Urodzony w Pogorzeli w Wielkopolsce jako syn miejscowego duchownego ewangelickiego i konseniora poznańskiego Piotra Dambrowskiego(zw.Petrus Dambrovius Dresnensis).Być może jego rodzina wywodziła się z Czech.Początkowe nauki otrzymał od ojca.Następnie uczęszczał do protestanckiego gimnazjum akademickiego w Toruniu,następnie studiował teologię i filozofię na uniwersytetach w Królewcu i Wittenberdze.Od 1600 r.był polskim kaznodzieją luterańskim w Poznaniu i 12 lipca 1607 r.na synodzie w Miłosławiu został superintendentem zborów wielkopolskich.Prowadził polemikę z antytrynitarzami w Śmiglu.Wskutek złej atmosfery spowodowanej nasilaniem się kontrreformacji,co doprowadziło do napadów tłumów i niszczenia kościoła w latach 1604 i 1614,po ostatecznym zniszczeniu świątyń ewangelickich w Poznaniu w 1616 r. i zakazie odprawiania nabożeństw,przeniósł się do Wilna,gdzie został polskim kaznodzieją oraz superintendentem zborów litewskich i żmudzkich(według niektórych badaczy miał się tam przenieść rok wcześniej).
Twórczość
Wydał modlitewnik Lekarstwo duszne człowieka chrześcijańskiego w chorobie(Gdańsk 1611,Syców 1880;jeszcze w 1883 r.wydany w Lipsku w języku niem.oraz w 1886 r.w Budziszynie w łużyckim).Ponadto zbiór pieśni i modlitw Raj duszny(Toruń 1623),przetłumaczył z niemieckiego katechizm Marcina Lutra,zgodnie ze zwyczajem epoki ogłaszał drukiem kazania pogrzebowe(sporadycznie również w języku niemieckim).Jego najważniejszym dziełem jest obszerna Postylla chrześcijańska(Toruń,1620-1621),wydana w ozdobnej drzeworytniczej szacie(głównie złożonej z rycin z końca XVI w.)kosztem Piotra Nonharda,starosty orańskiego,pod patronatem królewny Anny Wazówny.Docierała również do środowisk katolickich,a nawet obrastała w legendy,jak mówi podanie o nieudanej próbie spalenia egzemplarza w którymś z klasztorów.Po kilkudziesięciu latach nadal była poszukiwana i osiągała znaczne ceny,jednak mimo otrzymania przywileju króla Jana III Sobieskiego na druk w 1691 r.kolejne kosztowne wydanie toruńskie nie doszło do skutku.Już w mniejszym formacie,bez ilustracji i w zmodyfikowanej szacie językowej była jako Kazania albo wykłady porządne...wielokrotnie wznawiana(około 15 edycji)w latach 1728-1912,w Lipsku,Brzegu,Kwidzynie,Ełku,Królewcu i w Toruniu,stając się jako tzw.Dambrówka(czasem Dąbrówka)najpopularniejszą księgą religijną polskich ewangelików szczególnie na Śląsku i na Mazurach(a także pośród emigrantów,osiadłych m.in.na Syberii),znajdującą szerokie zastosowanie podczas nabożeństw domowych jeszcze w 1 poł.XX w.Za swoją działalność duszpasterską był ostro atakowany przez obóz kontrreformacyjny.Zmarł podczas zarazy i został pochowany na starym cmentarzu ewangelickim w Wilnie,dwukrotnie przenoszona płyta nagrobna prawdopodobnie zachowała się do dnia dzisiejszego.Jego pamięć jest nadal żywa wśród protestantów w Polsce,Czechach,na Litwie i Białorusi,a twórczość literacka jest przedmiotem badań naukowych.Niekiedy określany również jako Dąbrowski,Dąmbrowski,Dobrowski,Dambrovius.Inni Dambrowscy byli duchownymi ewangelicko-reformowanymi na Litwie(Ambroży i Krzysztof),ks.Maciej Dambrowski był w XVI w.polskim pastorem luterańskim w Gdańsku i Wilnie.21 października 2007 uczczony został tablicą pamiątkową odsłoniętą obok ewangelickiego kościoła Łaski Bożej w Poznaniu(proj.Władysław Wróblewski).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz