Samuel Otwinowski

(ur.1575,zm.po 1650)orientalista polski,tłumacz,arianin.
Życiorys
Brat Waleriana.Sławę zyskał jako pierwszy polski iranista.Przebywał w Turcji przez 10 lat,tłumacz przy hetmanie Stanisławie Żółkiewskim(1612) i kancelarii koronnej.Od 1640 przebywał na dworze Lubomirskich w Wiśniczu.
Twórczość
Przełożył piękną polską prozą Saadiego Perską księgę nazwaną Giulistan to jest Ogród Różany(1610-1625,pierwszy europejski przekład tego poematu,druk. dopiero 1879).Pozostawił też komplikację napisaną na podstawie dzieł Ayn-i Alego Historia turecka(1629),którą następnie uzupełnił przeróbką fragmentów Pamiętników Janczara(1633)wyd.pol.1912.
Przekłady

• Opis współczesny państwa tureckiego Ain- i Ali'ego,poszerzony własnymi komentarzami i dodatkami,powstał ok.1632-1634(cześć prawdopodobnie przed 1629),rękopis Biblioteki Narodowej Polskiej,sygn.F.IV 100,prawdopodobnie zniszczony w 1944;dzieło było przypuszczalnie przeznaczone do druku;jego ważniejsze części:
• Ain- i Ali'ego opis polityczno-statystyczny państwa tureckiego z czasów sułtana Ahmeda I(obejmował wstęp i 7 części)
• Ain- i Ali'ego opis wojska,floty i dworu sułtańskiego(4 części)
• tzw.Pamiętniki Janczara(w dość dowolnej przeróbce z licznymi zmianami i obszernymi dodatkami, np.z pominięciem 7 pierwszych rozdz.Pamiętników... i dodanym rozdz.27 pt.O przyjmowaniu posłów chrześcijańskich,o ceremoniach koło tego i o porządku dywanu)
• Regestr skarbowy podany sułtanowi Machmetowi III
• 2 dodatki:przerachowanie monety tureckiej na polską;wyliczenie oficjalnych tytułów sułtana tureckiego
• Pamiętniki Janczara wyd.(jako XVII-wieczną wersję dzieła)Jan Łoś w:"Pamiętniki Janczara",Kraków 1912,BPP nr 63,s.224-238
• Saadi Gulistan,przekład pt.Perska księga...nazwana Gulistan,to jest Ogród różany,powst.prawdopodobnie 1610-1625,wyd.W.Korotyński i I.Janicki,Warszawa 1879,Biblioteka Ordynacji Krasińskich Muzeum K.Świdzińskiego,t.4(2 edycje);fragmenty przedr.T.Szanfary W drodze(Jerozolima)1943,nr 15;rękopis(kopia autografu)Biblioteki Krasińskich nr 272,zniszczony w 1944,(zbiór rad praktycznego i etycznego postępowania,wplecionych w przypowiastki i anegdoty;B.Baranowski traktuje dzieło jako chronologicznie 2.w twórczości Otwinowskiego;istnieje hipoteza,że jest to pierwszy między prawie równoczesnymi w językach:franc.łac. i niem.z przekładów Gulistanu na języki europejskie;został dokonany poprzez przekład turecki z niezbyt ścisłej kopii;w tekście polskim znajduje się wiele luk i zmian w stosunku do oryginału,brak również zakończenia)
• Przekład i inwentaryzacja dokumentów wschodnich z Archiwum Koronnego na Zamku Krakowskim:ok.200 tureckich,14 tatarskich,7 perskich,powst.1641-1642(w domu Lubomirskich w Krakowie lub Wiśniczu,także w Zaleśni i Zbigniewicach);odpisy przekładów w kopiariuszu działów wschodnich Archiwum Koronnego,rękopis Ossolineum nr 3555/II,(Otwinowski korzystał z pewnych przekładów wcześniejszych Strasza,K.Dzierżka i in.)
• Przekłady dokumentów wschodnich wcześniejsze,powst.głównie w okresie urzędowania w kancelarii koronnej(od 1614),znajdują się księgach poselskich(Libri Legationum)oraz w Dziale Tureckim i Tatarskim Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie

Listy i materiały

• Z Konstantynopola,rękopis Biblioteki Krasińskich nr 4021,s.50
• Wpis S.Otwinowskiego po persku,arabsku i turecku do księgi pamiątkowej pastora ariańskiego Andrzeja Lubienieckiego,rękopis Biblioteki Czartoryskich nr 1403,s.153,fot.w zmniejszeniu zob.A.Brückner Encyklopedia staropolska,t.2,Warszawa 1939,s.714

Utwór o autorstwie niepewnym

• Współpraca nad dziełem M.Paszkowskiego Dzieje tureckie i utarczki kozackie z Tatary,Kraków 1615(hipoteza B.Baranowskiego;zob.też:"Katalog dokumentów tureckich.Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455-1672",oprac.Z.Abrahamowicz,Warszawa 1959,Katalog Rękopisów Orientalnych ze Zbiorów Polskich PAN Zakład Orientalistyki,t.1,zeszyt 1