Gustaw Holoubek

Gustaw Teofil Holoubek(ur.21 kwietnia 1923 w Krakowie,zm.6 marca 2008 w Warszawie)polski aktor teatralny i filmowy,reżyser i dyrektor teatrów,pedagog, prezes Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatru i Filmu,członek Polskiej Akademii Umiejętności,poseł na Sejm PRL VII i VIII kadencji,senator I kadencji.

Życiorys
Młodość i wykształcenie
Był jedynym dzieckiem Czecha,który osiedlił się w Polsce po I wojnie światowej,żeniąc się z owdowiałą Polką z Krakowa.W 1939 r.na ochotnika zaciągnął się do wojska i uczestniczył w kampanii wrześniowej.Był jeńcem w obozach w Magdeburgu i Toruniu.Został zwolniony w 1940 r.wcześniej w niewoli zachorował na gruźlicę.Do 1945 r.pracował w krakowskiej gazowni.Uczęszczał do I Liceum Ogólnokształcącego im.Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie.W 1947 r.ukończył studia w krakowskim Państwowym Studiu Dramatycznym(przekształconym później w Państwową Wyższą Szkołę Teatralną).
Działalność artystyczna
W teatrze zadebiutował 1 marca 1947 rolą Charysa w"Odysie u Feaków"Stefana Flukowskiego w Starym Teatrze w Krakowie.W latach 1949-1956 pracował jako kierownik artystyczny,reżyser i aktor Teatru Śląskiego w Katowicach.W trakcie swojej kariery teatralnej zagrał m.in.rolę tytułową w"Fantazym"Juliusza Słowackiego we własnej reżyserii(Teatr Śląski im.Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach,1955 r.)sędziego Custa w"Trądzie w pałacu sprawiedliwości"Ugo Bettiego w reż.Marii Wiercińskiej(Scena Kameralna Teatru Polskiego w Warszawie,1958 r.)Goetza w"Diable i Panu Bogu"Jean-Paula Sartre'a w reż.Ludwika René(Teatr Dramatyczny w Warszawie,1960 r.)Skrzypka w"Rzeźni"Sławomira Mrożka(1975 r.)tytułową w"Królu Learze"Williama Szekspira(1977 r.oba przedstawienia w reż.Jerzego Jarockiego w Teatrze Dramatycznym w Warszawie).W 1989 r.wystąpił w przedstawieniu"Mała Apokalipsa"na podstawie powieści swego przyjaciela,Tadeusza Konwickiego,wyreżyserowanym przez Krzysztofa Zaleskiego(Teatr Ateneum w Warszawie).Był Gustawem-Konradem w"Dziadach"Adama Mickiewicza,inscenizowanych w 1967 r.przez Kazimierza Dejmka w Teatrze Narodowym.Zdjęcie tego przedstawienia z afisza przez władze przyczyniło się do wybuchu demonstracji studenckich i zapoczątkowało wydarzenia Marca 1968 r.Kreacja Gustawa Holoubka,odtwórcy głównej roli,wpłynęła na wymowę widowiska i oddźwięk społeczny przedstawienia.W 1981 r.zagrał rolę Superiusza w"Pieszo"Sławomira Mrożka,w reżyserii Jerzego Jarockiego.Zaprotestowała wówczas m.in.grupa wojskowych,publikując list w„Żołnierzu Wolności”.Zagrał w prawie stu przedstawieniach Teatru Telewizji,współpracując z wieloma polskimi reżyserami,m.in.Adamem Hanuszkiewiczem,Zygmuntem Hübnerem,Andrzejem Łapickim,Olgą Lipińską,Jerzym Gruzą,Janem Englertem,Andrzejem Wajdą i Krzysztofem Kieślowskim.Jako reżyser przeniósł na ekran Teatru Telewizji m.in."Fantazego"(1971 r.) i "Kordiana"Juliusza Słowackiego(1980 r.)"Hamleta"Williama Szekspira(1974 r.)"Na dnie"Maksima Gorkiego(1994 r.)"Dwa teatry"Jerzego Szaniawskiego(1999 r.) i "Króla Edypa"Sofoklesa(2005 r.)Był wykładowcą Akademii Teatralnej w Warszawie.Przez wiele lat pełnił funkcję dyrektora Teatru Dramatycznego w Warszawie.Został odwołany w styczniu 1983 r.z powodu konfliktu z ówczesnymi władzami.W filmie zadebiutował rolą Feliksa Dzierżyńskiego w"Żołnierzu zwycięstwa"w reż.Wandy Jakubowskiej(1953 r.)Łącznie zagrał ok.50 ról.Wystąpił w kilku filmach Wojciecha Jerzego Hasa:"Pętli","Pożegnaniach","Rękopisie znalezionym w Saragossie" i "Sanatorium pod Klepsydrą".Zagrał także w"Prawie i pięści"Jerzego Hoffmana i Edwarda Skórzewskiego,"Klubie profesora Tutki"Andrzeja Kondratiuka,"Marysi i Napoleonie"Leonarda Buczkowskiego,"Jak daleko stąd,jak blisko" i "Lawie"Tadeusza Konwickiego.Był reżyserem noweli filmowej"Czas przybliża,czas oddala",będącej pierwszą częścią cyklu"Spóźnieni przechodnie",a także reżyserem i scenarzystą filmu"Mazepa",zrealizowanego na podstawie dramatu Juliusza Słowackiego.
Działalność polityczna i społeczna
W 1976 i 1980 r.uzyskiwał mandat posła na Sejm PRL z ramienia Frontu Jedności Narodu.W 1982 r.po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego,zrezygnował z zasiadania w parlamencie.W latach 1989-1991 był senatorem I kadencji wybranym z ramienia Komitetu Obywatelskiego(w trakcie kadencji przeszedł do Unii Demokratycznej).Od 1992 do 1993 r.zasiadał w Radzie ds.Kultury przy Prezydencie Rzeczypospolitej Polskiej Lechu Wałęsie.Od 1994 r.był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności.Współpracował z miesięcznikiem psychologicznym„Charaktery”.
Życie prywatne
Był mężem aktorek Danuty Kwiatkowskiej,następnie Marii Wachowiak,a od 1973 r.Magdaleny Zawadzkiej.Miał troje dzieci:Ewę(z pierwszego małżeństwa),Magdalenę(z drugiego) i Jana Holoubka(z trzeciego),operatora filmowego.Kibicował klubowi piłkarskiemu Cracovia.Zmarł 6 marca 2008.Został pochowany 12 marca na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Dokonania artystyczne
Teatr

• 1947 r."Odys u Feaków"Stefana Flukowskiego Charys(reż.Józef Karbowski,Stary Teatr w Krakowie działający w ramach Państwowych Teatrów Dramatycznych)
• 1947 r."Mąż i żona"Aleksandra Fredry Reżyser(reż.Władysław Krzemiński,Stary Teatr w Krakowie PTD)
• 1947 r."Słomkowy kapelusz"Eugène'a Labiche Tardiveau(reż.Roman Zawistowski,Stary Teatr w Krakowie PTD)
• 1948 r."Owcze źródło"Lope de Vegi Barrildo(reż.Bronisław Dąbrowski,Teatr im.Juliusza Słowackiego w Krakowie działający w ramach Państwowych Teatrów Dramatycznych)
• 1948 r."Obrona Ksantypy"Ludwika Hieronima Morstina Epistates(reż.Karol Borowski,Teatr im.Juliusza Słowackiego w Krakowie PTD)
• 1948 r."Noe i jego menażeria"Tadeusza Łomnickiego Sem(reż.Roman Zawistowski,Stary Teatr w Krakowie PTD)
• 1948 r."Amfitrion 38"Jeana Giraudoux Trębacz(reż.Bohdan Korzeniewski,Stary Teatr w Krakowie PTD)
• 1948 r."Romans z wodewilu"Władysława Krzemińskiego Franek(reż.Władysław Krzemiński,Stary Teatr w Krakowie PTD)
• 1949 r."Mieszczanie"Maksyma Gorkiego Pierczychin(reż.Edward Żytecki,Teatr Śląski im.Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach)
• 1949 r."Wieczór Puszkinowski"(reż.Artur Kwiatkowski,Teatr Śląski w Katowicach)
• 1950 r."Balladyna"Juliusza Słowackiego Filon(reż.Władysław Woźnik,Teatr Śląski w Katowicach)
• 1951 r."Mizantrop"Moliera Oront(reż.Roman Zawistowski,Teatr Śląski w Katowicach)
• 1951 r."Odezwa na murze"Anny Świrszczyńskiej Adolf(reż.Ryszard Wasilewski,Teatr Śląski w Katowicach)
• 1951 r."Dożywocie"Aleksandra Fredry Łatka(reż.Roman Zawistowski,Teatr Śląski w Katowicach)
• 1951 r."Młodość ojców"Borysa Gorbatowa-Oczkar(reż.Roman Zawistowski,Teatr Śląski w Katowicach)
• 1952 r."Trzydzieści srebrników"Howarda Fasta reżyseria,rola Fullera(Teatr Śląski w Katowicach)
• 1952 r."Wzgórze 35"Jerzego Lutowskiego Generał de Marinis(reż.Roman Zawistowski,Teatr Śląski w Katowicach)
• 1952 r."Zagłada eskadry"Aleksandra Korniejczuka Admirał(reż.Roman Zawistowski i Edward Żytecki,Teatr Śląski w Katowicach)
• 1952 r."Starosta Jan Grudczyński"Ludwika Adama Dmuszewskiego Baron Lorenz de la Croix(reż.Roman Zawistowski,Teatr Śląski w Katowicach)
• 1953 r."Mazepa"Juliusza Słowackiego Król Jan Kazimierz(reż.Roman Zawistowski,Teatr Śląski w Katowicach)
• 1953 r."Bancroftowie"Jerzego Broszkiewicza i Gustawa Gottesmana John Bancroft(reż.Roman Zawistowski,Teatr Śląski w Katowicach)
• 1953 r."Jak hartowała się stal"Nikołaja Ostrowskiego reżyseria,wraz z Bolesławem Smelą(Teatr Śląski w Katowicach)
• 1954 r."Droga do Czarnolasu"Aleksandra Maliszewskiego reżyseria(Teatr Śląski w Katowicach)
• 1954 r."Dom lalki(Nora)"Henryka Ibsena reżyseria,rola Doktora Ranka(Teatr Śląski w Katowicach)
• 1955 r."Cienie i ludzie"Andrzeja Wydrzyńskiego reżyseria i inscenizacja,rola Oskara von Schwerina(Teatr Śląski w Katowicach)
• 1955 r."Fantazy"Juliusza Słowackiego reżyseria,rola Fantazego(Teatr Śląski w Katowicach)
• 1956 r."Dramat księżycowy"Romana Brandstaettera reżyseria,rola Antonia(Teatr Śląski w Katowicach)
• 1956 r."Tragedia florencka"Oscara Wilde'a reżyseria,rola Szymona(Teatr Śląski w Katowicach)
• 1958 r."Trąd w pałacu sprawiedliwości"Ugo Bettiego Sędzia Cust(reż.Maria Wiercińska,Teatr Polski w Warszawie)
• 1960 r."Diabeł i Pan Bóg"Jean-Paula Sartre'a Goetz(reż.Ludwik René,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1961 r."Anioł zstąpił do Babilonu"Friedricha Dürrenmatta Uroczysty(reż.Konrad Swinarski,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1961 r."Król Edyp"Sofoklesa Edyp(reż.Ludwik René,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1962 r."Wieczór poezji"Władysława Broniewskiego(reż.Ryszarda Hanin,Sala Kongresowa Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie)
• 1962 r."Płatonow"Antoniego Czechowa Michał Płatonow(reż.Adam Hanuszkiewicz,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1962 r."Hamlet"Williama Szekspira reżyseria,rola Hamleta(Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1964 r."Król Ryszard Drugi"Williama Szekspira Ryszard II(reż.Henryk Szletyński,Teatr Narodowy w Warszawie)
• 1964 r."Alleluja"Dziordzie Lebovicia Sipka(reż.Kazimierz Dejmek,Teatr Narodowy w Warszawie)
• 1964 r."Uciekła mi przepióreczka"Stefana Żeromskiego Przełęcki(reż.Jerzy Goliński,Teatr Narodowy w Warszawie)
• 1965 r."Kordian"Juliusza Słowackiego Szatan(reż.Kazimierz Dejmek,Teatr Narodowy w Warszawie)
• 1966 r."Namiestnik"Rolfa Hochhutha Ojciec Riccardo Fontana(reż.Kazimierz Dejmek,Teatr Narodowy w Warszawie)
• 1967 r."Mizantrop"Moliera Alcest(reż.Henryk Szletyński,Teatr Narodowy w Warszawie)
• 1967 r."Kordian"Juliusza Słowackiego Szatan(druga wersja przedstawienia z 1965 r.reż.Kazimierz Dejmek,Teatr Narodowy w Warszawie)
• 1967 r."Dziady"Adama Mickiewicza Gustaw-Konrad(reż.Kazimierz Dejmek,Teatr Narodowy w Warszawie)
• 1968 r."Wujaszek Wania"Antoniego Czechowa Iwan Pietrowicz Wojnicki(reż.Kazimierz Dejmek,Teatr Ateneum w Warszawie)
• 1969 r."Życie jest snem"Pedra Calderona Segismundo(reż.Ludwik René,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1969 r."Hadrian VII"Petera Luke Frederick William Rolfe(reż.Jan Bratkowski,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1970 r."Zemsta"Aleksandra Fredry reżyseria,rola Rejenta Milczka (Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1971 r."Juliusz Cezar"Williama Szekspira Marek Antoniusz(reż.Ludwik René,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1972 r."Manon Lascaut",opera Giacomo Pucciniego reżyseria(Opera Śląska w Bytomiu)
• 1972 r."Człowiek znikąd"Ignatija Dworieckiego rola Czeszkowa,opracowanie dramaturgiczne tekstu(reż.Ludwik René,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1973 r."Żeby wszystko było jak należy"Luigiego Pirandella Martino Lori(reż.Ludwik René,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1973 r."Nora"Henryka Ibsena reżyseria(realizacja warszawskiej PWST w Teatrze Dramatycznym w Warszawie)
• 1973 r."Elektra"Jeana Giraudoux Żebrak(reż.Kazimierz Dejmek,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1974 r."Sułkowski"Stefana Żeromskiego D'Antraigues(reż.Kazimierz Dejmek,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1975 r."Rzeźnia"Sławomira Mrożka Skrzypek(reż.Jerzy Jarocki,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1975 r."Zemsta"Aleksandra Fredry reżyseria,rola Rejenta Milczka(przedstawienie impresaryjne)
• 1976 r."Człowiek znikąd"Ignatija Dworieckiego opracowanie tekstu(reż.Edward Lubaszenko,Stary Teatr im.Heleny Modrzejewskiej w Krakowie)
• 1976 r."Karykatury"Jana Augusta Kisielewskiego reżyseria(Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1976 r."Przyjdzie na pewno"Eugene’a O’Neilla Teodor Hickman(reż.Jerzy Antczak,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1977 r."Król Lear"Williama Szekspira Lear(reż.Jerzy Jarocki,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1977 r."Braterskie ręce",program złożony z różnych utworów(reż.Tadeusz Aleksandrowicz,Estrada Stołeczna w Warszawie)
• 1977 r."Wariacje"Jerzego Grzegorzewskiego(reż.Jerzy Grzegorzewski,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1979 r."Ćwiczenia z Romantyzmu",program złożony z różnych utworów wybór tekstów,reżyseria(Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1979 r."Hamlet"Williama Szekspira reżyseria,rola Aktora(Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1980 r."Operetka"Witolda Gombrowicza Mistrz Fior(reż.Maciej Prus,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1980 r.Odrodzenie,symfonia Mieczysława Karłowicza recytacja(reż.Kazimierz Wrzosek,Teatr Wielki Łodzi)
• 1981 r."Skiz"Gabrieli Zapolskiej Tolo(reż.Witold Zatorski,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1981 r."Pieszo"Sławomira Mrożka Superiusz(reż.Jerzy Jarocki,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1981 r."Biedaczek vel Tartufe"Moliera Biedaczek vel Maurice Tartufe czyli Figura(reż.Marek Walczewski,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1982 r."Mord w katedrze"Thomasa Stearnsa Eliota Tomasz Becket(reż.Jerzy Jarocki,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1982 r."Dwie głowy ptaka"Władysława Terleckiego Pułkownik Griszyn(reż.Andrzej Łapicki,Teatr Dramatyczny w Warszawie)
• 1983 r."Zemsta"Aleksandra Fredry reżyseria(Theatre de Carouge,Genewa,Szwajcaria)
• 1984 r."Ja,Michał z Montaigne"Józefa Hena Michał Montaigne(reż.Jan Bratkowski,Teatr Polski w Warszawie)
• 1984 r."Wesele"Stanisława Wyspiańskiego Stańczyk(reż.Kazimierz Dejmek,Teatr Polski w Warszawie)
• 1985 r."Romulus Wielki"Friedricha Dürrenmatta Romulus Augustus(reż.Kazimierz Dejmek,Teatr Polski w Warszawie)
• 1986 r."Mąż i żona"Aleksandra Fredry reżyseria(Scena na Piętrze w Poznaniu)
• 1986 r."Staś"Jerzego Jarockiego reżyseria,rola Ojca(Teatr Polski w Warszawie)
• 1987 r."Wzorzec dowodów metafizycznych"Tadeusza Bradeckiego Gottfried Wilhelm Leibniz(Teatr Polski w Warszawie)
• 1989 r."Mała Apokalipsa"Tadeusza Konwickiego(reż.Krzysztof Zaleski,Teatr Ateneum im.Stefana Jaracza w Warszawie)
• 1990 r."Zemsta"Aleksandra Fredry reżyseria,rola Rejenta Milczka(Teatr Ateneum w Warszawie)
• 1991 r."Burza"Williama Szekspira Prospero(reż.Krzysztof Zaleski,Teatr Ateneum w Warszawie)
• 1992 r."Mazepa"Juliusza Słowackiego reżyseria,rola Króla Jana Kazimierza(Teatr Ateneum w Warszawie)
• 1993 r."Tak jest,jak się państwu zdaje"Luigiego Pirandella Lamberto Laudisi(reż.Waldemar Śmigasiewicz,Teatr Ateneum w Warszawie)
• 1993 r."Przedstawienie jubileuszowe z okazji 100-lecia Teatru im.Juliusza Słowackiego",program złożony z różnych utworów reżyseria i role(Teatr im.Juliusza Słowackiego w Krakowie)
• 1994 r."J.B. i inni"Maksyma Gorkiego Jegor Bułyczow(reż.Tadeusz Konwicki,Teatr Ateneum w Warszawie)
• 1994 r."Fantazy"Juliusza Słowackiego reżyseria,rola Hrabiego Respekta(Teatr Ateneum w Warszawie)
• 1995 r."Za i przeciw"Ronalda Harwooda Wilhelm Furtwängler(reż.Janusz Warmiński,Teatr Ateneum w Warszawie)
• 1996 r."Kupiec wenecki"Williama Szekspira Żyd Shylock(reż.Waldemar Śmigasiewicz,Teatr Ateneum w Warszawie)
• 1996 r."Bal w Operze"Juliana Tuwima Głos proroka(reż.Jerzy Batycki,Teatr Polski w Bielsku-Białej)
• 1997 r."Zmierzch długiego dnia"Eugene’a O’Neilla James Tyrone(reż.Waldemar Śmigasiewicz,Teatr Ateneum w Warszawie)
• 1997 r."Ofiara Abrahama"Józefa Elsnera Abraham(reż.Maciej Prus,Warszawska Opera Kameralna)
• 1997 r."Garderobiany"Ronalda Harwooda Sir(reż.Krzysztof Zaleski,Teatr Ateneum w Warszawie)
• 1998 r."Dom wariatów"Marka Koterskiego Ojciec(reż.Marek Koterski,Teatr Ateneum w Warszawie)
• 1998 r."Opowieści Lasku Wiedeńskiego"Ödöna von Horvátha Głos Spowiednika(reż.Agnieszka Glińska,Teatr Ateneum w Warszawie)
• 1998 r."Tak daleko,tak blisko"Tadeusza Konwickiego role(reż.Krzysztof Zaleski,Teatr Ateneum w Warszawie)
• 2001 r."Siedem bram Jerozolimy",wykonanie utworu muzycznego Krzysztofa Pendereckiego Narrator(Teatr Wielki Opera Narodowa w Warszawie)
• 2003 r."Hermes przyszedł czyli..."Macieja Wojtyszki Głos Zeusa(reż.Bogdan Kokotek,Scena Polska teatru w Czeskim Cieszynie)
• 2004 r."Król Edyp"Sofoklesa reżyseria,recytacje(Teatr Ateneum w Warszawie)
• 2006 r."Cyrulik sewilski"Pierre'a Beaumarchais reżyseria(Teatr Ateneum w Warszawie)

Teatr Telewizji

• 1958 r."Słowo Norwidowe"na podstawie twórczości Cypriana Kamila Norwida(reż.Adam Hanuszkiewicz)
• 1959 r."Jesienny wieczór"Friedricha Dürrenmatta(reż.Ludwik René)
• 1959 r."Podróż"Stanisława Dygata(reż.Stanisław Wohl)
• 1960 r."Warszawa wyzwolona",widowisko poetyckie(reż.Olga Lipińska)
• 1960 r."Zemsta"Aleksandra Fredry Rejent Milczek(reż.Jerzy Kreczmar)
• 1960 r."Mario i czarodziej"Tomasza Manna(reż.Stanisław Wohl)
• 1960 r."Pola Elizejskie",na podstawie prozy Stanisława Dygata(reż.Andrzej Łapicki)
• 1961 r."Niemcy"Leona Kruczkowskiego(reż.Adam Hanuszkiewicz)
• 1961 r."Sonety krymskie"Adama Mickiewicza(reż.Andrzej Łapicki)
• 1961 r."Lata nauki Wilhelma Meistra"Johanna Wolfganga Goethego(reż.Stanisław Wohl)
• 1961 r."Trio,według Wygnańców"Jamesa Joyce'a(reż.Jerzy Gruza)
• 1962 r."Szkoła żon"Moliera Arnolf(reż.Bogdan Trukan)
• 1962 r."Sześć postaci w poszukiwaniu autora"Luigiego Pirandella(reż.Bogdan Trukan)
• 1962 r."Idy marcowe"Thorntona Wildera Cezar(reż.Jerzy Gruza)
• 1962 r."Wywiad z Ballmeyerem",według opowiadania Kazimierza Brandysa Daves(reż.Andrzej Wajda)
• 1962 r."Polały się łzy",spektakl na podstawie poezji Adama Mickiewicza(reż.Andrzej Łapicki)
• 1963 r."Tragedia florencka"Oskara Wilde'a reżyseria,rola
• 1963 r."Kubuś Fatalista i jego pan"Diderota"(reż.Jerzy Gruza)
• 1963 r."Lato w Nohant"Jarosława Iwaszkiewicza(reż.Józef Słotwiński)
• 1963 r."Prometeusz w okowach"Ajschylosa(reż.Barbara Bormann)
• 1964 r."Tonio Kröger"Tomasza Manna(reż.Ludwik René)
• 1964 r."Czerwiec 1964",program złożony z różnych utworów(reż.Adam Hanuszkiewicz)
• 1964 r."Don Juan,czyli Kamienny Gość"Moliera Don Juan(reż.Bohdan Korzeniewski)
• 1965 r."Skąpiec"Moliera(reż.Jerzy Gruza)
• 1965 r."Fantazy"Juliusza Słowackiego(reż.Jerzy Antczak)
• 1966 r."Powrót do Lizbony"Güntera Eicha recytacja spoza kadru(reż.Bogdan Trukan)
• 1966 r."Jesienny wieczór"Friedricha Dürrenmatta(reż.Ludwik René)
• 1966 r."Listy do Delfiny",spektakl na podstawie listów Zygmunta Krasińskiego Zygmunt Krasiński(reż.Adam Hanuszkiewicz)
• 1966 r."Antygona"Sofoklesa(reż.Olga Lipińska)
• 1967 r."Krzyk w próżni świata"Jerzego Zawieyskiego Major Hugo von Schwengruben(reż.Tadeusz Jaworski)
• 1967 r."Wdowa po pułkowniku"Juhana Smuula(reż.Stanisław Wohl)
• 1967 r."Tajemnicze zniknięcie aktora Karla Čapka"Korbel(reż.Józef Słotwiński)
• 1967 r."Ostatnia stacja"Ericha Marii Remarque'a Ross(reż.Zygmunt Hübner)
• 1967 r."Król Edyp"Sofoklesa Edyp(reż.Jerzy Gruza)
• 1968 r."Brat marnotrawny"Oskara Wilde'a Jack Worthing(reż.Jerzy Gruza)
• 1968 r."Asmodeusz"François Mauriaca Błażej Contuere(reż.Jan Bratkowski)
• 1969 r."O Wyspiańskim",spektakl na podstawie scenariusza Adama Hanuszkiewicza(reż.Adam Hanuszkiewicz)
• 1969 r."Mazepa"Juliusza Słowackiego reżyseria,rola Króla Jana Kazimierza
• 1969 r."Boy'a igraszki kabaretowe",na podstawie tekstów Tadeusza Boya-Żeleńskiego(reż.Andrzej Łapicki)
• 1969 r."Niewidzialna kochanka"Pedra Calderona reżyseria
• 1969 r."Konsul Bernick"Henryka Ibsena Konsul Bernick(reż.Jan Bratkowski)
• 1969 r."Pan inspektor przyszedł"Johna Boyntona Priestleya Inspektor(reż.Andrzej Konic)
• 1969 r."Niemcy"Leona Kruczkowskiego Joachim Peters(reż.Kazimierz Dejmek)
• 1969 r."Całe życie Sabiny"Heleny Boguszewskiej Narrator(reż.Jerzy Antczak)
• 1970 r."Trąd w pałacu sprawiedliwości"Ugo Bettiego reżyseria,rola Sędziego Custa
• 1971 r."Tristan 1946",według powieści Marii Kuncewiczowej Profesor Bradley(reż.Janusz Majewski)
• 1971 r."Przyjdzie taki pod sam dom..."Erskine'a Caldwella reżyseria,postać Deya
• 1971 r."Fantazy"Juliusza Słowackiego reżyseria,rola Fantazego
• 1972 r."Dwa teatry"Jerzego Szaniawskiego Dyrektor I i II(reż.Kazimierz Braun)
• 1972 r."Cezar i Kleopatra"George’a Bernarda Shawa Cezar(reż.Jerzy Gruza)
• 1972 r."Wróg ludu"Henryka Ibsena Tomasz Stockman(reż.Jan Świderski)
• 1972 r."Poezja Antoniego Słonimskiego",widowisko na podstawie twórczości Antoniego Słonimskiego reżyseria
• 1973 r."Beatrix Cenci"Juliusza Słowackiego reżyseria
• 1974 r."Hamlet"Williama Szekspira reżyseria
• 1974 r."Niemcy"Leona Kruczkowskiego Profesor Sonnenbruch(reż.Jan Świderski)
• 1974 r."Młyn nad Lutynią"Jarosława Iwaszkiewicza Narrator(reż.Andrzej Zakrzewski)
• 1976 r."Żeby wszystko było jak należy"Luigiego Pirandella Martino Lori(reż.Ludwik René)
• 1976 r."Mieszczanie"Maksyma Gorkiego reżyseria
• 1977 r."Wdowa po pułkowniku"Juhana Smuula Autor(reż.Stanisław Wohl)
• 1977 r."Powrót posła"Juliana Ursyna Niemcewicza Komentator(reż.Jerzy Rakowiecki)
• 1978 r."Warszawianka"Stanisława Wyspiańskiego Chłopicki(reż.Andrzej Łapicki)
• 1979 r."Separacja"Toma Stopparda Brown(reż.Bogdan Augustyniak)
• 1979 r."Tajemnicze zniknięcie aktora",na podstawie utworu Karla Čapka,scenariusz Zdzisława Skowrońskiego Korbel(reż.Józef Słotwiński)
• 1979 r."Kartoteka"Tadeusza Różewicza Bohater(reż.Krzysztof Kieślowski)
• 1980 r."Poezje"Antoniego Słonimskiego reżyseria,role
• 1980 r."Kordian"Juliusza Słowackiego opracowanie tekstu,reżyseria,rola Doktora
• 1981 r."Spotkanie wśród gwiazd"Jana Parandowskiego Cicero(reż.Stanisław Różewicz)
• 1981 r."Wesele"Stanisława Wyspiańskiego Stańczyk(reż.Jan Kulczyński)
• 1981 r."Zdążyć przed Panem Bogiem"Hanny Krall Dziennikarz(reż.Andrzej Brzozowski)
• 1981 r."Burza"Augusta Strindberga Pan(reż.Andrzej Łapicki)
• 1981 r."Szalona Greta"Stanisława Grochowiaka Prokurator(reż.Ryszard Ber)
• 1984 r."Otello"Williama Szekspira Doża(reż.Andrzej Chrzanowski)
• 1987 r."Wieczór Schillerowski"(reż.Kazimierz Dejmek)
• 1988 r."To,co najpiękniejsze"Mariana Hemara Jan(reż.Andrzej Łapicki)
• 1988 r."Teatr czasów Nerona i Seneki"Edwarda Radzinskiego Seneka(reż.Konstantyn Ciciszwili)
• 1990 r."Chłodna jesień"Eustachego Rylskiego Aleks(reż.Janusz Zaorski)
• 1991 r."Pani King",na podstawie prozy Kazimierza Brandysa(reż.Jerzy Markuszewski)
• 1992 r."Upadek",na podstawie powieści Alberta Camusa Jean-Baptist Clemence(reż.Jerzy Markuszewski)
• 1993 r."Staś"Jerzego Jarockiego reżyseria,rola Ojca
• 1993 r."Mazepa"Juliusza Słowackiego reżyseria,rola Króla Jana Kazimierza
• 1993 r."Przedstawienie jubileuszowe z okazji 100-lecia Teatru im.Juliusza Słowackiego",program złożony z różnych utworów reżyseria i role
• 1993 r."Książę Homburg"Heinricha von Kleista Elektor(reż.Krzysztof Lang)
• 1994 r."Ja,Michał z Montaigne"Józefa Hena Michał Montaigne(reż.Grzegorz Warchoł)
• 1994 r."Siedem pięter"Dino Buzzattiego Lekarz(reż.Andrzej Barański)
• 1994 r."Rosmersholm"Henryka Ibsena Ulrych Brendel(reż.Jan Maciejowski)
• 1994 r.Na dnie Maksima Gorkiego reżyseria,rola Łuki
• 1994 r."Jesiennym wieczorem"Gabrieli Zapolskiej Nowowiejski(reż.Marcin Jarnuszkiewicz)
• 1994 r."Kordian"Juliusza Słowackiego Grzegorz(reż.Jan Englert)
• 1995 r."Trio o zmierzchu"Noëla Cowarda Hugo Latymer(reż.Janusz Majewski)
• 1995 r."Kompleks polski"Tadeusza Konwickiego K.(reż.Jerzy Markuszewski)
• 1995 r."Czwarty poziom"Waldemara Łysiaka Rubio(reż.Tadeusz Kijański)
• 1995 r."Trucizna teatru"Rodolfa Sirery reżyseria
• 1996 r."Jaskinia filozofów"Zbigniewa Herberta Sokrates(reż.Stefan Chazbijewicz)
• 1996 r."Improwizacja paryska"Jeana Giradoux Jouvet(reż.Maciej Englert)
• 1996 r."Czytadło"Tadeusza Konwickiego Mickiewicz(reż.Jerzy Markuszewski)
• 1997 r."Panna Maliczewska"Gabrieli Zapolskiej reżyseria
• 1997 r."Ciotka Karola"Brandona Thomasa reżyseria,rola Brasseta
• 1997 r."Przybysz z Narbony,na podstawie powieści Juliana Stryjkowskiego Inkwizytor(reż.Laco Adamik)
• 1997 r."Odpowiem na wszystkie pytania",trzecia jednoaktówka z 3-częściowego spektaklu Tryptyk Kazimierza Orłosia Ojciec(reż.Urszula Urbaniak)
• 1997 r."Tajemnice przeszłości"Jacka Butrymowicza Bóg Łado(reż.Jacek Butrymowicz)
• 1997 r."Dziady"Adama Mickiewicza Głos na koniec(reż.Jan Englert)
• 1998 r."Wilki w nocy"Tadeusza Rittnera reżyseria
• 1998 r."Cztery pory roku"Israela Horovitza Brackish(reż.Janusz Morgenstern)
• 1998 r."Portret wenecki",według opowiadania Gustawa Herlinga-Grudzińskiego Gustaw stary(reż.Agnieszka Lipiec-Wróblewska)
• 1999 r."Rozmowy przy wycinaniu lasu"Stanisława Tyma Ekspert(reż.Stanisław Tym)
• 1999 r."Dwa teatry"Jerzego Szaniawskiego reżyseria,rola Dyrektora teatru
• 2000 r."Historie zakulisowe,na podstawie dziesięciu opowiadań Antoniego Czechowa"Tigrow(reż.Zbigniew Zapasiewicz)
• 2000 r."Grzechy starości"Macieja Wojtyszki Gioacchino Rossini(reż.Maciej Wojtyszko)
• 2000 r."Podróż"Geralda Auberta Ojciec(reż.Piotr Mikucki)
• 2001 r."Herbatka u Stalina"Ronalda Harwooda Shaw(reż.Janusz Morgenstern)
• 2001 r."Skiz"Gabrieli Zapolskiej reżyseria
• 2001 r."Trąd w pałacu sprawiedliwości"Ugo Bettiego Vanan(reż.Janusz Morgenstern)
• 2002 r."Gra miłości i przypadku"Pierre'a de Marivaux reżyseria
• 2002 r."Dożywocie"Aleksandra Fredry Twardosz(reż.Wojciech Pszoniak)
• 2002 r."Lord Jim",według powieści Josepha Conrada Stein(reż.Laco Adamik)
• 2003 r."Wesołych świąt"Alana Ayckbourna reżyseria
• 2003 r."Smutne miasteczko",na podstawie tekstów Wojciecha Młynarskiego(reż.Andrzej Strzelecki)
• 2004 r."Sala 108"Geralda Auberta reżyseria,rola Rene Bertillona
• 2005 r."Król Edyp"Sofoklesa reżyseria,recytacje
• 2007 r."Wyzwolenie"Stanisława Wyspiańskiego Stary Aktor(reż.Maciej Prus)

Filmografia

• 1953 r."Żołnierz zwycięstwa"Feliks Dzierżyński
• 1955 r."Błękitny krzyż"lektor
• 1956 r."Tajemnica dzikiego szybu"nauczyciel Sądej
• 1957 r."Pętla"Kuba Kowalski
• 1958 r."Pożegnania"Mirek
• 1959 r."Biały niedźwiedź"Henryk Fogiel
• 1959 r."Wspólny pokój"„Dziadzia”
• 1960 r."Kolorowe pończochy"wychowawca
• 1960 r."Rozstanie"mecenas Oskar Rennert
• 1961 r."Czas przeszły"major Kurt von Steinhagen
• 1961 r."Historia żółtej ciżemki"Wit Stwosz
• 1962 r."Gangsterzy i filantropi"„Profesor”
• 1962 r."Jutro premiera"Zenon Wiewiórski
• 1962 r."Słońce i cień"znany aktor
• 1962 r."Spotkanie w Bajce"doktor Paweł
• 1962 r."Spóźnieni przechodnie"Edward(cz.1);w roli samego siebie(cz.5)
• 1963 r."Naprawdę wczoraj"kapitan portu Stołyp
• 1964 r."Prawo i pięść"Andrzej Koenig
• 1964 r."Rękopis znaleziony w Saragossie"matematyk Don Pedro Velasquez
• 1964 r."„Awatar”,czyli zamiana dusz"doktor Baltazar Charbonneau
• 1965 r."Matura"inżynier,profesor matematyki
• 1965 r."Człowiek z kwiatem w ustach"rozmówca letnika
• 1965 r."Perły i dukaty"dyrygent Franciszek X
• 1965 r."Salto"gospodarz
• 1966 r."Klub profesora Tutki"profesor Tutka
• 1966 r."Marysia i Napoleon"Napoleon Bonaparte
• 1966 r."Odwiedziny o zmierzchu"sąsiad damy
• 1967 r."Fatalista"porucznik Wulicz
• 1968 r."Gra"mąż Małgorzaty
• 1969 r."Pan Wołodyjowski"ksiądz Kamiński(tylko głos)
• 1969 r."Sól ziemi czarnej"lektor
• 1969 r."Urząd"ksiądz Miron
• 1970 r."Pejzaż z bohaterem"nauczyciel Rafał Wilczewski
• 1971 r."Goya"Migel Bermudez
• 1971 r."Jak daleko stąd,jak blisko"Maks
• 1972 r."Wyspy szczęśliwe"doktor
• 1973 r."Poprzez piąty wymiar"doktor Kopot
• 1973 r."Sanatorium pod Klepsydrą"doktor Gotard
• 1977 r."Pokój z widokiem na morze"profesor Jan Leszczyński
• 1978 r."Szpital Przemienienia"pisarz Zygmunt Sekułowski
• 1979 r."Blaszany bębenek"ksiądz
• 1980 r."W biały dzień"sędzia śledczy
• 1981 r."Cień"lekarz
• 1981 r."Dziecinne pytania"profesor
• 1981 r."Limuzyna Daimler-Benz"Maks Feliński
• 1982 r."Nieciekawa historia"profesor
• 1984 r."Pismak"sędzia śledczy
• 1984 r."W starym dworku,czyli niepodległość trójkątów"Dyapanazy Nibek
• 1984 r."Zabicie ciotki"mistyk
• 1985 r."Jezioro Bodeńskie"Roullot
• 1986 r."Weryfikacja"redaktor Gucio Nawrot
• 1986 r."Zygfryd"Stefan Drawicz
• 1988 r."Królewskie sny"Władysław II Jagiełło
• 1988 r."Mistrz i Małgorzata"Woland
• 1989 r."Lawa"Gustaw–Konrad,duch,poeta
• 1994 r."Oczy niebieskie"profesor
• 1995 r."Awantura o Basię"profesor Somer
• 1996 r."Awantura o Basię"profesor Somer
• 1997 r."Księga wielkich życzeń"Adam Ostrowski
• 1999 r."Ogniem i mieczem"senator
• 1999 r."Operacja Samum"szef Szin Betu Szopsowitz
• 2000 r."Ogniem i mieczem"senator
• 2001 r."Listy miłosne"ojciec Teresy

Dubbing

• 1960 r."Marysia i krasnoludki"lis Sadełko
• 2002 r."Tytus,Romek i A’Tomek wśród złodziei marzeń"pomnik Mikołaja Kopernika

Książki

• Teatr jest światem(wespół z Andrzejem Hausbrandtem;Wydawnictwo Literackie 1986 r.ISBN 83-08-01204-3)
• Wspomnienia z niepamięci(ilustr.Kazimierz Wiśniak;Muza 1999 r.ISBN 83-7200-527-3)

Odznaczenia i wyróżnienia

• 1949 r.Nagroda na Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich
• 1952 r.Nagroda Państwowa III stopnia za role:Łatki w"Dożywociu"Aleksandra Fredry,Fullera w przedstawieniu"Trzydzieści srebrników"Howarda Fasta i Generała de Marinisa w przedstawieniu"Wzgórze 35"Jerzego Lutowskiego w Teatrze Śląskim im.Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach
• 1953 r.Nagroda Państwowa III stopnia za role:Króla Jana Kazimierza w"Mazepie"Juliusza Słowackiego i Admirała w Zagładzie eskadry Aleksandra Korniejczuka w Teatrze Śląskim w Katowicach
• 1953 r.Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1954 r.Order Sztandaru Pracy II klasy
• 1955 r.Medal 10-lecia Polski Ludowej
• 1962 r.Złota Maska nagroda w plebiscycie„Expressu Wieczornego”na najpopularniejszego aktora roku
• 1963 r.Srebrna Maska w plebiscycie na najpopularniejszego aktora roku
• 1964 r.Srebrna Maska w plebiscycie na najpopularniejszego aktora telewizyjnego
• 1965 r.Nagroda Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za role tytułowe w"Don Juan,czyli Kamienny Gość" i "Skąpcu"Moliera,"Fantazym"Juliusza Słowackiego i Lorda w"Portrecie Doriana Graya"Oskara Wilde'a
• 1966 r.Srebrna Maska w plebiscycie„Expressu Wieczornego”na najpopularniejszego aktora w roku 1965
• 1966 r.Nagroda Państwowa I stopnia za wybitne osiągnięcia w teatrze i filmie
• 1967 r.Srebrna Maska w plebiscycie„Expressu Wieczornego”na najpopularniejszego aktora w roku 1966
• 1967 r.Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
• 1968 r.Nagroda Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za kreację aktorską i reżyserię spektaklu Teatru Telewizji"Mazepa"Juliusza Słowackiego
• 1970 r.Złoty Ekran za reżyserię"Mazepy"Juliusza Słowackiego w Teatrze Telewizji
• 1973 r.Medal Komisji Edukacji Narodowej
• 1973 r.Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia w dziedzinie teatru za osiągnięcia w twórczości aktorskiej i reżyserskiej
• 1974 r.Medal 30-lecia Polski Ludowej
• 1975 r.nagroda I stopnia XVI Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu za rolę Skrzypka w przedstawieniu"Rzeźnia"Sławomira Mrożka w Teatrze Dramatycznym w Warszawie
• 1975 r.Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy
• 1977 r.Order Sztandaru Pracy I klasy
• 1977 r.Odznaczenie za zasługi dla Warszawy
• 1978 r.Nagroda województwa katowickiego w dziedzinie kultury i sztuki za rok 1977 za wybitne zasługi artystyczne i społeczne
• 1978 r.Nagroda Państwowa I stopnia za wybitne kreacje aktorskie:Skrzypka w"Rzeźni"Sławomira Mrożka oraz tytułową w"Królu Learze"Williama Szekspira w Teatrze Dramatycznym w Warszawie
• 1979 r.Złoty Szczupak nagroda Festiwalu Twórczości Telewizyjnej w Olsztynie za role Chłopickiego w"Warszawiance"Stanisława Wyspiańskiego i Browna w Separacji Toma Stopparda
• 1979 r.Dyplom Ministerstwa Kultury Związku Radzieckiego
• 1980 r.nagroda I stopnia XXI Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu za rolę Mistrza Fiora w przedstawieniu"Operetce"Witolda Gombrowicza w Teatrze Dramatycznym w Warszawie
• 1980 r.Nagroda przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji I stopnia za wybitnie wartościową współpracę artystyczną z Polskim Radiem i Telewizją
• 1981 r.I nagroda w konkursie teatrów telewizji XXI Kaliskich Spotkań Teatralnych za role Bohatera w Kartotece Tadeusza Różewicza i Stańczyka w"Weselu"Stanisława Wyspiańskiego
• 1982 r.nagroda VIII Opolskich Konfrontacji Teatralnych za rolę Tola w"Skizie"Gabrieli Zapolskiej
• 1987 r.Nagroda prezydenta miasta Warszawy za rolę Ojca w spektaklu"Staś"Jerzego Jarockiego
• 1988 r.Złoty Ekran,nagroda czasopisma„Ekran”za rolę Władysław Jagiełły w serialu telewizyjnym"Królewskie sny"
• 1990 r.Nagroda Przewodniczącego Komitetu Kinematografii za kreację aktorską w filmie Tadeusza Konwickiego"Lawa"
• 1991 r.nagroda Wielki Splendor przyznawana przez Zespół Artystyczny Teatru Polskiego Radia
• 1993 r.nagroda XVIII Opolskich Konfrontacji Teatralnych za rolę Króla Jana Kazimierza w"Mazepie"Juliusza Słowackiego w Teatrze Ateneum im.Stefana Jaracza w Warszawie
• 1994 r.nagroda telewizyjna Superwiktor za całokształt twórczości
• 1994 r.nagroda Prix Italia dla najlepszego aktora za rolę w"Księciu Homburgu"Heinricha von Kleista
• 1995 r.Nagroda im.Aleksandra Zelwerowicza,przyznawana przez redakcję miesięcznika„Teatr”z okazji jubileuszu 50-lecia czasopisma
• 1997 r.Medal 400-lecia stołeczności Warszawy
• 1998 r.Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
• 1998 r.Nagroda Ministra Kultury w dziedzinie teatru
• 2001 r.nagroda I Krajowego Festiwalu Teatru Polskiego radia i Telewizji Dwa teatry w Sopocie za najlepszą rolę męską w spektaklu Teatru Telewizji"Podróż"Geralda Auberta(wspólnie z Piotrem Fronczewskim)
• 2001 r.tytuł Mistrza Mowy Polskiej
• 2003 r.Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski nadany postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego z 18 lutego 2003,za wybitne zasługi dla kultury polskiej,za osiągnięcia w twórczości artystycznej,który otrzymał 31 marca tego samego roku
• 2004 r.I miejsce w plebiscycie publiczności na najlepsze przedstawienie XLIII Rzeszowskich Spotkań Teatralnych"Król Edyp"Sofoklesa w Teatrze Ateneum w Warszawie
• 2005 r.Wielka Nagroda Fundacji Kultury za rok 2004
• 2005 r.Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis
• 2005 r.Nagroda im.Cypriana Kamila Norwida w dziedzinie teatru,przyznawana przez samorząd województwa mazowieckiego
• 2005 r.Złoty Hipolit,nagroda Towarzystwa im.Hipolita Cegielskiego w Poznaniu,przyznawana ludziom kierującym się w życiu zasadami pracy organicznej
• 2005 r.Złota Żaba,nagroda specjalna XIII Festiwalu Camerimage w Łodzi za szczególne osiągnięcia w karierze aktorskiej
• 2006 r.Wielka Nagroda VI Krajowego Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Telewizji Dwa teatry w Sopocie za wybitne kreacje aktorskie w Polskim Radiu i Telewizji Polskiej
• 2007 r.Medal Pro Memoria
• 2008 r.Order Orła Białego(pośmiertnie,w uznaniu znamienitych zasług dla kultury polskiej,za wybitne osiągnięcia w pracy artystycznej i dydaktycznej)