Nazwa miasta
Nazwa miasta Tarnobrzega nawiązuje do rodziny szlacheckiej,która to ufundowała miasto Tarnowskich.Nazwa Tarnobrzeg przeważyła nad innymi proponowanymi nazwami:„Tarnodwór”,„Nowo Dwór”czy„Nowy Tarnów”.W latach PRL,w ramach deburżuaizacji próbowano przeforsować fałszywą tezę,iż nazwa Tarnobrzeg związana jest z tarniną,która porastała brzeg Wisły.Teza ta nie miała żadnego uzasadnienia logicznego i była próbą przekłamania historii.Fakt pochodzenia nazwy Tarnobrzeg od rodu Tarnowskich,jest w tym momencie bezsporny.Podobne nazwy nosiły inne miasta założone przez rodzinę Tarnowskich,np.Tarnogród,Tarnopol.Sam Tarnobrzeg miał zastąpić Tarnowskim utracony wcześniej Tarnów.Nazwa użyta w akcie lokacyjnym„Tarnobrzeg”,nie przyjęła się wśród mieszkańców.Miasto założone na prawie magdeburskim,było de facto przysiółkiem magnackiej siedziby Tarnowskich Dzikowa.Znacznie starsza,ludniejsza i ważniejsza administracyjnie była też inna pobliska osada Miechocin.Aż do XX wieku to te dwie nazwy przeważają w powszechnym użyciu miast nazwy Tarnobrzeg.Obraz z sanktuarium tarnobrzeskiego nosi nazwę Matki Bożej Dzikowskiej,konfederacja zawiązana w Tarnobrzegu określana jest jako dzikowska,a zjazd Stronnictwa Demokratycznego z 1927 roku nosi nazwę dzikowskiego.Początkowo znacznie ludniejszy i spełniający ważne funkcje administracyjne był Miechocin.W czasach piastowskich był siedzibą najmniejszej podstawowej jednostki administracyjnej Opola.Kościół w Miechocinie był siedzibą archidekanatu i aż do 1922 roku był siedzibą jedynej parafii tarnobrzeskiej.Miasto z nazwy„Tarnobrzeg”funkcjonuje w powszechnej świadomości i jako jednostka administracyjna dopiero od XIX wieku.Wtedy to staje się siedzibą powiatu oraz powstaje stacja kolejowa Tarnobrzeg.W 1918 roku powstałe samozwańcze państwo nosi nazwę Republiki Tarnobrzeskiej.Odrodzona II Rzeczpospolita pozostawia Tarnobrzeg siedzibą powiatu.Po odkryciu siarki w pobliskim Machowie,Jeziórku i Grębowie Tarnobrzeg szybko się rozwija oraz staje się siedzibą województwa,które nosi nazwę tarnobrzeskiego.Nawet Matka Boża Dzikowska zaczyna być nazywana Matką Bożą Tarnobrzeską.Obecnie Tarnobrzeg jest jednym z większych powierzchniowo administracyjnie miast,a jego granice sięgają Sandomierza.Odległość od południowych do północnych granic miasta to ok.20 km.Nazwa Tarnobrzeg,początkowo ograniczona do pl.Bartosza Głowackiego,zdecydowanie wyparła inne historyczne odrębne jednostki takie jak Dzików,Machów,Wielowieś,Miechocin,Sielec,Podłęże,Sobów,Mokrzyszów.Wszystkie one są teraz integralną częścią rozszerzonego administracyjnie miasta.
Jikov
Tarnobrzeg w języku jidysz,דזיקאוו,czyli Jikov(Dzhikov),miasto Tarnobrzeg przez Żydów utożsamiane było z Dzikowem.
Geografia
Tarnobrzeg leży w Kotlinie Sandomierskiej na Podkarpaciu Północnym.Dominują gleby bielicowe,na terenach nabrzeżnych mady rzeczne oraz piaszczyste brzegi.Dużo gruntów zostało zalesionych.W rejonie Tarnobrzega jest wiele lasów wchodzących w skład Puszczy Sandomierskiej.Głównymi drzewami są:sosna zwyczajna,dąb szypułkowy,olsza czarna,buk i brzoza.
Tarnobrzeg podzielony jest na 15 osiedli będących jednostką pomocniczą gminy.Potocznie,jak i w mediach,używa się zamiennie sformułowania„dzielnica”.Administracyjne osiedla nawiązują do dawnych,historycznych odrębnych jednostek(gmin,wiosek,osad).Większość z nich przyłączona została w 1976 r.Tarnobrzeg stał się wtedy jednym z większych miast Polski pod względem zasięgu terytorialnego.Nienaturalne rozszerzenie granic miasta związane było z silną rozbudową przemysłu siarkowego,powstawaniem nowych osiedli mieszkaniowych oraz ustanowieniem stolicy nowopowstałego województwa.Powody rozszerzenia należy upatrywać w prognozach związanych z rokiem 2000,szacowano wtedy,że miasto przekroczy 100 tys.mieszkańców,oraz utworzy z Sandomierzem konurbację.Kolejnym powodem była chęć zmniejszenia dysproporcji pomiędzy ówcześnie 40 tysięczną Stalową Wolą a 26 tysięcznym Tarnobrzegiem stolicą województwa.Ustanowiony w 1976 r.zasięg administracyjny prawie w całości pokrywa się z dawnymi posiadłościami rodu Tarnowskich(wyjątek stanowi Trześń,która to znalazła się w gminie Gorzyce).Lista osiedli powołanych na podstawie uchwał Rady Miasta:Dzików,Miechocin,Mokrzyszów,Nagnajów,Ocice,Piastów,Przywiśle,Serbinów,Siarkowiec,Sielec,Sobów,Stare Miasto,Wielopole,Wielowieś,Zakrzów.
- ok.1000 osady w Miechocinie Wielowsi,Miechocin siedzibą opola najmniejszej jednostki administracyjnej w czasach piastowskich,pierwsza chrześcijańska drewniana kaplica w Miechocinie
- ok.1132 parafia katolicka w Miechocinie
- ok.1160 budowa pierwszego murowanego kościoła Marii Magdaleny w Miechocinie na miejscu dawnej drewnianej kaplicy
- 1215 powstaje katolicka parafia w Wielowsi
- 1218 pielgrzymka do Wielowsi bł.Czesława i św.Jacka Odrowąża
- 1241 najazd tatarski,zniszczenie Miechocina
- 1349 Rafał z Tarnowa wziął za żonę dziedziczkę Wielowsi,Dzierżkę,powstanie rodu Tarnowskich linii wielowiejsko-dzikowskiej ściśle związanej z obszarem współcześnie utożsamianym z Tarnobrzegiem
- 1376 najazd Litwinów i Rusinów,spustoszenie terenów osadniczych Puszczy Sandomierskiej w tym Miechocina
- XIV wiek budowa pierwszego warownego zamku w Dzikowie
- 1440 pobyt Jana Długosza w Miechocinie
- 1502 król Aleksander Jagiellończyk wyznacza Miechocin jako punkt zborny pospolitego ruszenia ziemi sandomierskiej na wojnę z Tatarami
- początek XVI wieku reformacja,przejęcie kościoła miechocińskiego przez kalwinów
- 1542 czteromiesięczna wizyta króla Zygmunta Starego,królowej Bony wraz z dziećmi w posiadłościach Tarnowskich,w związku z krakowską epidemią„morowego powietrza”
- 1522 Andrzej Ossoliński sprzedał Janowi Spytkowi Tarnowskiemu zamek dzikowski
- 28 maja 1593 przywilej fundacyjny na prawie magdeburskim nadany został Stanisławowi Tarnowskiemu przez króla Zygmunta III Wazę w Warszawie
- ok.1645 budowa murowanego zamku w Dzikowie
- 1657 spustoszenie miasta przez Kozaków i Siedmiogrodzian
- 1676 kontrreformacja,fundacja kościoła,sprowadzenie dominikanów
- 1678 cudowny obraz z dworu w Dzikowie przeniesiony został do kościoła dominikańskiego
- 14 kwietnia 1681 potwierdzenie lokacji miasta przez Jana III Sobieskiego
- XVII wiek początki osadnictwa żydowskiego
- początek XVIII wieku klęski żywiołowe,epidemie,pożary,zniszczenia:pożar miasta(1709),przemarsze wojsk saskich,rosyjskich,powódź(1713),wielka susza,klęska głodu(1714),epidemie i zarazy(1715-1720)
- 5 listopada 1734 konfederacja dzikowska w obronie króla Stanisława Leszczyńskiego
- 1735 początek budowy synagogi żydowskiej
- 1772 I rozbiór Polski,Tarnobrzeg pod zaborem austriackim(jako część Królestwa Galicji)
- 1815 wielkie powodzie w Wielowsi
- 1855 siedziba powiatu
- 1861 powstanie zakonu dominikanek,działalność Kolumby Białeckiej
- 1862 wielki pożar miasta
- 1864 pierwsza szkoła w mieście,fundacja pierwszego szpitala
- 1867 siedziba starostwa tarnobrzeskiego,wyodrębnienie z Tarnobrzega Dzikowa jako osobnej gminy wiejskiej
- 1879 powódź
- 1887 połączenie kolejowe trasy Dębica Rozwadów
- 1888 wielki pożar,prawie doszczętne zniszczenie miasta
- 1894 fundacja szpitala publicznego im.Zofii z Zamoyskich Tarnowskiej(funkcjonuje do dziś)
- 8 września 1904 pierwsza koronacja obrazu Matki Bożej Dzikowskiej,odsłonięcie pomnika Bartosza Głowackiego
- 1909 powstanie Cesarsko-Królewskiej Wyższej Szkoły Realnej
- 1913 budowa dworca kolejowego
- 1915 duże zniszczenia miasta w wyniku ofensywy armii carskiej
- październik 1918 wycofanie się wojsk austriacko-węgierskich,podporządkowanie się Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie
- 6 listopada 1918 wystąpienia chłopskie,których skutkiem było powstanie samozwańczej,lecz sprawującej efektywną władzę Republiki Tarnobrzeskiej;jednym z jej założeń było ukształtowanie nowego„państwa”na wzór Republiki Rad
- 1919 pacyfikacja Republiki przez wojska polskie,faktyczne włączenie w skład państwa polskiego
- 1927„zjazd dzikowski”Stronnictwa Demokratycznego
- 1941–1944 działalność oddziału partyzanckiego Jędrusiów
- czerwiec 1941–lipiec 1942 utworzenie getta dla ludności żydowskiej;w 1939 r.Żydzi stanowili 67% ludności miasta,głównie chasydzi
- 5 sierpnia 1944 wyzwolenie miasta,wejście Armii Czerwonej
- 28 września 1953 odkrycie złóż siarki
- od 1957 szybki rozwój miasta;powstanie nowych osiedli,rozbudowa przemysłu siarkowego,wykształcenie się okręgu przemysłowego
- 1975 siedziba władz województwa tarnobrzeskiego
- 1976 rozszerzenie administracyjnych granic miasta,przyłączenie:Miechocina,Machowa,Wielowsi,Nagnajowa,Sielca,Sobowa,Ocic,Mokrzyszowa,Zakrzowa
- 1979 powstaje parafia na Serbinowie,działalność Michała Józefczyka
- lata 90.XX wieku załamanie się przemysłu siarkowego,początek stagnacji w rozwoju miasta
- 1 stycznia 1999 w wyniku reformy administracyjnej Tarnobrzeg został powiatem grodzkim oraz siedzibą powiatu ziemskiego
- 12 czerwca 1999 Jan Paweł II podczas VII pielgrzymki do Polski ląduje w Tarnobrzegu w celu celebrowania Mszy w Sandomierzu
- maj–czerwiec 2010 w wyniku powodzi katastrofalnie dwukrotnie zalano północne i zachodnie części miasta
Wydobywanie siarki
Tarnobrzeg był centrum wydobywania i przetwarzania siarki i kwasu siarkowego,lecz zamknięto wszystkie kopalnie siarki,kiedy stało się to ekonomicznie nieopłacalne.Najpierw została zamknięta kopalnia w Piasecznie,następnie kopalnia Machów(po 40 latach wydobywania siarki kopalnia Machów była największą odkrywkową kopalnią siarki w Europie),a na końcu,w latach dziewięćdziesiątych,kopalnia Jeziórko.Ta ostatnia była eksploatowana nieco dłużej,gdyż stosowano tam nowocześniejsze metody wydobycia siarki(metodą podziemnego wytopu),co ograniczało liczbę potrzebnych ludzi do pracy i skutkowało przez długi czas rentownością produkcji.Obecnie kopalnie Machów i Piaseczno zalewane są przez wodę z Wisły i tworzone są tam sztuczne zbiorniki.Od lat dziewięćdziesiątych XX stulecia na terenach zakładów Siarkopol działa Tarnobrzeska Specjalna Strefa Ekonomiczna.
Realizowane i przygotowywane inwestycje w Tarnobrzegu
- program kompleksowej poprawy gospodarki wodnej współfinansowany z unijnego Funduszu Spójności rozbudowa sieci kanalizacyjnej i modernizacja ujęcia wody
- modernizacja stadionu piłkarskiego KS Siarka
- budowa dwupasmowej obwodnicy kategorii GP
- budowa mostu nad Wisłą na wysokości os.Zakrzów w ramach budowy drogi ekspresowej S74
- rekultywacja terenów posiarkowych(po zabezpieczeniu byłej odkrywkowej kopalni siarki i zalaniu jej wodą z Wisły,powstało Jezioro Tarnobrzeskie)
- budowa nowego wiaduktu,nad przejazdem kolejowym na os.Mokrzyszów i powstającą obwodnicą
- budowa restauracji typu fast-food,McDonald’s razem z McDrive na rogu skrzyżowań ulic Sikorskiego i Wiejskiej
- renowacja Zamku Dzikowskiego
- renowacja Szkoły Podstawowej nr 10(elewacja,oraz budowa boiska Orlik na jej terenie)
- budowa dwóch rond na skrzyżowaniach ulic:Niepodległości,Mickiewicza,Szpitalnej oraz:Szerokiej,Piłsudskiego i Targowej.
Niewielkie Stare Miasto składa się z kamienic skupionych wokół rynku.Pozostała część miasta(ponad 80 procent)powstała już po II wojnie światowej.Wraz z pojawieniem się przemysłu siarkowego masowo budowano osiedla mieszkalne(przeważającym materiałem budowlanym była wielka płyta),a także różnorakie obiekty:stadion,sąd okręgowy,halę OSiR.W Tarnobrzegu zbudowano także ponad 8-kondygnacyjne budynki mieszkalne z wielkiej płyty.Obecnie,poprzez zalanie wyrobiska po kopalni Machów,władze miasta starają zmienić wizerunek Tarnobrzega z„przemysłowego blokowiska”na nowoczesny ośrodek turystyczny.
W Tarnobrzegu jest 14 przedszkoli,10 szkół podstawowych,6 gimnazjów,12 szkół ponadgimnazjalnych oraz 3 szkoły wyższe:Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im.prof.Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu powstała w 2001 roku(kształcąca na kierunkach humanistycznych na poziomie licencjackim),Wyższa Szkoła Handlowa im.B.Markowskiego Zamiejscowy Wydział Nauk Ekonomicznych w Tarnobrzegu(powstał w 2003 roku)specjalizujący się w kształceniu w zakresie ekonomii na poziomie licencjackim oraz magisterskim,a także w zakresie stosunków międzynarodowych i bezpieczeństwa na poziomie licencjackim oraz Zespół Kolegiów Nauczycielskich w Tarnobrzegu powstały w 1991 r.kształcący studentów w zakresie filologii angielskiej oraz niemieckiej na poziomie licencjackim.
Komunikacja
Transport publiczny
- PKP.Dworzec PKP znajduje się przy ulicy Dworcowej.
- PKS.Dworzec PKS znajduje się przy ulicy Mickiewicza PKS Tarnobrzeg Sp z o.o.
- Miejska Komunikacja Samochodowa MKS Tarnobrzeg.Firma obsługuje linie nr 11(trasę Tarnobrzeg Sandomierz).Zajezdnia autobusowa znajduje się przy ulicy Zwierzynieckiej.
- Firma przewozowa"POLKAR"świadcząca usługi MKS na terenie miasta od czerwca 2013 roku. Firma obsługuje 12 linii.Zajezdnia znajduje się przy WORD-zie w Tarnobrzegu.
- Prywatni przewoźnicy świadczący usługi na terenie miasta i okolic.
Tarnobrzeg przecinają dwie drogi wojewódzkie nr DW723 i DW871(do niedawna droga krajowa nr 84).Przez część miasta przebiega także droga krajowa nr 9.Obecnie planowana jest budowa obwodnicy Tarnobrzega.Główne ulice Tarnobrzega to:Wisłostrada,Sienkiewicza,Sikorskiego,Warszawska,Mickiewicza,Orląt Lwowskich,Litewska(d.Bema),Kopernika oraz Kwiatkowskiego.
Turystyka
Przez Tarnobrzeg przebiega jedna z tras Szlaku Architektury Drewnianej województwa podkarpackiego.Od 2007 r.także Szlak Chasydzki.Z Tarnobrzega można alternatywnie rozpocząć Małopolską Drogę św.Jakuba,której nieprzerwany szlak prowadzi przez całą Europę do Santiago de Compostela.W bezpośrednim sąsiedztwie Tarnobrzega znajdują się:Sandomierz,Koprzywnica(obie miejscowości znane choćby z przebiegającego przez nie szlaku cysterskiego),Ujazd z Krzyżtoporem,Klimontów oraz oddalony o ok.14 km Baranów Sandomierski(do Baranowa prowadzi zielony szlak PTTK Sandomierz Majdan Królewski).
| Miejsce: | Administracyjne Osiedle: | Ważne informacje: | Uwagi: |
|---|---|---|---|
| Barokowy kościół i klasztor Dominikanów z końca XVII wieku | Stare Miasto | Sanktuarium Matki Bożej Dzikowskiej(Tarnobrzeskiej),pierwszy punkt Tarnobrzeskiej Drogi św.Jakuba | kościół otwarty w godzinach 6.00–19.00 |
| Kaplica i klasztor Dominikanek wraz z kościołem św.Gertrudy i św.Michała z połowy XIX wieku | Wielowieś | przy klasztorze dominikanek znajduje się grób założycielki zgromadzenia służebnicy bożej Matki Kolumby Białeckiej | prace konserwatorskie wewnątrz kościoła |
| Pałac Tarnowskich w Dzikowie wraz z kompleksem parkowo-ogrodowym | Stare Miasto | obecnie trwają prace nad przeniesieniem tam Muzeum Historycznego Miasta Tarnobrzega | gruntowne prace konserwatorskie i remontowe,możliwe zwiedzanie piwnic |
| Cmentarz żydowski | Serbinów | założony w 1930 roku,z zabytkowym Ohelem | |
| Synagoga wybudowana w miejscu Starej synagogi | Stare Miasto | obecnie Miejska Biblioteka Publiczna | |
| Gotycki kościół św.Marii Magdaleny z XIV wieku | Miechocin | zamknięty poza godzinami nabożeństw | |
| neogotycki Pałac Myśliwski(Szindlerów) | Mokrzyszów | obecnie zaadaptowany pod potrzeby Centrum Kształcenia Nauczycieli | |
| Kościół M.B.Nieustającej Pomocy | Serbinów | liczne relikwie świętych i błogosławionych katolickich,monumentalny mozaikowy ołtarz | Kaplica Wieczystej Adoracji czynna całą dobę,górny kościół otwarty w godzinach nabożeństw |
| klasycystyczny Dwór Padewiczów | Nagnajów | położony tuż przy Wisłostradzie | |
| Las Zwierzyniecki | Serbinów | pozostałość Puszczy Sandomierskiej | |
| Zalew Machowski | Nagnajów/Miechocin | sztuczny zbiornik powstały na terenach dawnej kopalni siarki,położony tuż przy Wisłostradzie | otwarty w 2010 |
Tarnobrzeg posiada sieć instytucji z dziedziny kultury.Tworzą ją m.in.sieć bibliotek publicznych,biblioteki parafialne(klasztorna OO.Dominikanów,parafii serbinowskiej) i biblioteki szkolne(w tym uczelni wyższych).Główne życie miasta skupione jest w Tarnobrzeskim Domu Kultury(dawna nazwa Wojewódzki Dom Kultury).W nim odbywają się spektakle teatralne(w tym Barbórkowa Drama Teatralna)oraz projekcje filmowe.8 stycznia 2008 roku zamknięto Kino Wisła spełniające dotychczas tę funkcję.Amatorskie życie kulturalne skupia także Środowiskowy Dom Kultury działający przy Tarnobrzeskiej Spółdzielni Mieszkaniowej oraz grupy teatralne i muzyczne powstałe na Serbinowie przy tamtejszej parafii.Wymienione ośrodki w przeważającej mierze organizują zajęcia dla dzieci i młodzieży.Sporadycznie koncerty muzyki poważnej organizuje Muzeum Historyczne Miasta Tarnobrzega.
Imprezy cykliczne
- Bieg Noworoczny styczeń
- Dni Tarnobrzega maj,czerwiec
- Familiada święto serbinowskiej parafii czerwiec
- Międzynarodowe Koncerty Organowe lipiec,sierpień
- Bartoszki Film Festival międzynarodowy festiwal filmów niezależnych i kina offowego sierpień
- Festiwal Piosenki Żeglarskiej„Nowy Brzeg–Nowa Fala”,tzw.Szanto brzeg sierpień
- Tarnobrzeski Jarmark św.Dominika sierpień(tarnobrzeska wersja Jarmarku dominikańskiego)
- Satyr Blues Nights wrzesień
- Międzynarodowy Bieg Nadwiślański im.Alfreda Freyera październik
- Chrześcijańskie Dni Kultury/Tarnobrzeskie Dni Społeczne październik
- Śpiewograniec ogólnopolski festiwal piosenki harcerskiej
- Konkurs Piosenki Wygraj Sukces największy w Polsce festiwal piosenki dziecięcej i młodzieżowej
- Barbórkowa Drama Teatralna grudzień
- Stylowe Uderzenie Ogólnopolski Turniej Tańca Break Dance listopad
- Telewizja
- Miejska Telewizja Tarnobrzeg redakcja
- Radio
- Radio Leliwa redakcja
- Polskie Radio Rzeszów oddział redakcji
- Prasa
- Tygodnik Nadwiślański tygodnik redakcja
- Sztafeta tygodnik oddział redakcji
- Echo Dnia dziennik oddział redakcji
- Nowiny dziennik oddział redakcji
- Super Nowości dziennik oddział redakcji
- Dzikovia kwartalnik społeczno-kulturalny Towarzystwa Przyjaciół Tarnobrzega
- Tarnobrzeskie Zeszyty Historyczne czasopismo Tarnobrzeskiego Towarzystwa Historycznego
- Internet
- Tarnobrzeg.info
- TwojRegion24.pl
- NadWisla24.pl
- Mojadolina.pl
- Siarka Tarnobrzeg klub piłkarski i koszykarski
- Klub Tenisa Stołowego Zamek SPAR Tarnobrzeg 22-krotny drużynowy mistrz Polski w tenisie stołowym kobiet,pięciokrotny finalista Pucharu Europy
- Uczniowski Klub Sportowy„Wspólnota”Serbinów Tarnobrzeg
- Osiedlowy Klub Sportowy Wielowieś Tarnobrzeg
- Osiedlowy Zespół Sportowy„Iskra”Sobów Tarnobrzeg
- Osiedlowy Klub Sportowy Mokrzyszów Tarnobrzeg
- Osiedlowy Zespół Sportowy„Koniczynka”Ocice Tarnobrzeg
- OSiR Ośrodek Sportu i Rekreacji„Wisła”
- TSSPS Bartosze Klub Siatkarski
- Stanisław Jachowicz poeta,pedagog,bajkopisarz
- Stanisław Tarnowski rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Andrzej Mleczko rysownik,satyryk
- Hieronim„Zapora”Dekutowski harcerz,dowódca AK,odznaczony pośmiertnie Sigillum Civis Virtuti
- Michał Józefczyk katolicki duchowny,społecznik,inicjator powstania parafii tarnobrzeskich,uznany za Tarnobrzeżanina XX wieku,Tarnobrzeżanina 2008 roku,odznaczony Sigillum Civis Virtuti
- Róża Kolumba Białecka służebnica boża Kościoła Katolickiego,założycielka dominikanek
- Salomon Gandz matematyk i historyk
- Julia Rodzińska dominikanka,katolicka męczennica,błogosławiona Kościoła Katolickiego
- Władysław Jan„Jędruś”Jasiński dowódca Jędrusiów,odznaczony pośmiertnie Sigillum Civis Virtuti
- Mariusz Kukiełka piłkarz
- Robert Korzeniowski olimpijczyk,odznaczony Sigillum Civis Virtuti
- Jacek Zieliński piłkarz i trener
- Max Beer historyk,działacz komunistyczny
- Jehuda Jaari izraelski pisarz
- Eliezer Horowitz założyciel chasydzkiej wspólnoty w Tarnobrzegu
- Stanisław Ordyk działacz ludowy,dowódca oddziału BCh biorącego udział w 1944 r.w wyzwoleniu miasta
Rzymski Katolicyzm
| Nazwa: | Data erygowania parafii: | Administracyjne Osiedle: | Główny kościół(budynek): | Kościoły filialne: | Linki zewnętrzne: |
|---|---|---|---|---|---|
| parafia św.Marii Magdaleny | ok.1132 | Miechocin | kościół św.Marii Magdaleny(wybudowany ok.1160 r.) | kościół filialny w Nagnajowie Siedleszczanach | |
| parafia św.Gertrudy i św.Michała | ok.1215 | Wielowieś | kościół św.Gertrudy i św.Michała(pierwszy drewniany z XII wieku,obecny z 1884 r.) | klasztor dominikanek | |
| parafia Wniebowzięcia N.M.P. | 1922 | Stare Miasto | Sanktuarium Matki Bożej Dzikowskiej,klasztor dominikanów(pierwszy drewniany kościół z 1667 r.obecny z 1706 r.) | kaplica Męki Pańskiej | |
| parafia M.B.Częstochowskiej | 1969 | Sobów | Kościół M.B.Częstochowskiej(1991 r.) | ||
| parafia Dobrego Pasterza | 1972 | Mokrzyszów | kościół Dobrego Pasterza(1990 r.) | ||
| parafia M.B.Nieustającej Pomocy | 1980 | Serbinów | kościół M.B.Nieustającej Pomocy(drewniany z 1979 r.obecny z 1984 r.) | kaplica Wszystkich Świętych(2009 r.) | |
| parafia Nawiedzenia N.M.P. | 1985 | Zakrzów | kościół Nawiedzenia N.M.P.(1997 r.) | kaplica św.Jacka w Sielcu(XIX wiek) | |
| parafia św.Barbary | 1989 | Siarkowiec | kościół śwBarbary(drewniany od 1988 r.obecny z 1994 r.) | ||
| parafia Miłosierdzia Bożego | 1997 | Dzików | kościół Miłosierdzia Bożego(1996 r.) | ||
| parafia Chrystusa Króla | 2003 | Przywiśle | kościół Chrystusa Króla(2003 r.) |
- Polski Narodowy Katolicki Kościół w RP
- parafia Męczenników Narodu Polskiego(od 2009 r.)parafia nie posiada świątyni
Świadkowie Jehowy
- zbór
Budynki według wysokości:
- Budynek sądu
- Budynek szpitala wojewódzkiego
- Budynek byłego urzędu wojewódzkiego
- Bloki:
- 11-kondygnacyjne bloki przy ul.Sienkiewicza
- 11- kondygnacyjne bloki przy ul.Sikorskiego
- 11- kondygnacyjne bloki przy ul.Zwierzynieckiej
- 11- kondygnacyjne bloki przy ul.Kard.Wyszyńskiego
- 11- kondygnacyjny blok przy ul.E.Kwiatkowskiego
Miasta i gminy partnerskie:
- Bańska Bystrzyca(różne daty:1995 lub 20 listopada 2001 r.)
- Czernihów(od 6 czerwca 2008 r.)
Kwestie językowe
Nazwa miasta Tarnobrzeg sprawia problemy deklinacyjne.Szczególnie kłopotliwy jest dopełniacz i narzędnik:do Tarnobrzega,z Tarnobrzega/do Tarnobrzegu,z Tarnobrzegu.Mieszkańcy miasta używają formy do Tarnobrzega podkreślając,że jest to historyczna forma używana w samym mieście nawiązująca do pierwotnej nazwy Nowego Tarnowa.Natomiast zwolennicy formy do Tarnobrzegu podkreślają logiczną analogię miasta Kołobrzeg i Brzeg.W radiowo-telewizyjnych językowych programach poradnikowych profesorowie Bralczyk i Miodek stali na stanowisku,że obie formy są poprawne,ze wskazaniem na formę do Tarnobrzega gdyż,mimo,że nie logiczna,bliższa jest miejscowej ludności,a do Tarnobrzegu jest formą stosunkowo nową i utożsamiana z ludnością napływową,przybyłą po odkryciu złóż siarki,a mimo,że w mniejszości próbującą narzucić własną odmianę większości.”Poradnia językowa Polskiej Akademii Nauk”,”Uniwersalny słownik języka polskiego PWN”,”Słownik języka polskiego sjp.pl”podają jako jedyną poprawną formę do Tarnobrzega.Kuriozum tej sytuacji jest nazewnictwo urzędów w mieście:Prezydent Miasta Tarnobrzeg,Urząd Miasta Tarnobrzeg,Rada Miasta Tarnobrzeg,co analogicznie porównywalne mogłoby być z niepoprawnymi formami Prezydent Miasta Warszawa,Prezydent Miasta Kraków.Na stronach tarnobrzeskiego Biuletynu Informacji Publicznej funkcjonuje Muzeum Historyczne Miasta Tarnobrzeg,jednak już na tej samej stronie przy odwołaniu do statutu Muzeum oraz na oficjalnej stronie Muzeum funkcjonuje nazwa Muzeum Historyczne Miasta Tarnobrzega.Podobnie formę Tarnobrzega przyjmują wszystkie inne instytucje,urzędy i obiekty użyteczności publicznej(np.Biblioteka Miejska,Dni Tarnobrzega).Jedynymi niedyskusyjnymi formami są:w Tarnobrzegu,o Tarnobrzegu,z Tarnobrzegiem.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz