Wojciech Roj(starszy)

Właśc.Wojciech Raj-Gąsienica(ur.3 stycznia 1839 w Zakopanem,zm.21 stycznia 1924 w Zakopanem)gazda,kowal i cieśla,przewodnik tatrzański.Był najstarszym dzieckiem gospodarza góralskiego Andrzeja Gąsienicy i Katarzyny z domu Budz.Rola Gąsieniców była nazywana„Rajem” i od niej,zgodnie z tradycją,przybrał przydomek Wojciech(w formie gwarowej„Roj”).Przydomku tego używał jako nazwiska.Pracował w różnorodnych dziedzinach.Od dzieciństwa pomagał w gospodarstwie rodziców,wyuczył się kowalstwa i ciesielstwa,sezonowo wyjeżdżał do pracy w kopalni węgla na Węgry.Miał kuźnię w Zakopanem.Od 1873 r.uczestniczył(początkowo jako tragarz)w wyprawach w góry zakopiańskiego proboszcza Józefa Stolarczyka oraz Tytusa Chałubińskiego;w wyprawach tych często pionierskich brali udział także inni górale znany gawędziarz Sabała i skrzypek Bartłomiej Obrochta.Po kilku latach jego rola w wyprawach Chałubińskiego znacznie wzrosła,stał się ich głównym organizatorem;Wojciech Kossak nazywał go„ministrem wszelkich spraw”.W trakcie górskich wypraw wykazywał się talentami organizatorskimi i kulinarnymi oraz życzliwością i troską o towarzyszy.W środowisko przewodnickie został wprowadzony przez starszych Macieja Sieczkę i Szymona Tatara starszego,a jego umiejętności w tej dziedzinie rozwinęły się na wyprawach z Tytusem Chałubińskim.W 1874 r.wspólnie z Tatarem wspiął się nową drogą na Gerlach i wprowadził na szczyt ks.Stolarczyka.Trzy lata później(28 czerwca 1877 r.)razem z Sieczką i Chałubińskim jako pierwsi zdobyli Mięguszowiecki Szczyt Wielki,co było jednym z większych osiągnięć taternickich drugiej połowy XIX wieku.W okresie tym Roj z Obrochtą próbowali pierwszego wejścia na Ganek,próba jednak zakończyła się na Galerii Gankowej.W roku 1884 dokonał drugiego wejścia na Baranie Rogi wraz z Karolem Potkańskim i Ludwikiem Chałubińskim,synem Tytusa.Na zaproszenie Chałubińskiego kilkakrotnie przebywał w Warszawie,gdzie dodatkowo wyuczył się ślusarstwa.Jako pierwszy,także za poradą Chałubińskiego,uprawiał w Tatrach rośliny pastewne.W latach 1881–1882 wybudował zakopiański dom Chałubińskiego.Znalazł się w gronie obdarowanych legatem testamentowym Chałubińskiego(1889 r.)Był czołowym wykonawcą domów w stylu zakopiańskim,realizatorem projektów zaprzyjaźnionego Stanisława Witkiewicza.Oprócz domu Chałubińskiego zbudował m.in.willę„Pod Jedlami”na Kozińcu dla Jana Gwalberta i Wandy Pawlikowskich.Był częstym gościem rodziny Pawlikowskich w Krakowie,Lwowie i Medyce,wysoko ceniono go za ciekawą osobowość,umiejętności gawędziarskie i inteligencję;podejmował u siebie i był przewodnikiem wielu wybitnych osobistości,m.in.Władysława Ludwika Anczyca,Henryka Sienkiewicza,Bronisława Dembińskiego,Jana Kasprowicza.Wspomnienia Roja o Chałubińskim spisał Adam Wrzosek,pozostała również korespondencja Roja z Chałubińskim z lat 1879–1884.Działał społecznie w organizacjach góralskich w Zakopanem,m.in.w Towarzystwie Zaliczkowym.Przemawiał podczas położenia kamienia węgielnego pod pomnik Chałubińskiego w Zakopanem(1901 r.)Był żonaty z Katarzyną z Ustupskich(ur.1843 r.zm.1919 r.)z którą miał syna Józefa(ur.1863 r.zm.1892 r.)nazywanego„adiutantem Chałubińskiego”młody Roj pomagał Chałubińskiemu w badaniach minerałów i mchów tatrzańskich.Bratanek Wojciecha,również Wojciech,był posłem na Sejm,działaczem PSL Piast.Po śmierci Tytusa Chałubińskiego chorował na reumatyzm i zaprzestał przewodnictwa górskiego.Problemy rodzinne śmierć syna,córki i zięcia oraz strata żony pogłębiły jego dolegliwości zdrowotne,a przy tym wzmocniły religijność.Roj zmarł w wieku 85 lat i został pochowany na Nowym Cmentarzu w Zakopanem.