Władysław Umiński

Ur.10 listopada 1865 w Przedczu,zm.31 grudnia 1954 polski pisarz tworzący fantastykę naukową(nazywany często polskim Juliuszem Verne’em),autor książek dla dzieci i młodzieży,publicysta i popularyzator nauki.Obok Antoniego Langego i Jerzego Żuławskiego prekursor fantastyki naukowej w literaturze polskiej.
Życie
Urodził się w małym miasteczku Przedecz w ubogiej rodzinie mieszczańskiej.Ojciec Julian Umiński,pochodzący ze zubożałej rodziny szlacheckiej był malarzem,matka Tekla z Bogdańskich pracowała jako nauczycielka.Władysław uczył się w gimnazjum filologicznym i szkole realnej.Ukończył studia przyrodnicze na uniwersytecie w Petersburgu.Był niespełnionym konstruktorem maszyn.Swoje pierwsze konstrukcje zaprojektował w wieku 12 lat,jednak z powodu trudnej sytuacji finansowej,w którą popadli jego rodzice,marzenia spełzły na niczym.Przeprowadzał doświadczenia w laboratorium Muzeum Przemysłu i Rolnictwa(gdzie zetknął się z Marią Skłodowską-Curie),budował w latach osiemdziesiątych XIX w.modele machin latających.Przez całe życie borykał się z kłopotami finansowymi.Pisał oraz zajmował się m.in.katalogowaniem książek w bibliotece Politechniki Warszawskiej,prowadzeniem przedstawicielstwa studzien artezyjskich,pracą jako referent w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Urzędzie Filmowym.W 1889 roku założył w Warszawie Kółko Awiatyczne,do którego należał m.in.polski wynalazca oraz pionier lotnictwa w Polsce Czesław Tański.Wprowadził polską nazwę aeroplanu samolot.Zajmował się popularyzacją nauki i techniki.Pierwszą jego książką popularnonaukową była"Żegluga powietrzna"(1894 r.)a później opublikował ponad czterdzieści broszur i odczytów z dziedziny nauki,techniki i przemysłu.Współpracował z wieloma czasopismami przed I wojną światową jego teksty ukazywały się w takich pismach,jak„Wieczory Rodzinne”,„Tygodnik Mód i Powieści”,„Kurier Codzienny”,„Kurier Warszawski”,„Prawda”,„Czytelnia dla Wszystkich”,„Miesiąc Ilustrowany”.W dwudziestoleciu międzywojennym jego aktywność na tym polu osłabła,tylko kilkakrotnie publikuje w„Płomyku”,„Naokoło Świata”,„Moim Pisemku”,„Iskrach”,„Locie”.Był także autorem znanych adaptacji dzieł Gabriela Ferry’ego,A.Wildensteina,Anczyca,Friedricha Joachima Pajekena i innych.Był przyjacielem wiodącego wydawcy Michała Arcta.W roku 1952 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne osiągnięcia w dziedzinie literatury.
Twórczość
Władysław Umiński pisał liczne odczyty popularnonaukowe,powieści przygodowe dla młodzieży,a także pionierskie polskie powieści fantastycznonaukowe.Przed wojną wychowało się na nich wiele pokoleń młodych Polaków.Twórczość„polskiego Verne’a”w swej wymowie nastawiona była głównie na akcent patriotyczno-wolnościowy.Biegle łączył style pisarskie Verne’a,Reida i Coopera.Jego fantastyka,zawsze ściśle adekwatna do rozmaitych dziedzin nauki okazała się wizjonerską.To właśnie w powieściach zawierał on projekty swoich maszyn,na których realizację nie było go stać finansowo.W roku 1952 rozpoczął pracę nad nową,monumentalną powieścią"Świat za lat tysiąc",której jednak nie zdążył ukończyć.
Publikacje

• "Zwycięzcy oceanu"(1891 r.)
• "Balonem do bieguna"(1894 r.)
• "Podróż bez pieniędzy"(1894 r.)
• "W nieznane światy"(1895 r.późniejsze wydania pt."Na drugą planetę")
• "Wędrowna wyspa"(1895 r.)
• "W kraju ludożerców"(1896 r.opowiadania:"W kraju ludożerców";"Bumerang";"Złośliwy słoń";"Mój pierwszy jaguar";"Polowanie na łosie";"Między gorylami")
• "W pustyniach Australii"(1896 r.)
• "Na falach Atlantyku"(1897 r.)
• "Od Warszawy do Ojcowa"(1897 r.)
• "Pioruny i błyskawice,Pogadanki naukowe"(Wyd.M.Arcta,Warszawa 1897 r.s.108)
• "Co człowiek wykształcony o elektryczności wiedzieć powinien"(Wyd.M.Arcta,Warszawa 1899 r.s.133)
• "Podróż naokoło świata piechotą".T.1:"W podobłocznych krainach"(1899 r.dalsze tomy nie ukazały się)
• "Podróż naokoło Warszawy"(1901 r.)
• "Tajemnicza bandera i flibustierowie"(1901 r.późniejsze wydania pt."Flibustierowie")
• "Biały mandaryn"(1903 r.)
• "Człowiek leśny"(1903 r.)
• "Na szczytach"(1904 r.współwyd.Z odmętów morskich;Szczęście)
• "Co należy wiedzieć o elektryczności,Wykład popularny",wydanie II(Wyd.M.Arcta,Warszawa 1905 r.s.216)
• "Wygnańcy"(1906 r.)
• "W czarnej otchłani"(1908 r.)
• "Przygody małego Australijczyka"(1910 r.cz.1 cyklu pt."Historia biednego chłopca w pięciu częściach świata")
• "W puszczach Kanady"(1910 r.cz.2 cyklu pt."Historia biednego chłopca w pięciu częściach świata")
• "W krainie wschodzącego słońca"(1911 r.cz.3 cyklu pt."Historia biednego chłopca w pięciu częściach świata)
• "Samolotem naokoło świata"(1911 r.)
• "O elektryczności"wykład popularny(1911 r.Wyd.A.A.Paryski,Toledo,Ohio(USA),s.132)
• "Krwawy chleb"(1912 r.późniejsze wyd.pt."Znojny chleb")
• "Synowie puszczy"(1912 r.)
• "Krzyż i półksiężyc"(1913 r.)
• "Po kraju"(1913 r.)
• "Oświetlenie współczesne"(Książki dla wszystkich Nr 27,Wyd.M.Arcta,Warszawa 1903 r.s.68)
• "Czarodziejski okręt"(1916 r.)
• "Krwawa dola"(1918 r.)
• "Przygody wojenne"(1918 r.antydat.1919 r.)
• "W głębinach oceanu"(1920 r.)
• "Przygody łodzi podwodnej i inne opowiadania"(1925 r.wznowienie opowiadań z tomu"W kraju ludożerców"z dodaniem opowiadania tytułowego)
• "Pod flagą polską samochodem naokoło świata"(1929 r.)
• "Za ziemskie światy"(druk 1948 r.dystrybucja 1956 r.)