Mogilno

Miasto w woj.kujawsko-pomorskim,w powiecie mogileńskim,siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Mogilno oraz siedziba dekanatu w archidiecezji gnieźnieńskiej.Ośrodek przemysłowy,centrum handlowo-usługowe dla okolicy o wysokiej kulturze rolnej.Ośrodek szkolnictwa i kultury.W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj.bydgoskiego.Według danych GUS z 31 marca 2011,miasto posiadało 12 547 mieszkańców.Miasto leży na różnych szlakach turystycznych,z których najważniejszy to Szlak Piastowski.

Położenie

Położone nad Jeziorem Mogileńskim i rzeką Panną.Leży 75 km na południowy-zachód od Torunia oraz 80 km na północny wschód od Poznania.Leży blisko ważnych szlaków komunikacyjnych i jest węzłem kolejowym.Rzeźba terenu jest lekko pofałdowana.W pobliżu miasta są duże kompleksy leśne.Niedaleko od miasta znajdują się tereny rolnicze.Uprawy rosną na czarnoziemach.Miasto jest ważnym kolejowym węzłem komunikacyjnym.Miasto leży w Wielkopolsce.

Herb Mogilna i nazwa miasta

Herb Mogilna przedstawia w polu błękitnym trzy krzyże barwy złotej w układzie w roztrój.Miasto Mogilno uzyskało prawa miejskie w 1398 roku będąc własnością klasztoru,stąd też motyw herbowy.W kolejnych wiekach zapominano o pochodzeniu herbu i zastępowano krzyże mieczami.W okresie zaboru pruskiego herb miasta przedstawiał budynek klasztoru i stojącego przed nim św.Piotra z kluczem w ręku.Na górze tarczy herbowej widniała nazwa miasta,na dole zaś rok:1794,czyli data przejścia Mogilna pod panowanie pruskie.W XIX wieku używanego jeszcze innego herbu,z trzema kwiatami lilii,który nie miał żadnego uzasadnienia historycznego.Nazwa Mogilno pochodzi od słowa mogiła,które dawniej oznaczało naturalny pagórek,wzgórze,potem zaczęto tak nazywać kopczyk usypywany zmarłym.

Historia

Dawniej miasto należało do najważniejszych osad wczesnośredniowiecznej Polski.Należy do najstarszych osad na pograniczu Wielkopolski i Kujaw,jednym z terenów,na których kształtowało się państwo polskie.Na cyplu otoczonym wodami jeziora Mogileńskiego i bagnami od przełomu VIII i IX wieku do X wieku istniała osada wczesnośredniowieczna z palisadą i zasiekami.Od X wieku do przełomu XII i XIII wieku na tym samym miejscu znajdował się gród obronny połączony z lądem dwoma mostami.W XI w.powstał klasztor benedyktynów,który zajął część grodu.Benedyktyni,jak się uważa,zostali sprowadzeni z Tyńca przez Bolesława Szczodrego.Na północ od klasztoru rozwijała się osada,która w 1398 uzyskała od Władysława Jagiełły prawa miejskie.W 1772 miasto włączono do zaboru pruskiego,w latach 1807-1815 należało do Księstwa Warszawskiego.W czasie pożaru w 1808 spłonęły prawie wszystkie domy mieszkalne.Po upadku Księstwa Warszawskiego ponownie należało do Prus,początkowo w ramach Księstwa Poznańskiego(do 1848),następnie w ramach Prowincji Poznańskiej do początku 1919 roku.Od przełomu XVIII i XIX wieku Mogilno przeżywało zastój gospodarczy,przełamany dopiero po wybudowaniu linii kolejowych łączących z Poznaniem i Bydgoszczą(101 km odcinek Poznań-Inowrocław otwarto 26 maja 1872),Strzelnem(dł.16,7 km;uruchomienie 15 października 1892),Barcinem(dł.23,9 km;otwarcie 1 października 1912) i Orchowem(dł.20,4 km;uruchomiono w 1921).Od 1889 do śmierci w 1910 proboszczem w Mogilnie był ks.Piotr Wawrzyniak,wybitny działacz społeczny i gospodarczy.Tu również urodził się w 1890 wybitny psycholog Kurt Lewin.Miasto wsławiło się bohaterską obroną przed Niemcami we wrześniu 1939 roku.

Zabytki

• Klasztor i kościół pobenedyktyński,fundowany nie przez Bolesława Szczodrego w 1065,jak do niedawna uważano,ale prawdopodobnie przez Kazimierza Odnowiciela(dokument fundacyjny Szczodrego okazał się falsyfikatem).Mnisi przybyli do Mogilna z Bawarii.
  • kościół zbudowany w połowie XI w.,wielokrotnie przebudowywany(m.in.:XIII,sklepienia XV-XVI,koniec XVIII w.).Z kościoła romańskiego zachowane mury prezbiterium wraz z apsydą,części murów bocznych,dwa filary oraz krypta zachodnia,przekryta sklepieniem krzyżowym wspartym na jednym filarze.Krypta ta ma charakter relikwiarzowy,posiada wnękę na relikwiarz,mimo niezaistnienia w Mogilnie żadnego kultu relikwii wczesnośredniowiecznych.Stanowi to zagadkę historyczną dotyczącą założeń fundacyjnych pierwszego benedyktyńskiego klasztoru.Z okresu późnogotyckiego pochodzą sklepienia naw,w tym kryształowe w nawach bocznych.Dwuwieżowa fasada zachodnia uzyskała w końcu XVIII w.charakter późnobarokowy.Wyposażenie wnętrza głównie rokokowe.
  • budynek klasztorny,przylegający do kościoła od południa pochodzi częściowo z okresu gotyku i został przebudowany w XVIII w.Składa się z trzech skrzydeł otaczających wirydarz.
  • na dziedzińcu klasztoru benedyktynów studnia z XI w.najstarsza w Polsce
• późnogotycki kościół farny św.Jakuba Starszego z ok.1511,przebudowany w 1839 i 1937 z charakterystyczną dzwonnicą oraz lipą,która została pomnikiem przyrody. bok kościoła farnego znajduje się plebania wybudowana przez księdza Piotra Wawrzyniaka.
• ratusz neogotycki z XIX w.
• kamienice z XIX w.
• dworzec kolejowy z z XIX wieku
• synagoga z 1801,przebudowana w 1902(już nieistniejąca)
• cmentarz komunalny na przeciwległym do klasztoru brzegu Jeziora Mogileńskiego,założony w 1816.Na jego terenie znajduje się wzniesienie z mauzoleum wybudowanym po II wojnie światowej na miejscu wcześniejszego XVII-wiecznego kościoła drewnianego.Przy głównej alei znajduje się pomnik ku czci ks.Piotra Wawrzyniaka oraz kaplice grobowe z XIX i początku XX w.

Zieleń miejska

Mogilno posiada Park Miejski z wybudowanym w 2011 roku amfiteatrem,podświetlaną fontanną i placem zabaw.Przy ulicy Tadeusza Kościuszki znajduje się cmentarz.Park znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie jeziora mogileńskiego,co zostało wykorzystane przez władze samorządowe do stworzenia terenów do celów rekreacyjnych.Po za Parkiem Miejskim jest tu jeszcze kilka mniejszych parków i ogrodów.

Architektura i urbanizacja

Mogilno jest bardzo zróżnicowane pod względem zabudowy.Miasto możemy podzielić na dwie części wzdłuż linii kolejowe nr 353 rozdzielającej miasto na pół.Po zachodniej stronie miasto występują osiedla domków jednorodzinnych i drobny przemysł.Po wschodniej stronie natomiast blokowiska i inne budynki o charakterze wielorodzinnym.Pomiędzy tymi dwoma częściami miasta występuje starówka z zabudową z przełomu XIX i XX wieku.Są to kamienice od parterowych do trzypiętrowych.Występują tu również budynki z średniowiecza.

Struktura wyznaniowa

• parafia pw.św.Jana Apostoła
• parafia pw.św.Jakuba
• parafia pw.Matki Bożej Nieustającej Pomocy
• parafia pw.św.Faustyny

Mogilno jest stolicą Dekanatu Mogileńskiego.Leży w Archidiecezji gnieźnieńskiej.

Edukacja

• Przedszkola
  • Przedszkole nr 1,ul.Korczaka 1
  • Przedszkole nr 2,ul.Moniuszki 4
  • Przedszkole nr 3,ul.Konopnickiej 15
  • Przedszkole Niepubliczne Ochronka w Mogilnie,ul.Rynek 14

• Szkoły podstawowe
  • Szkoła Podstawowa nr 2 im.Marii Konopnickiej,ul.Sądowa
  • Szkoła Podstawowa nr 3 im.Mikołaja Kopernika,ul.J.Piłsudskiego

• Gimnazja
  • Gimnazjum im.ks.Piotra Wawrzyniaka,ul.Powstańców Wielkopolskich 33

• Szkoły ponadgimnazjalne
  • ZS w Mogilnie,ul.Dworcowa 9(technikum;drogownictwa,ekonomiczne,informatyczne,liceum ogólnokształcące)

• Szkoły wyższe
  • Uniwersytet Trzeciego Wieku

Sport

W mieście oddano do użytku w 2012 roku nowoczesną halę widowiskowo-sportową.Istnieje tu kryta pływalnia,stadion piłkarski i boiska"ORLIK 2012".Na potrzeby biegaczy i rowerzystów wytyczono specjalne trasy.Oficjalna nazwa stadionu,na którym Pogoń Mogilno rozgrywa swoje mecze to:Stadion Olimpijski im.Michała Olszewskiego,będący w stanie pomieścić ok.2000 osób(300 miejsc siedzących).

Pogoń Mogilno

Klub piłkarski,założony 23 maja 1923 roku.Aktualnie występuje w III lidze,do której awansował w sezonie 2011/2012 zajmując pierwsze miejsce w IV lidze kujawsko-pomorskiej.

Sukcesy

• Występy w IV lidze:2005/2006,2006/2007,2007/2008,2008/2009,2010/2011,2011/2012
• Występy w III lidze:2012/2013

Znani gracze

• Maciej Hanczewski
• Jacek Łukomski
• Kornel Semenowicz
• Leszek Arent

Linki zewnętrzne klubu

• Serwis kibiców Pogoni Mogilno
• Skarb w serwisie 90minut.pl

LKSS Sokół Mogilno

Gospodarka i komunikacja Gospodarka miasta to głównie małe firmy i kilka zakładów pracy.Dobrze rozwinięty handel i usługi.
Drogi:

• 254 przez Mogilno przebiega droga wojewódzka łącząca Brzozę z DK 15.Jest to skrót do Bydgoszczy omijający Inowrocław.
• 15 w sąsiedztwie miasta przechodzi Droga Krajowa nr 15

Trwa budowa obwodnicy,na którą będzie miedzy innymi składał się wiadukt nad linią kolejową nr 353.Otwarcie planowane jest na przełom 2012 i 2013 roku.
Koleje:
Mogilno jest stacją węzłową.
Krzyżują się tu linie:

• Linia 353 Poznań Wschód Žielieznodorožnyj
• Linia 239 Mogilno Orchowo(eksploatowana przez kolej drezynową,planowane jest przekształcenie w linie turystyczną)
• Linia 231 Inowrocław Rąbinek Mogilno(czynna tylko do Kruszwicy)

Zatrzymują się tu wszystkie pociągi REGIO,InterRegio,musicREGIO,viaREGIO i TLK.Codziennie staje tu kilkadziesiąt pociągów pasażerskich.W Mogilnie działa 1 linia komunikacji miejskiej.

Turystyka

Mogilno leży na Szlaku Piastowskim i jest jednym z jego atrakcyjniejszych punktów oraz doskonałą przystanią dla turystów zainteresowanych historią państwa polskiego.Stąd można łatwo dojechać do Poznania,Gniezna,Trzemeszna,Strzelna,Kruszwicy,Biskupina oraz sanktuariów w Markowicach i Licheniu.Walorem ziemi mogileńskiej są malowniczo położone,czyste jeziora,otoczone niewielkimi skupiskami drzew.Urok tych terenów zachęca do inwestycji w rozwój infrastruktury turystycznej.

Kultura

W mieście bardzo wiele instytucji kulturalnych i pozarządowych.
Do najważniejszych należą m.in.:

• Kino"Wawrzyn"
• Miejska Biblioteka Publiczna
• Muzeum Ziemi Mogileńskiej
• Mogileński Dom Kultury
• Mogileńska Akademia Filmowa
• Mogileńskie Towarzystwo Kultury
• Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Mogileńskiej
• Stowarzyszenie"Magazyn zbożowy GS"

Bezpieczeństwo

Na terenie miasta działają następujące instytucje dbające o bezpieczeństwo:

Rodzaj Służby	Służba	Jednostki	Adres
Ratownicza	Państwowa Straż Pożarna	Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza Mogilno	ul.900-lecia
Ratownicza	Pogotowie Ratunkowe	Stacja Pogotowia Ratunkowego	ul.Kościuszki
Ratownicza	Szpital	Szpital Powiatowy	ul.Kościuszki
Porządkowa	Policja	Komenda Powiatowa Policji	ul.Rynek
Porządkowa	Straż Miejska	Straż Miejska w Mogilnie	ul.Narutowicza
Porządkowa	Straż Ochrony Kolei	Posterunek Straży Ochrony Kolei	ul.Dworcowa

Miasto jest monitorowane.

Instytucje i Urzędy w Mogilnie

• Urząd Miejski
• Urząd Stanu Cywilnego
• Urząd Pocztowy Mogilno 1
• Urząd Pocztowy Mogilno 2
• Urząd Skarbowy
• Powiatowy Urząd Pracy
• Starostwo Powiatowe
• Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna
• Sąd Rejonowy
• Prokuratura Rejonowa
• Komenda Powiatowa Policji
• Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej
• Szpital Powiatowy

Media

W mieście działają dwa portale internetowe z aktualnościami o mieście(CMG24.pl oraz Mogilno.in).W Gazecie Pomorskiej istnieje mogileńska zakładka tego pisma.Na terenie m.in.Mogilna wydawany jest również tygodnik lokalny"Pałuki i ziemia mogileńska",który można zakupić co czwartek.Dodatkowo co miesiąc ukazuje się bezpłatne czasopismo samorządowe pt."Rozmaitości Mogileńskie miesięcznik Rady Miejskiej".

Miasta partnerskie

Mogilna utrzymuje stosunki partnerskie z:

• Engelskirchen(Niemcy)
• Brody(Ukraina)

Przynależność administracyjna

Historyczna przynależność polityczno–administracyjna Mogilna

Okres		Państwo	Zwierzchność	Jednostka administracyjna
1818-1920		Królestwo Prus		Prowincja poznańska,powiat mogileński
1921-1939		Rzeczpospolita Polska		województwo poznańskie,powiat mogileński
1939-1945		okupacja niemiecka/III Rzesza		Kraj Warty,Rejencja mogileńska
1939-1945		Polskie Państwo Podziemne		Okręg Poznań AK,Samodzielny Obwód Mogilno AK
1945-1950		Rzeczpospolita Polska		województwo poznańskie,powiat mogileński
1950-1952				województwo bydgoskie,powiat mogileński
1950-1975		Polska Rzeczpospolita Ludowa		województwo bydgoskie,powiat mogileński
1975-1989				województwo bydgoskie,rejon mogileński
1989-1998		Rzeczpospolita Polska
od 1999				województwo kujawsko-pomorskie,powiat mogileński,gmina Mogilno