Środowisko naturalne
Według danych z roku 2002 Przasnysz ma obszar 25,16 km²,w tym:- użytki rolne:84%
- użytki leśne:0%
Poczet burmistrzów
III Rzeczpospolita
I kadencja(1990-1994)Henryk Napiórkowski
II kadencja(1994-1998)Stanisław Nowicki
III kadencja(1998-2002)Zenon Aleksy Lendzion
IV kadencja(2002-2006)Zenon Aleksy Lendzion
V kadencja(2006-2010)Waldemar Marek Trochimiuk
VI kadencja(2010-2014)Waldemar Marek Trochimiuk
Poczet przewodniczących rady miasta
III Rzeczpospolita
I kadencja(1990-1994)Mieczysław Kaszubowski
II kadencja(1994-1998)Ryszard Juklaniuk
III kadencja(1998-2002)Zdzisław Zdziarski
IV kadencja(2002-2006)Zenon Waldemar Wojda
V kadencja(2006-2010)Zbigniew Sztuc
VI kadencja(2010-2014)Piotr Jeronim
Historia
Najstarsze ślady osadnictwa na terenie Przasnysza pochodzą z przełomu epoki brązu i żelaza(ok.700 p.n.e.)W XIII w.na terenie Przasnysza,nad rzeką Węgierką,funkcjonowała osada targowa.Stał tu również dwór myśliwski książąt mazowieckich,którego opis zamieścił Henryk Sienkiewicz w Krzyżakach.Nazwa miasta według ludowych przekazów pochodzi od młynarza Przaśnika,który ugościł zbłąkanego na polowaniu księcia Konrada I mazowieckiego i otrzymał następnie tytuł szlachecki wraz z okolicznymi ziemiami.Szybki rozwój zawdzięczał Przasnysz korzystnemu położeniu na pograniczu dwóch ważnych pod względem gospodarczym terenów Równiny Kurpiowskiej i rolniczej Wysoczyzny Ciechanowskiej.10 października 1427 Przasnysz uzyskał od księcia mazowieckiego Janusza I Starszego przywilej miejski na prawie chełmińskim.Największy rozkwit miasta nastąpił w wieku XVI,zwłaszcza po wcieleniu w 1526 Mazowsza do Korony.Administracyjnie Przasnysz wchodził w skład Ziemi Ciechanowskiej jako stolica rozległego powiatu.
Lustracja dóbr królewskich z 1564 wykazała 689 domów w mieście i na przedmieściach oraz przeszło 500 rzemieślników różnych profesji:
- 126 piwowarów(czterokrotnie więcej niż Warka)
- 117 piekarzy
- 67 szewców
- 36 kuśnierzy
- 34 krawców
- 22 zdunów
- 14 kowali
- 6 mieczników
- 1 złotnika.
Zabytki
- kościół farny pw.Wniebowzięcia NMP z lat 1474-1485,wzniesiony w stylu gotyckim,wielokrotnie restaurowany;miejsce chrztu św.Stanisława Kostki i wiecznego spoczynku członków jego rodziny.
- dzwonnica wolno stojąca gotycka,zapewne z końca XV w.(obok kościoła farnego).
- zespół dawnego klasztoru bernardynów(dziś pasjonistów):kościół pw.św.Jakuba i św.Anny z lat 1588-1618 uznawany za jeden z najpóźniejszych kościołów gotyckich w Polsce i klasztor wczesnobarokowy,wzniesiony w latach 1637-1671.Obiekty te wpisane zostały na listę Kanonu Krajoznawczego Polski.W kościele znajduje się słynący łaskami obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem,czczony dziś jako Niepokalana Przewodniczka z Przasnysza(koronowany w 1977).
- zespół klasztorny kapucynek:kościół pw.św.Klary i św.Józefa,wzniesiony w latach 1609-1616 i klasztor z tego samego okresu;wielokrotnie niszczony i odbudowywany,w obecnym wyglądzie bezstylowy.
- ratusz barokowo-klasycystyczny z końca XVIII w.po I wojnie światowej otoczony z trzech stron parterową przybudówką z podcieniami;obecnie Muzeum Historyczne.
- budynek z pocz.XIX w.wzniesiony dla generała pruskiego Rouquette,w okresie międzywojennym zajmowany przez starostwo powiatowe,obecnie siedziba BPH.
- dom na Jaśminowej 7
- kamienica,róg Warszawskiej i Mostowej,1843.
- domy:ul.Kacza 15(przebudowany),Mostowa 10,Piłsudskiego 6(róg Warszawskiej),poł.XIX w.
- kamienice w rynku,XIX w.(po 1875) i I poł.XX w.
- d.poczta,obecnie PZU,koniec XIX w.
- budynki w zespole koszar,ul.Makowska,1902-1912(nr 3,5,6,7,10)
- d.elektrownia,obecnie Rejon Energetyczny Przasnysz,1919.
- budynek gimnazjum,obecnie Zespół Szkół Licealnych im.KEN,l.20.XX w.
- zespół d.Szkoły Rolniczej,obecnie Dom Pomocy Społecznej,ul.Ruda,l.20.XX w.
- d.Teatr Miejski(później kino) i remiza strażacka,ul.Dąbrowskiego,l.20.XX w.
- budynek stacyjny,drewn.1925(Mławska Kolej Dojazdowa).
- przytułek,wł.Zgromadzenia SS.Miłosierdzia św.Wincentego á Paulo,1930-32(budynek przy ul.Świerczewo).
- d.Dom Sportowy,obecnie Miejski Dom Kultury,l.30.XX w.
- most stalowy na rzece Węgierce,po 1920.
- cmentarz rzymskokatolicki,zał.1802.
- park miejski XVIII-XIX w.
- kościół św.Ducha,gotycki z XV w.
- synagoga.
Rejestr zabytków NID
Według rejestru zabytków NID na listę zabytków wpisane są obiekty:
- kościół par.pw.Wniebowzięcia NMP,XV,1670,1880,1914,nr rej.:A-383 z 8.12.1958
- dzwonnica,XV/XVI,nr rej.:j.w.
- zespół klasztorny bernardynek,obecnie felicjanek,XVIII,nr rej.:A-381 z 8.12.1958:
- kościół pw.śś.Klary i Józefa
- klasztor
- zespół klasztorny bernardynów,XVI-XVII,nr rej.:A-380 z 17.04.1958:
- kościół pw.śś.Jakuba i Anny
- klasztor
- cmentarz rzym.-kat.(najstarsza część),nr rej.:A-530 z 30.01.1986
- park miejski,XVIII-XIX,nr rej.:A-512 z 27.01.1984
- ratusz,2 poł.XVIII,nr rej.:A-428 z 7.05.1962
- budynki nr 3,5,6,7,10 w zespole koszar,ul.Makowska,1902-1912,nr rej.:A-614 z 8.03.1995:
- budynek stacyjny,drewn.1925,nr rej.:A-615 z 24.07.1995(dec.Mławska Kolej Dojazdowa)
- most stalowy na rzece Węgierce,stalowy,po 1920,nr rej.:A-615 z 18.09.1995
W Przasnyszu działa 1 centrum handlowe,5 dyskontów spożywczych oraz 1 market elektroniczny.Największe zakłady produkcyjne Kross SA,ABB Sp.z o.o.
Edukacja
Szkoły podstawowe
- Szkoła Podstawowa Nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi im.Kawalerów Orderu Uśmiechu w Przasnyszu
- Szkoła Podstawowa nr 2 im.Henryka Sienkiewicza w Przasnyszu
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy(dawna Szkoła Nr 4)
- Publiczne Gimnazjum im.Noblistów Polskich(dawna szkoła nr 3)
- Gimnazjum Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Przasnyskiej(szkoła niepubliczna z uprawnieniami szkoły publicznej)
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy(dawna Szkoła Nr 4)
- Zespół Szkół Licealnych Liceum Ogólnokształcące im.Komisji Edukacji Narodowej
- Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im.mjr.Henryka Sucharskiego(dwa budynki ul.Mazowiecka 25 oraz ul.Sadowa 1,potocznie nazywany"szkołą rolniczą")
- Akademickie Liceum Ogólnokształcące pod patronatem Wyższej Szkoły Języków Obcych(siedziba WSJO)
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy(dawna Szkoła Nr 4)
- Zespół Medycznych Szkół Policealnych w Przasnyszu
- Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Międzywydziałowego Studium Gospodarki Przestrzennej SGGW
- Wydział Zamiejscowy Wyższej Szkoły Języków Obcych w Świeciu
Muzea
- Muzeum Historyczne w Przasnyszu
- Muzeum Weterynarii Wiesławy i Waldemara Krzyżewskich w Przasnyszu
- Miejska Biblioteka Publiczna w Przasnyszu
- Biblioteka Pedagogiczna w Ostrołęce Filia w Przasnyszu
- Miejski Dom Kultury im.Stanisława Ostoi-Kotkowskiego
- Klub Garnizonowy
- Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Przasnyskiej
- Stowarzyszenie"Razem"
- Stowarzyszenie Forum Samorządowe XXI
- Stowarzyszenie"Młodzi w Regionie"
- Wydawnictwo Forteca
- Wydawnictwo Techniczne
- Wydawnictwo Mazowieckie
- Naczelny Organ Wesołej Komitywy Uzurpatorów Rzeczywistości
- Przasnyska Grupa Artystyczna
- Galeria"Kąt"
- Ogólnopolskie Plenerowe Prezentacje Fotografii Artystycznej"Stodoła"Tadeusza Myślińskiego
- Duet gitarowy Tomasz Kaszubowski-Paweł Nawara
- Amicus Dei
Obecnie
- Nowy Tygodnik Przasnyski
- Kurier Przasnyski
- Tygodnik Ostrołęcki(wydanie przasnyskie)
- Przasnyska Gazeta Samorządu Miejskiego
- Głos Ziemi Przasnyskiej
- Kukułka
- Nasz Patron
- Solidarność Przasnyska
- Przasnyska Niezależna
- Gazeta Przasnyska
- Ziemia Przasnyska
- Kurier Kupiecki Przasnysz
- Liber
- Tygodnik Ilustrowany(1997-2001)
- Informacje z Przasnyskiego Ratusza
- Nasz Przasnysz
- Idący...w Przyszłość.Miesięcznik Powiatu Przasnyskiego(wydawany w Chorzelach)
- Radio Przasnysz
- Ośrodek Sportu i Rekreacji,ul.Makowska 23(stadion)
- Hala sportowa,ul.Sadowa
- Aeroklub Północnego Mazowsza,na terenie którego działa m.in.Klub Spadochronowy"Atmosfera"
- Miejski Klub Sportowy(MKS Przasnysz)klub piłki nożnej grający w lidze okręgowej w grupie Ciechanów-Ostrołęka,od sezonu 2008/2009 w nowej IV lidze(grupie północnej).Założony w 1923 roku.Honorowym Prezesem klubu jest Waldemar Trochimiuk,a prezesem zarządu klubu MKS Przasnysz jest Bogusław Postek.W klubie grał m.in.Grzegorz Wędzyński.
- Ludowy Klub Sportowy"Grom"
- Auto-Moto-Klub"Rzemieślnik"
- Przasnyski Klub Kyokushin Karate
- Przasnyska Grupa Airsoftowa SARS Przasnysz
Miasto posiada 3 parafie rzymskokatolickie,skupione wokół dekanatu przasnyskiego.W Przasnyszu są także 4 zgromadzenia zakonne tj.ojcowie pasjoniści,siostry klaryski kapucynki,Siostry Pasjonistki Św.Pawła od Krzyża oraz Siostry Miłosierdzia św.Wincentego á Paulo.W mieście działalność religijną prowadzi też Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy posiadający salę królestwa.
Legenda o Przaśniku
Legenda głosi,że książę Konrad mazowiecki,polując na zwierzynę,zabłądził w lesie i dotarł do Przaśnika,młynarza.Ten,nie wiedząc,kim jest nieznajomy,ugościł go u siebie.Następnego poranka,kiedy księcia znalazł jego orszak,Konrad w podzięce nadał Przaśnikowi liczne ziemie oraz osadę nazwał Przasnyszem.
Demografia
Dane z 30 czerwca 2004:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 17110 | 100 | 8862 | 51,8 | 8248 | 48,2 |
gęstość zaludnienia(mieszk./km²) | 680 | 352,2 | 327,8 |
Dane historyczne | ||
---|---|---|
Rok | Ludność | Zm. % |
1910 | 10500 | – |
1921 | 6340 | –39,6% |
1938 | 8000 | 26,2% |
1997 | 17552 | 119,4% |
1998 | 17556 | 0% |
2006 | 17823 | 1,5% |
2007 | 16993 | –4,7% |
2012 | 17621 | 3,7% |
2013 | 17634 | 0,1% |
1910,1921,1938,1997,2007 dane GUSu |
Osiedla
Władze miasta powołały 11 osiedli,będącymi jednostkami pomocniczymi gminy.Zarząd każdego osiedla jest wybierany na czteroletnią kadencję.
Osiedla mieszkaniowe:
- Zawodzie
- Błonie
- Osiedle Orlika
- Piaski
- Rolnicza
- Stawki
- Osiedle Starzyńskiego Witosa
- Waliszewo
- Węgierka
- Wschód(OSWD)
- Osiedle Wojskowe(Jednostka)
Przasnysz nie posiada stacji kolejowej najbliższa taka stacja znajduje się w Ciechanowie,jest ona obsługiwana przez PKP-Intercity oraz Koleje Mazowieckie.Miasto posiada za to wiele połączeń autobusowych,obsługiwanych przez przedsiębiorstwa PKS Przasnysz,PKS Ciechanów,PKS Ostrołęka,PKS Warszawa,PKS Olsztyn,PKS Mława,PKS Mrągowo oraz przewoźników prywatnych.Przasnysz posiada bezpośrednie połączenia autobusowe z Warszawą,Ostrołęką,Ciechanowem,Olsztynem,Poznaniem,Płockiem,Mławą,Białymstokiem,Gdańskiem,Szczytnem,Mrągowem,Makowem Mazowieckim i in.Najczęstsze połączenia są do Ciechanowa(gdzie można przesiąść się na pociąg),Warszawy,Makowa Mazowieckiego oraz Ostrołęki.
Lądowisko
Ok.3,5 km od centrum miasta,w Sierakowie znajduje się lądowisko Przasnysz-Sierakowo.
Osoby urodzone w Przasnyszu
- Bogusław Baczkowski(ur.10 sierpnia 1951)specjalista ortopedii i chirurgii urazowej
- Andrzej Bieńkowski(ur.30 listopada 1891,zm.1964)żołnierz ZWZ-AK,uczestnik wojny 1920 r.kawaler krzyża Virtuti Militari
- Leopold Bieńkowski(ur.13 listopada 1883,zm.1942)polski działacz niepodległościowy
- Mariusz Bondarczuk(ur.24 lipca 1948)dziennikarz,wydawca,regionalista
- Andrzej Bulc(ur.16 listopada 1951)działacz Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża
- Kazimierz Biskupski(ur.3 grudnia 1906,zm.7 czerwca 1967)prawnik,specjalista w zakresie prawa konstytucyjnego
- Józef Dębowski(ur.19 marca 1952)filozof
- Aleksander Drwęcki(ur.12 grudnia 1921)nauczyciel,regionalista,publicysta
- Andrzej Elżanowski(ur.21 stycznia 1950)zoolog i paleontolog
- Arkadiusz Gołaś(ur.10 maja 1981,zm.16 września 2005)siatkarz
- Zenobia Jelińska(ur.23 października 1903,zm.17 grudnia 1942)urzędniczka starostwa,członek ZWZ-AK
- Maria Kaczyńska(ur.8 czerwca 1907,zm.17 grudnia 1942)urzędniczka,nauczycielka,członek ZWZ-AK.
- Andrzej Kania(ur.4 maja 1963)samorządowiec,polityk i przedsiębiorca
- Zenon Kiembrowski(ur.11 lutego 1909,zm.17 grudnia 1942)urzędnik starostwa,żołnierz ZWZ-AK
- Stanisław Kołakowski(ur.ok.1565,zm.1622)warszawski lekarz i filantrop
- Waldemar Krzyżewski(ur.13 lipca 1953)lekarz weterynarii,działacz społeczny,kolekcjoner
- Marek Kubiszewski(ur.25 kwietnia 1984)piłkarz ręczny
- Edmund Majkowski(ur.10 września 1929,zm.19 lutego 2009)artysta rzeźbiarz
- Bronisław Matuszewski(ur.25 listopada 1893,zm.15 sierpnia 1925)burmistrz Przasnysza
- Tadeusz Myśliński(ur.2 kwietnia 1947)artysta fotografik
- Stanisław Nawrocki(ur.20 października 1947,zm.8 października 2004)działacz społeczny,prawnik,poeta
- Jan Niksiński(ur.28 maja 1952)artysta malarz
- Zbigniew Pawelski(ur.29 lipca 1925)architekt
- Walery Płoskiewicz(ur.9 grudnia 1878,zm.27 sierpnia 1944)ksiądz,pedagog,kapelan AK
- Zbigniew Polakowski(ur.14 lipca 1938,zm.21 marca 2002)przyrodnik,regionalista,publicysta
- Stanisław Radomski(ur.21 września 1950)poeta
- Marzena Rogalska(ur.1970)prezenterka TVP2
- Barbara Sachmacińska-Bonk(ur.24 września 1983)sztangistka
- Marek Sachmaciński(ur.19 października 1953)sztangista,trener
- Andrzej Sadowski(ur.4 lutego 1963)ekonomista,Wiceprezydent Centrum im.Adama Smitha
- Zbigniew Sosnowski(ur.17 maja 1963)przedsiębiorca
- Marcin Sobociński(ur.4 czerwca 1983)reżyser filmowy i telewizyjny,działacz społeczny,organizator imprez kulturalnych
- Paweł Simplicjan(ur.ok.1577,zm.1646)ksiądz,teolog,poeta
- Krzysztof Turowiecki(ur.3 sierpnia 1957)poeta,animator kultury
- Wawrzyniec z Przasnysza(Discordia)(ur.ok.1515,zm.ok.1566),kaznodzieja Zygmunta Augusta,działacz reformacji polskiej
- Robert Witka(ur.27 lipca 1981)koszykarz,kapitan Turowa Zgorzelec,reprezentant Polski
- Grzegorz Wędzyński(ur.4 czerwca 1970)piłkarz(pomocnik)Polonii Warszawa
- Tomasz Wierzbicki(ur.16 października 1952,zm.20 maja 1989)poeta,animator kultury
- Krzysztof Wróblewski(ur.22 sierpnia 1962)artysta malarz
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz