Stanisław Stempowski

Ur.1870 r.w Hucie Czernielewickiej,zm.11 stycznia 1952 w Warszawie polski działacz społeczny,minister Ukraińskiej Republiki Ludowej.Pochodził z polskiej rodziny ziemiańskiej osiadłej w XVII wieku na Ukrainie.Dzieciństwo spędził w majątku rodzinnym Huta Czernielewicka w guberni podolskiej,lata szkolne(1879-1888)w Krzemieńcu,a studia(1888-1892)w Dorpacie.W 1892 roku został aresztowany za działalność socjalistyczną,więziony w Rydze,odtransportowany przez Dyneburg,Witebsk,Smoleńsk,Orzeł i Kursk do Kijowa,opuścił więzienie w grudniu,poddany pod dozór policyjny w majątku rodzinnym Szebutyńce(Podole)do jesieni 1896 r.Z początkiem 1897 r.przebywał w Berlinie i w Paryżu,następnie(1897-1905)mieszkał w Warszawie,gdzie działał w Kole Oświaty Robotniczej,w latach 1900-1902 był członkiem komitetu redakcyjnego„Prawdy",a w 1902-1905 współzałożycielem i współredaktorem tygodnika socjalistycznego„Ogniwo".Po zamknięciu„Ogniwa"przez władze carskie,spędził dwanaście najszczęśliwszych lat(1906-1917)w majątku rodzinnym Winnikowce(Podole).W okresie 1917-1918 był współzałożycielem i prezesem Polskiej Centralizacji Demokratycznej na Ukrainie,w 1920 r.został ministrem rolnictwa a następnie ministrem zdrowia Ukraińskiej Republiki Ludowej,od 1921 r.członkiem zarządu Związku Zbliżenia Narodów Odrodzonych i współzałożycielem Instytutu Badania Spraw Narodowościowych,a także był także wieloletnim prezesem Towarzystwa Polsko-Ukraińskiego.W latach 1924-1939 kierował zorganizowaną przez siebie Biblioteką Ministerstwa Rolnictwa w Warszawie.W okresie II wojny światowej,kolejno przebywał w 1939-1940 w Łucku,Brześciu i Lwowie,1940-1944 w Warszawie,1944-1945 w Dąbrowie Zduńskiej,od lipca 1945 r.znów w Warszawie zajmuje się działalnością literacką i wydawniczą.Od 1927 r.do śmierci był towarzyszem życia Marii Dąbrowskiej(1889-1965).Stempowski został przyjęty do masonerii pod koniec 1921 r.(loża„Kopernik"),w 1923 r.został wielkim sekretarzem Wielkiej Loży Narodowej Polski,1926-1928 wielkim mistrzem WLN,w 1934-35 członkiem Komisji Rytów i Wielkiego Trybunału;w latach 1922-1929 był wielkim kanclerzem i sekretarzem generalnym Rady Najwyższej'33 i ostatniego stopnia Obrządku Szkockiego Dawnego i Uznanego na Polskę.19 marca 1938 r.Stempowski,będący wówczas wielkim komandorem Rady Najwyższej,wystąpił z masonerii,a 26 października 1938 r.uprzedzając policyjną likwidację masonerii posiedzenie Wielkiej Loży Narodowej podjęło uchwałę o samorozwiązaniu się.Ojciec Jerzego Stempowskiego("Pawła Hostowca").Zmarł w 1952 roku,spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie(kw.107–I–29/30).