Kazimierz I Odnowiciel

Kazimierz I Karol Odnowiciel(ur.25 lipca 1016,zm.19 marca 1058 w Poznaniu)książę z dynastii Piastów,władca Polski w latach 1034-1058(z przerwami),syn Mieszka II i Rychezy.Po śmierci ojca,w 1034 objął władzę w zniszczonym kryzysem lat poprzednich państwie.Próbował wzmocnić władzę monarszą,co spotkało się ze sprzeciwem możnowładztwa.Książę został wygnany na Węgry,skąd wyjechał później do Niemiec.W kraju zapanował chaos.Brak centralnej władzy spowodował samowolę,a nawet tworzenie przez możnych własnych państewek wewnątrz granic państwa(Masław na Mazowszu).Doszło do reakcji pogańskiej i powstania ludowego,a w 1039 najazdu księcia Czech Brzetysława.Dopiero w 1039,a być może 1040 Kazimierz powrócił do kraju,przystępując do odbudowy zniszczonej organizacji państwowej i kościelnej.W polityce zagranicznej oparł się na sojuszu z Rusią.W 1047 ostatecznie pokonał Masława i przywrócił polskie panowanie na Mazowszu.Przeniósł z Gniezna do Krakowa główny ośrodek władzy państwowej i odnowił tamtejsze biskupstwo.Ufundował opactwo benedyktynów w Tyńcu(1044).Zbrojnie opanował też zagarnięty przez Czechów Śląsk(1050),jednak na zjeździe w Kwedlinburgu w 1054 zgodził się płacić za niego Czechom coroczny trybut.

Panowanie

W 1026 został oddany do któregoś z polskich klasztorów,prawdopodobnie jedynie w celu zdobycia wykształcenia.Domniemane istnienie Bolesława Zapomnianego i połączona z tym hipoteza,że Kazimierz złożył profesję zakonną i został oblatem,a w 1034 r.dostał dyspensę i wystąpił z zakonu nie cieszy się obecnie wśród historyków i publicystów większą popularnością.Po śmierci Mieszka ster rządów zapewne chciała przejąć Rycheza,być może wcześniej skłócona z mężem.Kazimierz ulegał woli ambitnej matki.Ona sama najprawdopodobniej wywiozła z kraju koronę królewską Mieszka II(w okresie rządów Bezpryma),co obecnie odczytuje się jako przejaw dbałości o prawa syna do tronu.Kazimierz nie zdołał się jednak koronować ze względu na trudności wewnętrzne(możni nie życzyli sobie koronacji) i zewnętrzne(sprzeciw Cesarstwa).Wielkopolska uległa buntowi ludowemu skierowanemu przeciwko możnowładcom oraz Kościołowi i nastąpił masowy powrót do pogaństwa.Na Mazowszu powstało oddzielne państwo Miecława(Masława).Na Pomorzu władzę przejęła miejscowa dynastia.W 1038,wykorzystując sytuację wewnętrzną Polski i panujące bezkrólewie,książę czeski Brzetysław I najechał zbrojnie Polskę,rabując ogromne bogactwa.Złupił on Wielkopolskę,niszcząc siedziby biskupie w Poznaniu i Kruszwicy.Ze zdewastowanej stolicy kraju,Gniezna,wywiózł do Pragi relikwie św.Wojciecha,Radzyma Gaudentego i pięciu eremitów,krzyż złoty ofiarowany przez Mieszka I,który ważył trzy razy tyle co on sam,złote tablice wysadzane klejnotami i wiele innych kosztowności.Jak pisał Gall Anonim:"I tak długo wspomniane miasta pozostawały w opuszczeniu,że w kościele św.Wojciecha Męczennika i św Piotra Apostoła dzikie zwierzęta znalazły legowiska."Ponadto żołnierze czescy zburzyli budowle sakralne w Poznaniu,które zostały wzniesione przez Mieszka I na uroczystość chrztu Polski,a także splądrowali grobowiec tego władcy,czego dowodem była m.in.czeska moneta odnaleziona w ruinach.Brzetysław zrujnował również zamek oraz kościół kamienny na wyspie Jeziora Lednickiego w Wielkopolsce.Z Giecza,którego ludność poddała się bez walki,przesiedlił licznych rzemieślników do Czech,do miejscowości zwanej odtąd Hedčany(od czeskiej nazwy Giecza Hedeč).W drodze powrotnej Brzetysław zabrał Polsce Śląsk oraz Małopolskę.Kazimierz, przebywający dotychczas na Węgrzech,udał się do Niemiec,gdzie w 1039 nowy cesarz,Henryk III,udzielił mu militarnego(hufiec ok.500 ciężkozbrojnych rycerzy niemieckich) i finansowego wsparcia.Cesarz obawiał się bowiem zbytniego wzmocnienia Brzetysława czeskiego.Pomoc okazał również książę ruski Jarosław Mądry.Kazimierz pojął za żonę jego siostrę,Marię Dobroniegę.Odnowiciel powrócił do Wielkopolski,a na mocy układu w Ratyzbonie z 1041,Brzetysław zrzekł się wszystkich ziem polskich(w tym Małopolski),poza częścią Śląska.Niezniszczony Kraków stał się główną siedzibą polskiego księcia.W 1047 roku,przy wsparciu zbrojnym Jarosława,Kazimierz zaatakował Mazowsze i pokonał Miecława.Przyłączył wówczas Mazowsze oraz zapewne Pomorze Gdańskie,jako że w bitwie zostali pokonani sojusznicy Miecława książęta pomorscy.W 1050 roku Kazimierz Odnowiciel wyprawił się na Śląsk i zajął go.Spór o ziemie te rozstrzygnięto ostatecznie na zjeździe w Kwedlinburgu.Śląsk pozostał przy Polsce,a Kazimierz Odnowiciel zobowiązał się płacić Czechom coroczny trybut w wysokości 500 grzywien srebra i 30 złota.W 1046 odnowił biskupstwo krakowskie.Nowym biskupem został mnich iroszkocki Aron.W 1051 odnowione zostało biskupstwo wrocławskie z siedzibą w Ryczynie,które prawdopodobnie podporządkowano zwierzchnictwu metropolity magdeburskiego.Władcy nie udało się bowiem odnowić arcybiskupstwa gnieźnieńskiego.Przypisuje mu się fundację klasztoru benedyktynów w Tyńcu.Zamiast utrzymywać stałą drużynę wojów zapoczątkował on zwyczaj nadawania ziemi rycerzom w zamian za służbę wojskową.Starania o odbudowę kraju z kryzysu sprawiły,iż Kazimierz został obdarzony przydomkiem Odnowiciela.Kazimierz Odnowiciel zmarł 19 marca 1058 roku w Poznaniu,a jego ciało spoczywa w Katedrze Poznańskiej.

Bolesław Zapomniany

Ze względu na ubóstwo źródeł pisanych z tego okresu niejasna jest kwestia Bolesława Zapomnianego,domniemanego starszego brata Kazimierza I,który miał panować w latach 1034-1038.Argumenty dyskusji pomiędzy historykami co do faktyczności istnienia księcia Bolesława opisane zostały w jego biogramie.
Rodzina

Małżeństwo i potomstwo

Kazimierz Odnowiciel prawdopodobnie w 1041 roku poślubił Dobroniegę(ur.w okr.1010–1016,zm.13 grudnia 1087)córkę Włodzimierza I Wielkiego.
Z tego małżeństwa pochodzili:

• Bolesław II Śmiały(ur.ok.1042,zm.2 lub 3 kwietnia 1081 lub 1082)książę Polski(1058-1076),król Polski(1076-1079),
• Władysław I Herman(ur.ok.1043,zm.4 czerwca 1102)książę Polski(1079-1102),
• Mieszko(ur.16 kwietnia 1045,zm.28 stycznia 1065)hipotetyczny książę Kujaw od 1058,
• Świętosława Swatawa(ur.zap.1046–1048,zm.1 września 1126)żona Wratysława II,z dynastii Przemyślidów,księcia ołomunieckiego(1055-1056,1058-1061),księcia Czech(1061-1085)oraz króla Czech(1085-1092),
• Otto(ur.zap.1047 lub 1048,zm.zap.1048)otrzymał imię po Ottonie,księciu Szwabii;późne źródła myliły go z Ottonem I Pięknym,księciem morawskim;teorię tą obalił ostatecznie Oswald Balzer.

Genealogia

Bolesław I Chrobry ur.967 zm.17 VI 1025

Emnilda ur.w okr.970–975 zm.1016 lub 1017

Ezzon ur.955 zm.21 V 1034

Matylda ur.980 zm.4 XI 1025

Mieszko II Lambert ur.990 zm.10 V 1034

Rycheza ur.ok.993 zm.21 III 1063

		Dobroniega ur.w okr.1010–1016 zm.13 XII 1087OO  ok.1041		Kazimierz I Odnowiciel(ur.25 VII 1016,zm.28 XI 1058)
Bolesław II Śmiały ur.ok.1042 zm.2 lub 3 IV 1081 lub 1082		Władysław I Herman ur.ok.1043 zm.4 VI 1102		Mieszko ur.16 IV 1045 zm.28 I 1065		Świętosława Swatawa ur.w okr.1046-1048 zm.1 IX 1126		Otto ur.w okr.1047-1048 zm.zap.1048

Następstwo

Kazimierz miał czterech synów,jego następcą został Bolesław II Śmiały(Szczodry),a po jego wygnaniu władzę objął drugi syn Odnowiciela Władysław I Herman.