Wojtek Mateja

Wojciech(Wojtek)Mateja(zm.1875 r.w Nowym Wiśniczu)postać historyczna,„ostatni tatrzański”zbójnik grasujący w XIX wieku na terenie Tatr i Podhala.Wojciech Mateja pochodził z Zakopanego lub Czerwiennego.Jak większość zbójników tego czasu,napadał na karczmy oraz kupców,grabił baców z mięsa i oscypków oraz urządzał hulanki i pijatyki.Podczas uprawiania swojego zbójnickiego procederu ukrywał się w Tatrach,m.in.w Dolinie ku Dziurze,gdzie,blisko lasu(by ułatwić ucieczkę),stała jego chałupa.Zrabowane kosztowności miał ukrywać w pobliskiej jaskini Dziura.Znany był jego konflikt z ks.Józefem Stolarczykiem,zakopiańskim proboszczem,który napominał zbójnika,mówiąc:„A ja Ci,Wojtuś powiadam,że kto chodzi poza bucki[na rozbój],zwykle na bukowej gałęzi kończy,a za twoją duszę ja odpowiadam przed Bogiem,przestań głupiej roboty,bo przyjdę do ciebie z bukową palicą i złoję skórę tak,że ci się musi rozboju odechcieć.”Wypominał on także Matei nieślubny związek z Katarzyną(Kacką)od Toporów oraz ganił chłopów za picie przed mszą;podczas jednej z takich interwencji w karczmie zbójnik wyrzucił z niej księdza.Schwytany Wojciech Mateja został skazany na karę 10 lat więzienia.Zmarł w 1875 roku,odbywając ją w więzieniu w Nowym Wiśniczu.Po jego śmierci o jego kochankę Kackę krwawe bójki toczyli zakopiańscy młodzieńcy.Postać zbójnika przywołuje Tadeusz Malicki w opowiadaniu pt."Wojtek Mateja"(zbiór"Ludzie z gór",Warszawa,1939 r.)jako chciwego przestępcy,zdobywającego zabójstwem korale dla ukochanej.Występuje też w trylogii Ród Gąsieniców Józefa Kapeniaka.