wtorek, 10 września 2013

Łobżenica

(niem.Lobsens)miasto w woj.wielkopolskim,w powiecie pilskim,siedziba gminy miejsko-wiejskiej Łobżenica.W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj.pilskiego.Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 3090 mieszkańców.
Położenie Łobżenica leży 12 km na północ od Wyrzyska,w Krajnie,na Pojezierzu Krajeńskim,nad rzeką Łobżonką.Przez miasto przebiega droga wojewódzka nr 242 Wyrzysk-Więcbork oraz odbudowywana linia kolei wąskotorowej Białośliwie-Witosław.
Historia
Nieopodal Łobżenicy,czasów głęboko pogańskich,sięga swym rodowodem rytualny krąg będący ośrodkiem kultu Swarożyca.Znajdował się on w dębowym gaju(zwanym wówczas„Gajem na górce”,lub prosto:„Górką”)będącym częścią wielkiej Puszczy Krajeńskiej.Tradycja określa istnienie osady już w XII wieku,chociaż pierwsza wzmianka historyczna o Łobżenicy pochodzi z 1398 roku.Przed 1438 rokiem otrzymała prawa miejskie,była miastem prywatnym.W latach 1431 i 1457 Krzyżacy zniszczyli Łobżenicę.Dzięki rozwojowi handlu miasto bogaciło się i rozbudowywało,tak,że w XVI wieku stało się największym miastem Krajny.W 1606 roku osiedlili się w Łobżenicy kupcy szkoccy,którzy utworzyli tzw.Nowe Miasto,zwane wówczas Małym Gdańskiem.W latach 1612-1630 istniała w Łobżenicy prywatna mennica,w której bito drobne monety miedziane tzw.Denary Krotoskich,oznaczone herbem Bróg.Później bito w Łobżenicy monety nielegalne,tzw.kwartniki łobżenickie.Pamiątką po mennicy są nazwy ulic w południowej części miasta:Złota,Srebrna,Mennicza.W połowie XVII wieku miasto nabyli Grudzińscy,zwolennicy reformacji,którzy stworzyli w Łobżenicy silny ośrodek protestancki.Ludność trudniła się rolnictwem i sukiennictwem.W XIX wieku,wraz z upadkiem sukiennictwa i pobudowaniem linii kolejowych omijających Łobżenicę,dalszy rozwój miasta uległ zahamowaniu.Po zakończeniu I wojny światowej Łobżenica znalazła się w granicach odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej.1 września 1939 początek okupacji niemieckiej.Jesienią 1939 miejscowi Niemcy skupieni w tzw.Selbstschutzu zamordowali ok.200 mieszkańców Łobżenicy i sąsiednich miejscowości.Miasto zostało wyzwolone przez Armię Czerwoną w dniu 27 stycznia 1945.
Gospodarka
Łobżenica jest zapleczem usługowym dla rolniczej okolicy.Znajduje się tu między innymi Chemiczno-Farmaceutyczna Spółdzielnia Pracy„Filofarm”,Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Łobżenicy oraz kilka mniejszych podmiotów gospodarczych.
Kultura i edukacja
  • Izba Muzealna gromadząca zbiory dotyczące dziejów miasta,sztuki ludowej oraz martyrologii w czasie II wojny światowej
  • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im.Tadeusza Kościuszki
Zabytki
  • układ przestrzenny Starego Miasta z rynkiem(obecnie pl.Wolności)
  • układ przestrzenny Nowego Miasta z rynkiem(obecnie pl.Zwycięstwa)
  • kościół Świętej Trójcy z przełomu XV i XVI wieku,gruntownie odbudowany w 1662 roku po spaleniu przez Szwedów,przebudowany w XVIII wieku oraz w latach 1931-1932;zachował kilka elementów architektury późnogotyckiej i barokowej,m.in.gotyckie przypory;wyposażenie wnętrza w części barokowe z XVII wieku:
    • ołtarz główny z 1668 roku
    • cztery ołtarze boczne z końca XVII wieku
    • ambona z XIX wieku
    • obrazy i rzeźby z XVII wieku
    • płyta nagrobna z 1595 roku mieszczan łobżenickich Jana i Jadwigi Jagaczyków
  • klasycystyczna plebania z końca XVIII wieku
  • eklektyczny kościół poewangelicki św.Szczepana z lat 1910-1911,nakryty pozornym sklepieniem kolebkowym;we wnętrzu:
    • na ścianach i sklepieniu polichromia neobarokowa z okresu budowy
    • ołtarz główny i ambona rokokowe z 1776 roku
  • dawny zajazd,szachulcowy,z końca XVIII wieku,obecnie odbudowywany
  • wieża ciśnień z początku XX wieku
  • zabudowania młyna wodnego
  • kilka domów z XVIII i XIX wieku,m.in.szachulcowych:
    • szachulcowy dom przy pl.Wolności 5 z 2.połowy XVIII wieku,z ozdobnymi drzwiami
    • dom przy pl.Wolności 10 z 1.połowy XIX wieku
    • dom przy ul.1 Maja 1 z przełomu XVIII i XIX wieku
    • szachulcowy dom przy ul.1 Maja 10 z przełomu XVIII i XIX wieku
  • pomniki i miejsca pamięci:
    • pomnik uczestników walk o wolność z lat sześćdziesiątych XX wieku
    • na cmentarzu pomnik i zbiorowa mogiła ofiar hitleryzmu,groby dwóch poległych powstańców wielkopolskich oraz groby żołnierzy Armii Czerwonej
Ludzie związani z Łobżenicą
  • W Łobżenicy urodził się Jan Rymarkiewicz działacz oświatowy,historyk,polonista,nauczyciel,powstaniec listopadowy.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz