Włodzimierz Perzyński

Ur.6 lipca 1877 w Opocznie,zm.21 października 1930 w Warszawie polski dramatopisarz,poeta,powieściopisarz i nowelista okresu Młodej Polski.
Życiorys
Włodzimierz Perzyński uczęszczał do gimnazjum w Warszawie,a następnie uczył się w Petersburgu.Dzięki pobytowi w Rosji poznał rosyjską literaturę i idee artystyczne(m.in.Konstantego Stanisławskiego i Władymira Niemirowicza-Daczenki).W 1896 roku rozpoczął pracę w"Dzienniku dla Wszystkich i Anonsowym",którego redaktorem był jego ojciec.Rok później(1897 r.)podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim.Nawiązał wtedy liczne przyjaźnie z artystami,m.in.Adamem Grzymałą,Władysławem Orkanem,Adolfem Nowaczyńskim,Antonim Procajłowiczem.Do grona jego znajomych należał także późniejszy dyplomata Alfred Wysocki.W roku 1899 ze względów zdrowotnych udał się w podróż do Włoch,Francji i Egiptu.Podczas podróży studiował języki.Do Krakowa wrócił w roku 1901.Podjął wtedy pracę felietonisty i publicysty w"Głosie Narodu".Związał się z ówczesnym środowiskiem artystycznym miasta;do jego przyjaciół należeli:Stanisław Przybyszewski,Tadeusz Boy-Żeleński,Teofil Trzciński i Jan August Kisielewski.Zadebiutował w roku 1902 tomikiem"Poezje".Było to jego jedyne dzieło poetyckie.Od 1905 roku pracował w"Tygodniku Ilustrowanym".W roku 1907 wyjechał na kilka lat za granicę do Paryża,a następnie do Szwajcarii i Włoch.W 1913 roku ponownie zamieszkał w Warszawie i wznowił współpracę z"Tygodnikiem Ilustrowanym",działał jako członek kolegium redakcyjnego dziennika"Rzeczpospolita".Współpracował z teatrami,m.in.Teatrem Polskim,Teatrem Komedia,był też kierownikiem literackim zespołu teatrów stołecznych.Należał do Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich.Od 1919 roku był także sekretarzem Związku Pisarzy Orła Białego.Pod koniec życia stopniowo tracił słuch.Zmarł na dyfteryt w 1930 roku.Spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie(kw.205–III–3).
Twórczość
Jego debiut teatralny spowodowany był kłopotami finansowymi.Artysta za namową Stanisława Ostrowskiego napisał swoją pierwszą komedię pt."Lekkomyślna siostra",która została przyjęta przez Tadeusza Pawlikowskiego,dyrektora lwowskiego teatru miejskiego.Wystawiono ją w 1904 roku,zagrali m.in.Konstancja Bednarzewska,Irena Solska,Ferdynand Feldman i Karol Adwentowicz.Sztuka odniosła sukces.Kolejne utwory teatralne Perzyńskiego to"Aszantka"(1906 r.)"Majowe słońce"(1906 r.)"Szczęście Frania"(1909 r.)"Idealiści"(1909 r.)"Dzieje Józefa"(1913 r.)"Strach na wróble"(1916 r.)"Polityka"(1920 r.)"Uśmiech losu"(1927 r.)"Lekarze miłości"(1928 r.)"Dziękuję za służbę"(1929 r.)Jako powieściopisarz i nowelista zadebiutował podczas pobytu za granicą w latach 1907–1913.Napisał m.in."Pamiętnik wisielca","Wiosnę"(1911 r.)"Łut szczęścia"(1913 r.)"Złoty interes"(1914 r.)"Raz w życiu"(1925 r.)Zajmował się również działalnością translatorską,tłumaczył m.in.Chiarellego,Sardou,de Flersa,de Croisseta,Bourdeta i Acharda.
Tematyka utworów
Dramaty Perzyńskiego piętnowały i ośmieszały zakłamaną podwójną moralność mieszczańską,dlatego Perzyński bywa niekiedy porównywany z Gabrielą Zapolską.Najsłynniejszym dramatem tego autora jest"Lekkomyślna siostra",w której pokazuje w jaki sposób nadzieja na osiągnięcie korzyści materialnej sprawia,że bohaterowie wypierają się własnych,oficjalnie głoszonych zasad.Tytułowa"lekkomyślna siostra"jest na przemian potępiana przez wszystkich za niemoralne życie,albo też przez wszystkich wielbiona w zależności od tego,jakie korzyści można za jej przyczyną osiągnąć(wizja bogatego spadku).Wszystko to doprowadza do zabawnych sytuacji.Lekkomyślna siostra to utwór wciąż aktualny,mimo upływu czasu zapewniający rozrywkę i umożliwiający refleksję nad ludzką podwójną moralnością.Wciąż jest często wystawiany na wielu scenach.Kolejną komedią Perzyńskiego jest trzyaktówka"Aszantka",której akcja rozgrywa się w Warszawie.W krzywym zwierciadle zestawiony jest los złotego młodzieńca z dobrego domu ziemiańskiego,lekkomyślnego panicza,który w końcowej części utworu zniża się do poziomu stręczyciela,sutenera,utrzymanka i moralnego bankruta z drugą protagonistką,którą jest prosta i prymitywna dziewczyna wspinająca się ku szczytom swoiście pojmowanej"kariery",aby ostatecznie przeobrazić się w wyrafinowaną kokotę.Katastrofa kochanka i wątpliwy awans partnerki są efektem dwu bezwzględnych,drapieżnych egoizmów i całkowitego zaniku wrażliwości moralnej."Szczęście Frania"to komedia opowiadająca o naiwności poczciwego bohatera,którego nikt nie traktuje poważnie,aż do chwili gdy udaje mu się zapobiec rodzinnemu skandalowi.Dzięki temu tytułowy bohater poślubia kobietę do niedawna dla niego nieosiągalną."Szczęście Frania"zostało wystawione w 1909 r.ze Stefanem Jaraczem w roli głównej.
Opinie o twórcy
Utwory Perzyńskiego,ośmieszając ówczesne społeczeństwo,budziły kontrowersje.Uznawane były za literaturę rozrywkową,niejednokrotnie stawały się celem kpin w artykułach satyrycznych"Cyrulika Warszawskiego".Spotykały się jednak również z pozytywnym odbiorem przekładano je na inne języki,a samego autora porównywano z Ablem Hermantem,de Flersem i Lavedanem.
Adaptacje filmowe

• 1913 r.ekranizacja"Aszantki"w reżyserii Kazimierza Kamińskiego z Marią Dulębą w roli tytułowej
• 1927 r.ekranizacja"Uśmiechu losu"w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego z Jadwigą Smolarską,Kazimierzem Junoszą Stępowskim i Józefem Węgrzynem

Dzieła
Komedie

• "Lekkomyślna siostra"(1904 r.)
• "Majowe słońce"(1907 r.)
• "Aszantka"(1906 r.)
• "Szczęście Frania"(1909 r.)
• "Dzieje Józefa"(1913 r.)
• "Strach na wróble"(1916 r.)
• "Polityka"(1919 r.)
• "Uśmiech losu"(1926 r.)
• "Lekarz miłości"(1928 r.)
• "Dziękuję za służbę"(1928 r.)
• "Rozum i głupstwo"(1929 r.)

Zbiory nowel i opowiadań

• "To,co nie przemija"(1906 r.)
• "Pamiętnik wisielca"(1907 r.)
• "Nowele"(1909 r.)
• "Miłość,sztuka i pieniądze(1911 r.)
• "Pani Czajkowska"(1912 r.)
• "Młodzieniec o krótkim nazwisku"(1914 r.)
• "Nocna zabawa"(1914 r.)
• "Opowieści niezwykłe" (1917 r.dla dzieci)
• "Bomba".12 humoresek(1919 r.)
• "Cudowne dziecko"(1921 r.)
• "Znamię"(1927 r.)

Powieści

• "Sławny człowiek"(1907 r.)
• "Michalik z PPS"(1910 r.)
• "Wiosna"(1911 r.)
• "Łut szczęścia"(1913 r.)
• "Złoty interes"(1915 r.)
• "Na stanowisku"(1916 r.)
• "Wróg wojny"(1916 r.)
• "Uczniaki"(1918 r.)
• "Tryumfator"(1919 r.)
• "Uczniaki"(1919 r.)
• "Panna ze snu"(1927 r.)
• "Raz w życiu"(1925 r.)
• "Nie było nas,był las(1926 r.)
• "Dwoje ludzi"(1928 r.)
• "Mechanizm życia"(1929 r.)
• "Klejnoty"(1930 r.)

Zbiory felietonów

• Do góry nogami(1914 r.)
• "Idylle wojenne i pokojowe troski"(1915 r.)
• "Świat po wojnie"(1917 r.)
• "Wielka Warszawa"(1917 r.)
• "Kłopoty ministrów"(1921 r.)
• "Z legend współczesnej Polski"(1922 r.)
• "Pralnia sumienia"(1930 r.)