierwszymi właścicielami byli Iliniczowie,za założyciela uchodzi Piotr Janowicz przydomek„Biały”wojewoda trocki,hetman Wielkiego Księstwa Litewskiego.W tym okresie Biała znajdowała się w województwie brzeskim w Wielkim Księstwie Litewskim.W II połowie XVI wieku miasto przeszło we władanie rodu Radziwiłłów,miało to miejsce w 1569 na podstawie zapisu w księgach ziemskich.Okres ten,trwający dwa i pół wieku,przyniósł rozkwit i przyczynił się do szybkiego rozwoju miasta,przez długi czas zwanego Białą Książęcą lub Białą Radziwiłłowską.W 1622 Aleksander Ludwik Radziwiłł zbudował fortecę i zamek.Z fundacji Krzysztofa Ciborowicza Wilskiego założono w 1628 Akademię Bialską,która od 1633 istniała jako filia Akademii Krakowskiej(obecnie I Liceum Ogólnokształcące im.Józefa Ignacego Kraszewskiego).W latach 1655-1660 miasto zostało znacznie zniszczone przez Szwedów,wojska Rakoczego i kozaków Chowańskiego.Jednak za sprawą Michała Radziwiłła i jego żony Katarzyny z Sobieskich szybko podniosło się z upadku.W 1670 Michał Kazimierz Radziwiłł nadał miastu prawo magdeburskie oraz herb:widnieje na nim chrzestny patron księcia,Michał Archanioł stojący na smoku.W XVII wieku miasto znane z produkcji sukna i fajansów,później także z przeróbki drewna.W 1720 Anna z Sanguszków Radziwiłłowa rozpoczyna budowę wieży i bramy wjazdowej(obecnie są to najciekawsze resztki zamku).Miasto i zespół pałacowy w XVIII wieku wielokrotnie niszczone(między innymi w czasie wspomnianych już wojen szwedzkich czy w okresie prześladowań Unitów Podlaskich pod koniec XIX wieku) i odbudowywane.Ostatni spadkobierca Dominik Radziwiłł,pułkownik wojska polskiego,umiera we Francji 11 listopada 1813.Pałac jako ruinę rozebrano w 1883.W Białej Podlaskiej uczęszczał do męskiego gimnazjum pisarz Józef Ignacy Kraszewski.Zostało ono nazwane jego imieniem.Kolejny szybki rozwój miasta miał miejsce w okresie międzywojennym,powstała wówczas fabryka Raabego,elektrownia miejska,a w latach 1923–1939 istniała Podlaska Wytwórnia Samolotów(PWS).Produkowała ona samoloty wojskowe zarówno licencyjne(Potez XXV,RWD-8)jak i własnej konstrukcji(myśliwiec PWS-1,samolot szkolny PWS-26).Majątek Podlaskiej Wytwórni Samolotów został rozgrabiony przez okupantów radzieckich po 17 września 1939 roku.W 1944 Biała Podlaska została zdobyta przez Armię Czerwoną i przez współdziałających z nią żołnierzy Armii Krajowej.W 1975 Biała Podlaska została stolicą województwa,co przyczyniło się do dwukrotnego zwiększenia liczby jej mieszkańców w ciągu 20 lat.Po reformie administracyjnej w 1999 ma status miasta na prawach powiatu.
Przynależność państwowa
Od uzyskania praw miejskich Biała Podlaska znajdowała się pod panowaniem następujących państw:
- 1525-1569 Wielkie Księstwo Litewskie(w unii personalnej z Koroną Królestwa Polskiego)
- 1569-1795 Rzeczpospolita Obojga Narodów,Wielkie Księstwo Litewskie
- 1795-1804 Imperium Habsburgów
- 1804-1809 Cesarstwo Austrii
- 1809-1815 Księstwo Warszawskie(protektorat Cesarstwa Francuskiego)
- 1815-1831 Imperium Rosyjskie,Królestwo Polskie
- 1831-1918 Imperium Rosyjskie,Królestwo Polskie
- 1918-1919 Republika Polska
- 1919-1939 Rzeczpospolita Polska
- 1939-1945 Rzesza Wielkoniemiecka,Generalne Gubernatorstwo(okupacja)
- 1945-1952 Rzeczpospolita Polska
- 1952-1989 Polska Rzeczpospolita Ludowa
- od 1989 Rzeczpospolita Polska
Herb miasta przedstawia postać Michała Anioła,stojącego na smoku,trzymającego w prawej ręce miecz,natomiast w lewej wagę.Święty Michał Anioł jest w kolorze białym w aureoli i zbroi z żółtym mieczem i wagą.
Zabytki
- zespół pałacowo-parkowy Radziwiłłów z XVII w.
- eklektyczne kamieniczki z końca XIX i początku XX w.przy Placu Wolności i innych uliczkach w centrum
- kościół pw.św.Anny z 1572,dawny zbór ariański
- późnobarokowy pobazyliański kościół pw.Narodzenia NMP z połowy XVIII w.dawne miejsce przechowywania relikwii św.Jozafata Kuncewicza
- Zakon Braci Mniejszych Kapucynów,dawny klasztor reformatów z II połowy XVII w.
- Akademia Bialska założona w 1628 jako filia Akademii Krakowskiej obecnie budynek I LO im.J.I.Kraszewskiego
- pomnik Józefa Ignacego Kraszewskiego z 1928
- zbiory Muzeum Południowego Podlasia,w wieży bramnej zamku
- drewniane wille przy ul.Narutowicza,Kolejowej,Zielonej
- synagogi wybudowane w XIX i XX wieku(nieistniejące)
- cmentarz żydowski założony w XVIII wieku
- budynek dworca kolejowego z lat 20.XX wieku
- cmentarz austriacki z czasów pierwszej wojny światowej przy ul.Spacerowej
- pomnik 34 Pułku Piechoty przy ul.Warszawskiej
- cmentarz parafialny z kaplicą św.Rocha
- cmentarz prawosławny
- cmentarz jeńców włoskich
- cmentarz jeńców radzieckich
Charakterystyka Gospodarki
Przemysł włókienniczy reprezentowały niegdyś zakłady Biawena,istniejące w latach 1967–1970.W końcu grudnia 2009 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Białej Podlaskiej obejmowała ok.3,7 tys.mieszkańców,co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 15,6% do aktywnych zawodowo.W okresie międzywojennym,w Białej Podlaskiej istniał zakład chemiczny znany na całą Polskę.Produkowano w nim mydła,pudry i pomady.Po wojnie powstały tu m.in.zakłady Techma-Robot,zajmujące się produkcją specjalistycznych maszyn i urządzeń dla różnych branż przemysłu w kraju i za granicą(obecnie w upadłości).Od 1996 działa w Białej Podlaskiej z powodzeniem firma AluTeam Polska sp.z o.o.zajmująca się produkcją skrzyń ładunkowych do zabudowy na podwoziach samochodowych,eksportująca swoje wyroby głównie na rynki UE.W mieście funkcjonuje też szyjąca odzież firma Bialcon.W 1996 roku w Białej Podlaskiej powstała firma JB Multimedia.Jest to bialska sieć sklepów ze sprzętem komputerowym,która swoje punkty posiada nie tylko w naszym mieście,ale również we Wrocławiu i w Kuźnicy k.Białegostoku.Organizowane są tu Nadbużańskie Targi Rolno-Przemysłowe i Targi Pogranicza Wschód-Zachód.W 2005 został utworzona specjalna tzw.Bialska Strefa Aktywności Gospodarczej wydzielona przemysłowo-handlowa dzielnica miasta.
Gospodarka komunalna
Na terenie miasta działa ciepłownia PEC znajdująca się przy ul.Orzechowej.Przedsiębiorstwo wielobranżowe"Komunalnik"oferuje usługi komunalne,pogrzebowe,dystrybucję gazu,oczyszczanie miasta i porządkowanie grobów.
Hotele
- Hotel„Delfin”3-gwiazdkowy,mieści się przy ul.Jana Pawła II
- Hotel„Capitol”3-gwiazdkowy,ul.Władysława Reymonta
- Hotel„Rota”3-gwiazdkowy,ul.Dokudowska
- Hotel„Skala”3-gwiazdkowy,ul.Artyleryjska
- Hotel„Dukat”2-gwiazdkowy,ul.Warszawska
W Białej Podlaskiej znajdują się 4 centra handlowe,1 dom handlowy i dodatkowo Galeria Bialska w budowie:
- C.H.Rywal położone przy ulicach:Brzeskiej i Narutowicza.
- C.H.Epi mieści się przy ul.Sidorskiej 100.
- Galeria Bialska centrum obecnie powstające,jego otwarcie jest przewidywane na II kwartał 2014 roku.
- C.H.SAS centrum handlowe znajdujące się przy ul.Sidorskiej 2K.
- C.H.Atrium lokalizacja:ul.Reformacka.
- Dom Handlowy Sawko znajduje się przy ul.Janowskiej,na północ od Placu Wolności.
Miasto jest znaczącym węzłem komunikacyjnym,gdzie krzyżuje się jedna droga krajowa,dwie wojewódzkie oraz 1 linia kolejowa.W planach jest budowa autostrady A2,która ma przebiegać kilka kilometrów na północ od miasta.
Komunikacja miejska
Biała Podlaska dysponuje własną komunikacją autobusową(od 1978 r.)Organizatorem komunikacji jest(od 1 stycznia 2008 r.)Zarząd Komunikacji Miejskiej,na którego zlecenie autobusy Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego obsługują 8 linii stałych,oznaczonych literami od„A”do„H”(częstotliwość ok.30 min.) i jedną cmentarną linię weekendową(„T”).Ponadto przewozy wykonuje prywatny przewoźnik PKM Wiczuk:obsługuje jedną linię zwykłą(linia„I”,dawniej„100”)oraz jedną cmentarną linię weekendową("P")obie autobusami hybrydowymi(Mercedes O520"Cito").Na podstawie porozumienia międzygminnego,autobusy MZK wykonują kursy wariantowe poza granice administracyjne miasta.
Komunikacja dalekobieżna
Dworzec autobusowy znajduje się w centrum,na pl.Wojska Polskiego(obecnie w gestii prywatnej firmy Garden Service).Po upadku PKS Biała Podlaska w 2011 r.połączenia przejęły lokalne i ościenne firmy przewozowe.Duże znaczenie mają również prywatne mikrobusy,zapewniające szybkie połączenia z Warszawą,Lublinem,Terespolem,Parczewem,Białymstokiem,Konstantynowem i Janowem Podlaskim.
Transport drogowy
Lista dróg przechodzących przez miasto:
- 2E30(obwodnica)Terespol Biała Podlaska Warszawa Poznań Świecko
- 812 Biała Podlaska Wisznice Chełm Krasnystaw
- 811 Biała Podlaska Konstantynów Sarnaki.
Linie kolejowe:
- 2 stanowiąca fragment magistrali kolejowej E20,Biała Podlaska dworzec kolejowy.
Transport lotniczy
W mieście znajduje się lotnisko,niegdyś używane do celów wojskowych.Planowane jest powstanie tu lotniska obsługującego przewozy towarowe;od dnia 9 maja 2011 r.„Biała Airport”figuruje w ewidencji Urzędu Lotnictwa Cywilnego jako„lądowisko z drogą startową o nawierzchni sztucznej przystosowane[…]do startów i lądowań statków powietrznych o dopuszczalnej masie startowej MTOW do 6818 kg.Lądowiskiem zarządza Cargo Hub Warszawa Biała Sp.z o.o.w Warszawie”.
Transport wodny
Przepływające przez miasto rzeki nie mają znaczenia komunikacyjnego.
Kultura
Galerie
- Galeria Podlaska Bialskie Centrum Kultury
- Galeria Ulica Krzywa
- Galeria autorska Janusza Maksymiuka
- Muzeum Południowego Podlasia
- Oddział Martyrologiczno-Historyczny
- Novekino Merkury,1 sala;282 miejsca,Kino cyfrowe 3D.
- (kino w nie istniejącej jeszcze Galerii Bialskiej dalsze losy inwestycji są nieznane)
- 4 salowe kino,które powstanie w rozbudowanej części C.H.Rywal(otwarcie rozbudowanej części Centrum Handlowego przewidywane jest w 2014 roku)
W Białej Podlaskiej nie istnieje teatr w postaci budynku.Spektakle(a także występy kabaretów)wystawiane są m.in.na auli głównej Państwowej Szkoły Wyższej.
Ośrodki Kultury
- Bialskie Centrum Kultury
- Klub Kultury Scena,
- Klub Kultury Piast,
- Osiedlowy Klub Kultury Eureka,
- Miejska Biblioteka Publiczna w Białej Podlaskiej z filiami:
- Nr 1(Al.Tysiąclecia 33)
- Nr 3(ul.Zygmunta Starego 10)
- Nr 6(ul.Orzechowa 34)
- Biblioteka Pedagogiczna w Białej Podlaskiej
- Chór dziecięco-młodzieżowy Parafii bł.Honorata Koźmińskiego w Białej Podlaskiej
- Chór Parafii Chrystusa Miłosiernego Schola Cantorum Misericordis Christi(dyrygent Piotr Karwowski)
- Chór Katolickiego Gimnazjum i Liceum im.Cypriana Norwida
- Chór IV LO im.Stanisława Staszica
- Chór Dziecięco-Młodzieżowy Parafii Prawosławnej św.Cyryla i Metodego w Białej Podlaskiej
W mieście działa wiele zespołów ludowych,kultywujących kulturę Podlasia.Należą do nich zespół chóralny,zespół taneczny i kapela ludowa.Biała Podlaska jest także znanym od XVII wieku ośrodkiem garncarskim.Współcześnie pracujący Kazimierz i Ludwik Rogowscy słyną z wyrobu ceramiki siwej tzw.siwaków.W mieście podziwiać można również prace rzeźbiarza Tadeusza Niewiadomskiego.Działa też Fundacja Kreacja Magia Rąk zajmująca się promocją rękodzieła w regionie.
Imprezy cykliczne
- Dni Białej Podlaskiej
- Pożegnanie wakacji
Telewizja
- pulsmiasta.tv lokalna telewizja internetowa
- Biała Podlaska TV kanał dostępny w ramach telewizji kablowej Vectra www.biala.tv
- TVP Info Lublin regionalny kanał Telewizji Polskiej z Lublina,dostępny w ramach telewizji kablowej Vectra oraz cyfrowej telewizji naziemnej
- Radio Lublin 93,1 FM lubelska rozgłośnia regionalna należąca do Polskiego Radia.
- Katolickie Radio Podlasie 101,7 FM podlaska regionalna stacja radiowa o charakterze religijnym nadająca z Siedlec.
- Dziennik Wschodni,oddział w Białej Podlaskiej(nakład 26000)
- Słowo Podlasia,Grupa Wydawnicza„Słowo”Sp.z o.o.(nakład 27500)
- Tygodnik Podlaski(30.000 egz nakładu)Wydawca:Apella
- Wspólnota Bialska(nakład nieznany)
- Kurier Bialski(pojawiające się w okresach przedwyborczych bezpłatne czasopismo)
- Affish bezpłatny dwutygodnik ogłoszeniowy,redakcja w Białej Podlaskiej
- Ogłoszeniowa
- Zycie Bialskie
- biala24.pl codzienne informacje z miasta i okolic
- slowopodlasia.pl najstarszy istniejący portal informacyjny powiązany z tygodnikiem Słowo Podlasia
- tygodnikpodlaski.pl
- radiobiper.info miejski portal informacyjny
- podlasie24.pl podlaski portal informacyjny powiązany z Katolickim Radiem Podlasie
- bialapodlaska.pl internetowy serwis Urzędu Miasta Biała Podlaska
- dziennikwschodni.pl lubelski serwis informacyjny
- bialapodlaska.naszemiasto.pl część dużego portalu naszemiasto.pl zawierająca informacje z miasta
- OgloszeniaBiala.pl internetowy serwis ogłoszeniowy Białej Podlaskiej i okolic
- pulsmiasta.tv wiadomości z miasta i regionu
- biala.podlaska.pl katalog firm z Białej Podlaskiej,ogłoszenia lokalne
- Smoleńsk reż.Antoni Krauze;premiera planowana na 2014 rok
- To nie koniec świata(serial telewizyjny)reż.Łukasz Jaworski;od 8 września 2013 roku na antenie telewizji Polsat
W Białej Podlaskiej działa 10 przedszkoli samorządowych(w tym jedno integracyjne),8 szkół podstawowych(w tym jedna z oddziałami integracyjnymi),8 gimnazjów(w tym jedno katolickie i jedno specjalne).
Szkoły podstawowe
- Szkoła Podstawowa nr 1 im.ks.Stanisława Brzóski
- Szkoła Podstawowa nr 2 im.Bohaterskich Lotników Podlasia
- Szkoła Podstawowa nr 3 im.Marii Konopnickiej
- Szkoła Podstawowa nr 4 im.Kornela Makuszyńskiego
- Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 5 im.Jana Kochanowskiego
- Szkoła Podstawowa nr 6 im.Adama Mickiewicza
- Katolicka Społeczna Szkoła Podstawowa nr 7 im.Henryka Sienkiewicza
- Szkoła Podstawowa nr 9 im.Królowej Jadwigi
- Szkoła Podstawowa Specjalna
- Publiczne Gimnazjum nr 1 na ulicy Piłsudskiego 36
- Publiczne Gimnazjum nr 2 im.Mikołaja Kopernika na ulicy Szkolnej 2
- Publiczne Gimnazjum nr 3 im.Emilii Plater na ulicy Narutowicza 39
- Publiczne Gimnazjum nr 4 im.Marszałka Józefa Piłsudskiego na ulicy Sidorskiej 30
- Publiczne Gimnazjum nr 5 im.Adama Mickiewicza na ulicy Leszczynowej 16
- Publiczne Gimnazjum nr 6 im.Jana Pawła II na ulicy Zygmunta Augusta 2
- Katolickie Gimnazjum im.Cypriana Kamila Norwida na ulicy Kardynała Stefana Wyszyńskiego 53-55
- Gimnazjum Rzemieślnicze
- Gimnazjum Specjalne
- Zespół Szkół Zawodowych nr 1 im.Komisji Edukacji Narodowej,obejmujący:
- I Liceum Profilowane
- Technikum Nr 1
- Technikum Uzupełniające nr 1
- Technikum Uzupełniające nr 1 dla Dorosłych
- Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 1
- Szkoła Policealna Zaoczna
- Zespół Szkół Zawodowych nr 2 im.Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury,obejmujący:
- II Liceum Profilowane
- Technikum nr 2
- Technikum Uzupełniające nr 2
- Technikum Uzupełniające nr 2 dla Dorosłych
- Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2
- Szkoła Policealna Zawodowa
- Zespół Szkół Zawodowych nr 3,obejmujący:
- III Liceum Profilowane
- Technikum nr 3
- Technikum Uzupełniające nr 3
- Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 3
- Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy
- Zespół szkół zawodowych ZSZ Zasadniczej Szkoły Zawodowej im.K.K.Baczyńskiego
- I Liceum Ogólnokształcące im.Józefa Ignacego Kraszewskiego w Zespole Szkół Ogólnokształcących
- II Liceum Ogólnokształcące im.Emilii Plater w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 3
- III Liceum Ogólnokształcące im.Adama Mickiewicza w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 2
- IV Liceum Ogólnokształcące im.Stanisława Staszica
- Akademickie Liceum Ogólnokształcące Państwowej Szkoły Wyższej im.Papieża Jana Pawła II
- Katolickie Liceum Ogólnokształcące im.Cypriana Kamila Norwida
- Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie,Zamiejscowy Wydział Wychowania Fizycznego w Białej Podlaskiej
- Państwowa Szkoła Wyższa im.Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
- Kolegium Licencjackie Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Białej Podlaskiej
- Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego im.Kazimierza Pułaskiego w Radomiu,Wydział Transportu i Elektrotechniki
Katolicyzm
Kościół rzymskokatolicki
Na terenie miasta znajdują się dwa dekanaty kościoła rzymskokatolickiego:
- dekanat Biała Podlaska-Północ
- dekanat Biała Podlaska-Południe.
- Parafia św.Anny w Białej Podlaskiej
- Parafia bł.Honorata Koźmińskiego w Białej Podlaskiej
- Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Białej Podlaskiej
- Parafia Wniebowzięcia NMP w Białej Podlaskiej
- Parafia Chrystusa Miłosiernego w Białej Podlaskiej
- Parafia św.Michała Archanioła w Białej Podlaskiej
- Parafia wojskowa Św.Kazimierza Królewicza w Białej Podlaskiej.
- Kościół Świętej Anny
- Kościół Świętego Antoniego
- Kościół Błogosławionego Honorata
- Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny
- Kościół Świętego Michała Archanioła
- Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
- Kościół Wojskowy Świętego Kazimierza Królewicza
- Diecezjalne Sanktuarium Miłosierdzia Bożego.
Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
- Cerkiew Świętych Cyryla i Metodego siedziba parafii w dekanacie Biała Podlaska diecezji lubelsko-chełmskiej
- Cerkiew św.Marka siedziba parafii wojskowej
Kościół ewangelikalny
- Kościół Chrystusowy Kościół,,Zbawienie w Jezusie”
- Świadkowie Jehowy Sala Królestwa,która służy 3 miejscowym zborom.
Urzędy i instytucje
Urzędy
- Urząd Gminy Biała Podlaska,ul.Prosta 31
- Starostwo Powiatowe,ul.Brzeska 41
- Powiatowy Urząd Pracy,ul.Brzeska 101
- Urząd Skarbowy,ul.Prosta 19
- Urząd Kontroli Skarbowej,ul.Brzeska 81
- Urząd Stanu Cywilnego,ul.Janowska 27-29
- Izba Celna,ul.Celników Polskich 21
- Urząd Celny,ul.Celników Polskich 23
- Delegatura Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego,ul.Brzeska 41
- Filia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego,ul.Warszawska 14
- Filia Wojewódzkiego Urzędu Pracy,ul.Warszawska 14
- Oddział Urzędu Statystycznego,ul.Brzeska 41
- Sąd Rejonowy,ul.Brzeska 20-22
- Komornik Sądu Rejonowego,ul.Warszawska 6
- Prokuratura Rejonowa,ul.Józefa Piłsudskiego 5-7
- Komenda Miejska Policji,pl.Wojska Polskiego 23
- Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej,ul.Sidorska 93
- Placówka Straży Granicznej,ul.Dokudowska 19
- Straż Miejska,ul.Brzeska 36A
- Zakład Karny ul.Prosta 33
Dzielnice
- Białka
- Błonie
- Kołychawa
- Łuski
- Pieńki
- Serbinów
- Sielczyk
- Sidorki
- Śródmieście
- Wola
- Bagonica(Terebelska za obwodnicą)
- Kolonia Francuska(Francuska i poboczne,tylko za obwodnicą)
- os.Tysiąclecia(bloki BSM"Zgoda")
- os.Biawena(bloki w pobliżu PSW i stacji kolejowej Biała Podlaska Rozrządowa)
- os.Centrum(tylko bloki BSM"Zgoda")
- os.Francuskie(między Polną a Żeromskiego,od al.JP II do Podmiejskiej i Madler)
- os.Grzybowe(między Lubelską,Graniczną,Jodłową,Świerkową i Sokulską)
- os.Jagiellońskie(bloki BSM"Zgoda",zalicza się do tego też tereny między szpitalem a obwodnicą do Janowskiej)
- os.Kopernika(N-S:od Warszawskiej do Akademickiej,E-W:od Artyleryjskiej po rubieże,na zachód od ul.Pokoju;zarówno bloki BSM"Zgoda",jaki i niska zabudowa,z AWF-em)
- os.Kosynierów(E-W:od Polnej do Północnej,N-S:od Brzeskiej po rubieże,na wysokość Madler)
- Osiedle Młodych(bloki BSM"Zgoda",WAM,ZGL)
- os.Na Skarpie(szeregowce,bloki oraz niska zabudowa między Łukaszyńską a skarpą nad Krzną)
- os.Parkowe(bloki BSM"Zgoda"w pobliżu Parku Zofii Las)
- os.Podmiejskie(bloki w pobliżu Podmiejskiej,Janowskiej i obwodnicy)
- os.Piastowskie(bloki BSM"Zgoda",pomiędzy Warszawską,Spółdzielczą i Artyleryjską)
- os.Pieńki(na zachód od Jodłowej-Świerkowej)
- os.Rataja(zwarto zabudowane szeregowce,N-S:od Podmiejskiej do obwodnicy,W-E:od Żeromskiego po wschodnią krawędź zabudowy)
- os.Sitnickie(niska zabudowa pomiędzy Sworską,Glinki,Królowej Jadwigi,Radziwiłłowską a obwodnicą)
- os.Glinki(niska zabudowa pomiędzy Sworską,Glinki,Akademicką a obwodnicą)
- os.Sławacińskie(niska zabudowa pomiędzy Warszawską,Parkiem Radziwiłłowskim,doliną Krzny do granicy miasta ze Starym Sławacinkiem)
- os.Słoneczne Wzgórze(zwarta zabudowa osiedla domków jednorodzinnych,pomiędzy linią kolejową,ul.Daleką,doliną Krzny do granicy miasta z Porosiukami)
- os.Wola(bloki,zwłaszcza kolejowe,oraz niska zabudowa,N-S:od Sidorskiej do linii kolejowej,E-W:od al.JP II do Łomaskiej)
- os.Za Torami(zwarta zabudowa osiedla domków jednorodzinnych,pomiędzy linią kolejową,Lubelską,Żwirki i Wigury i terenami d.JW 5058)
- os.Żwirki i Wigury(bardziej rozproszona niska zabudowa,pomiędzy Graniczną,Lubelską,Żwirki i Wigury i terenami d.JW 5058)
Prezydent miasta
- Andrzej Czapski
- Waldemar Godlewski
- Adam Olesiejuk
- Władysław Makarewicz
- Andrzej Kucaba
Ze względu na znajdujący się w mieście Zamiejscowy Wydział Wychowania Fizycznego sport odgrywa ważną rolę w życiu miasta.
Sekcje i kluby
- AZS AWF Biała Podlaska piłka ręczna,koszykówka,lekkoatletyka,gimnastyka,pływanie,siatkówka,podnoszenie ciężarów
- MKS PODLASIE Biała Podlaska piłka nożna mężczyzn
- AZS PSW Biała Podlaska piłka nożna kobiet,piłka ręczna mężczyzn
- Bialskopodlaski Klub Jeździecki jeździectwo
- UKS TOP-54 piłka nożna chłopców,piłka ręczna,korfball,cheerleaders,bilard
- UKS Piątka plus piłka ręczna dziewczyn i chłopców,bilard
- UKS Jagiellończyk piłka nożna,lekka atletyka,gimnastyka,siatkówka dziewcząt
- UKS Orlik-2 koszykówka dziewcząt,piłka nożna chłopców
- UKS Serbinów(siatkówka mężczyzn)
- SKS Szóstka(siatkówka kobiet)
- UKS Olimpia koszykówka,taekwon-do,piłka nożna
- UKS Kraszak piłka ręczna chłopców,koszykówka
- UKS TATAMI sekcja judo
- Międzyszkolny Klub Sportowy ŻAK lekka atletyka,pływanie,akrobatyka sportowa,taekwon-do
- Klub Żeglarski Biała Podlaska żeglarstwo śródlądowe i morskie,szkolenia na stopnie żeglarskie
- Bialski Klub Sportowy GEM tenis ziemny
- Klub Sportowy Zakład Karny siatkówka mężczyzn
- Bialski Klub Karate Kyokushin sztuki walki
- Klub Sportowy Wushu sztuki walki
- WOPR Biała Podlaska
- Automobilklub bialskopodlaski
- Bialski Klub Rowerowy turystyka rowerowa,organizacja wycieczek i imprez rowerowych
Miasto dysponuje wyjątkowo rozwiniętą bazą sportową,m.in.:
- 4 stadionami sportowymi
- 3 basenami
- kortami tenisowymi
- lodowiskiem
Rekreacja i wypoczynek
W mieście miejscami rekreacyjnymi i wypoczynkowymi są m.in.:
- parki
- plac Wolności znajdujący się w centrum miasta
- ścieżki rowerowe
Monitoring
Na terenie Białej Podlaskiej działa miejski system monitoringu.Obecnie jest to 10 kamer zlokalizowanych w śródmieściu.System ten będzie rozbudowywany,za jego obsługę odpowiada Straż Miejska.
Ochrona zdrowia
Na terenie miasta działa Wojewódzki Szpital Specjalistyczny oraz 10 przychodni podstawowej opieki zdrowotnej.Poza tym na terenie miasta działa ambulatorium MSWiA,prywatne przychodnie oraz 26 aptek.
Służby mundurowe
Na terenie miasta znajduje się Komenda Miejska Policji,z siedzibą na placu Wojska Polskiego 23.Miasto posiada także swoją straż miejską.Od 1898 roku przy ul.Prostej 33 w centrum miasta funkcjonuje Zakład Karny w którym aktualnie pracuje ponad 100 funkcjonariuszy Służby Więziennej.Za bezpieczeństwo pożarowe odpowiada Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej znajdująca się przy ulicy Sidorskiej 93.Przy ulicy Dokudowskiej 19 znajduje się Placówka Straży Granicznej a w niej Strzeżony Ośrodek dla Cudzoziemców prowadzony przez Nadbużański Oddział Straży Granicznej.Przy ulicy Celników Polskich 21 znajduje się Izba Celna w Białej Podlaskiej.Obszar działania Izby Celnej to teren województwa lubelskiego oraz najdłuższy odcinek lądowej granicy Unii Europejskiej.Pod Izbę Celną w Białej Podlaskiej podlegają trzy Urzędy Celne w Białej Podlaskiej,Lublinie i Zamościu.Jest to jedna z największych Izb Celnych w Polsce(zatrudnia ok.1800 funkcjonariuszy).
Odbiór stacji RTV
Nadajniki znajdujące się w Białej Podlaskiej
Biała posiada trzy stacje nadawcze,z których prowadzone są emisje radiowe i telewizyjne:
- RTON Biała Podlaska,ul.Warszawska
- RON Biała Podlaska,al.Solidarności
- TON Biała Podlaska nadajnik znajdujący się na budynku Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego przy ul.Terebelskiej
Najważniejszym nadajnikiem obsługującym miasto Biała Podlaska jest RTCN Łosice w Chotyczach.Siła i jakość sygnału w mieście jest bardzo dobra,a odbiór stacji radiowych jest idealny nawet mobilnie.Odległość w linii prostej między Białą Podlaską,a nadajnikiem to około 25 km.Obiekt można obserwować z północnej części miasta,zwłaszcza nocą,gdy jest podświetlony.
Ludzie związani z Białą Podlaską
- Józef Ignacy Kraszewski absolwent Akademii Bialskiej,polski pisarz,publicysta,wydawca,historyk,działacz społeczny i polityczny
- Honorat Koźmiński urodzony w Białej Podlaskiej,polski kapucyn,teolog,prezbiter,założyciel wielu zgromadzeń zakonnych,błogosławiony Kościoła rzymskokatolickiego.
- Roman Kłosowski ur.14 lutego 1929 w Białej Podlaskiej,absolwent I-go Liceum Ogólnokształcącego im.Józefa Ignacego Kraszewskiego w Białej Podlaskiej;polski aktor filmowy i teatralny.Znany m.in.z roli Maliniaka w"Czterdziestolatku"
- Marcin Wójcik członek i założyciel słynnego kabaretu Ani Mru Mru studiował na wydziale zamiejscowym AWF w Białej Podlaskiej
- Ariel Borysiuk urodzony w Białej Podlaskiej,polski piłkarz.
- Bogusław Kaczyński urodzony w Białej Podlaskiej i absolwent I-go Liceum Ogólnokształcącego im.Józefa Ignacego Kraszewskiego w Białej Podlaskiej;prezenter,twórca telewizyjny,dziennikarz,publicysta,krytyk muzyczny,popularyzator opery,operetki i muzyki poważnej animator kultury i osobowość telewizyjna.
- Wacław Kowalski absolwent I-go Liceum Ogólnokształcącego im.Józefa Ignacego Kraszewskiego w Białej Podlaskiej.Najbardziej znany z roli Kazimierza Pawlaka w filmach"Sami Swoi","Nie ma mocnych" i "Kochaj albo rzuć".
- Karol Okrasa urodzony w Białej Podlaskiej,polski kucharz,prowadzący kulinarny program telewizyjny.
- Roman Kulesza polski gimnastyk startujący w gimnastyce sportowej;reprezentant klubu AZS-AWF Biała Podlaska.
- Jacek Kaspszyk urodzony w Białej Podlaskiej;światowej sławy dyrygent.
- Julian Bartoszewicz urodzony w Białej Radziwiłłowskiej,historyk i historyk literatury,syn Adama Bartoszewicza,profesora matematyki i literatury polskiej Akademii Bialskiej.
- Stanisław Brzóska absolwent Akademii Bialskiej,duchowny rzymskokatolicki,generał i naczelny kapelan powstania styczniowego
- Franciszek Wężyk absolwent Akademii Bialskiej,polski pisarz,członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk,poseł na Sejm Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego,senator,wolnomularz
- Roman Zmorski absolwent Akademii Bialskiej,polski poeta,tłumacz i folklorysta epoki romantyzmu,najwybitniejszy przedstawiciel tzw.Cyganerii Warszawskiej
- Jan Gloger herbu Prus II absolwent Akademii Bialskiej,polski inżynier
- Roman Rogiński absolwent Akademii Bialskiej,jeden z dowódców powstania styczniowego,zesłaniec syberyjski.
- Karolina Beylin nauczycielka języka angielskiego w I Liceum Ogólnokształcącym,polska pisarka oraz tłumaczka literatury angielskiej(m.in.Dickensa,Jerome'a)
- Jan Gawiński absolwent Akademii Bialskiej,polski poeta barokowy
- Władysław Wężyk absolwent Akademii Bialskiej,polski podróżnik i literat,uczestnik powstania listopadowego
- Ludwik Maciąg absolwent gimnazjum im.J.I.Kraszewskiego,malarz,żołnierz podlaskiego oddziału partyzanckiego mjr"Zenona"Stefana Wyrzykowskie
- Tadeusz Lewiński absolwent gimnazjum i liceum J.I.Kraszewskiego,żołnierz Armii Krajowej,założyciel kliniki nowotworów płuca i klatki piersiowej w stołecznym Centrum Onkologii-Instytucie,kierował warszawskim oddziałem Polskiego Towarzystwa Onkologicznego
- Stefan Żeromski,polski prozaik,publicysta,dramaturg,mieszkaniec Białej Podlaskiej,w latach 1886-87
- Maksymilian Hartglas urodzony w Białej Podlaskiej,absolwent gimnazjum im.J.I.Kraszewskiego,działacz syjonistyczny,jeden z czołowych polityków żydowskich przedwojennej Polski,adwokat,publicysta,poseł na Sejm Ustawodawczy
- Władysław Józef Maleszewski publicysta,powieściopisarz,redaktor"Biesiady Literackiej"
- Czesław Nowicki zwany Wicherkiem absolwent I-go Liceum Ogólnokształcącego im.J.I.Kraszewskiego,prezenter prognozy pogody w programie I Telewizji Polskiej
- Zbigniew Safjan absolwent I-go Liceum Ogólnokształcącego im.J.I.Kraszewskiego,scenarzysta,pisarz i dziennikarz,redaktor naczelny"Słowa Żydowskiego",współautor scenariuszy do seriali telewizyjnych,mi.in."Stawka większa niż życie","Życie na gorąco"
- Krzysztof Skubiszewski absolwent I-go Liceum Ogólnokształcącego im.J.I.Kraszewskiego,polityk,profesor,minister spraw zagranicznych,Kawaler Orderu Orła Białego.
- Jerzy Iwanowicz Ilinicz
- Aleksander Ludwik Radziwiłł
- Katarzyna z Sobieskich Radziwiłłowa
- Anna z Sanguszków Radziwiłłowa
- Hieronim Florian Radziwiłł
- Karol Radziwiłł Panie Kochanku
| Miasto | Kraj | Rok podpisania umowy |
|---|---|---|
| Brześć nad Bugiem | Białoruś | 1991 |
| Baranowicze | Białoruś | 2002 |
| Niort | Francja | 1999 |
| Smoleńsk | Rosja | 2002 |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz