Dobre(województwo mazowieckie)

Wieś w Polsce(1530-1852 miasto),siedziba gminy Dobre położona w województwie mazowieckim,w powiecie mińskim.Według danych z 31 grudnia 2014 roku wieś zamieszkiwało 1799 mieszkańców.
Historia

Jak podaje historia,w 1530 r.w kancelarii króla Zygmunta Starego panowie Ossowińscy otrzymali zezwolenie na lokację miasta Dobre.Rejestr poborowy z 1563 r.pozwala stwierdzić,że w początkach drugiej połowy XVI w.istniały już prywatne miasteczka o nazwie Dobre Stare i Dobre Nowe.Każde z nich płaciło łanowe z 20 włók zagospodarowanych przez mieszczan.Rozległością gruntów miejskich Dobre dorównywało więc Mińskowi Mazowieckiemu.Z rejestru czytamy również,że miało ono znaczną liczbę rzemieślników i przekupniów.W roku 1530 Jan Dobrzyniecki podstoli zakroczymski uzyskał dla wsi Dobre(w dobrach Ossówno w powiecie liwskim)erekcję parafii i lokacji miasta na prawie chełmińskim z zezwoleniem odbywania trzech jarmarków rocznie i jednego targu tygodniowo.Tradycja tygodniowych targów została zachowana do dnia dzisiejszego.W 1567 r.obok Dobrego Starego należącego do Dobrzynieckich występuje w rejestrze poboru Dobre Nowe,będące w posiadaniu drugiej gałęzi tej rodziny,która wzięła nazwisko od dóbr Ossówno Ossowińskich.Sądząc z jednakowego uposażenia w ziemię po 20 łanów miasteczko podzielone było na połowy.Jak wynika z opłacanego poboru,Dobre stanowiło w tym okresie poważny ośrodek rzemieślniczo-handlowy(40 rzemieślników i 6 przekupniów).Szacunkowo zatrudniali oni około 800 osób.Jednak w 1567 r.liczba rzemieślników stopniowo zaczęła maleć,a w drugiej połowie XVI w.po zniszczeniach szwedzkich pogłówne płaciło tylko miasto Dobre,w wysokości świadczącej o zatrudnieniu nie przekraczającym 150 mieszkańców.Z początkiem XVIII w.Dobre przeszło w ręce Masalskich,od których nabył je ok.1785 r.S.Szydłowski kasztelan żarnowski.W 1752 r.August III podniósł liczbę jarmarków do czterech.W 1824 r.Dobre zamieszkiwało 137 mieszkańców w 38 drewnianych domach.Natomiast w 1845 r.384 mieszkańców i należało wówczas do J.Jażwińskiego.Dochody miasta nie wystarczały na opłacenie administracji miejskiej.W 1852 r.Dobre zostało pozbawione praw miejskich,których pozostałością jest herb.Przed drugą wojną światową w Dobrem mieszkało wielu Żydów.Według danych spisu powszechnego z 1921 r.w Dobrem mieszkało 373 Żydów,co stanowiło 34% ludności wsi.15 września 1942 Żydzi z Dobrego zostali deportowani do obozu zagłady w Treblince.Do 1954 roku siedziba wiejskiej gminy Rudzienko.31 grudnia 2012 do miejscowości przyłączono pobliską wieś Zdrojówki.
Kalendarium

• 1530 r.nadanie praw miejskich
• 1831 r.bitwa pod Dobrem
• 1852 r.Dobre zostaje pozbawione praw miejskich
• 1873-1878 budowa kościoła
• 1878 r.poświęcenie kościoła
• 1880 r.biskup Wincenty Teofil Popiel-Chościak dokonuje aktu konsekracji świątyni
• 1915 r.powstaje OSP Dobre
• 1929 r.wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę szkoły
• 1935 r.ukończenie budowy szkoły
• 1942 r.deportacja dobrzańskich Żydów do obozu zagłady w Treblince
• 1943 r.powstaje w Dobrem Gminna Spółdzielnia
• 1973 r.Dobre staje się siedzibą gminy
• 1977 r.oddanie do użytku nowej remizo-świetlicy
• 1982 r.zawiązuje się Spółdzielnia Mieszkaniowa"ZGODA"
• 1997 r.oddanie do użytku drugiego skrzydła szkoły
• 1999 r.ukończenie budowy cegielni,jednej z najnowocześniejszych w Europie
• 1999 r.oddanie do użytku hali sportowej
• 2004 r.oddanie do użytku budynku gimnazjum
• 2005 r.oddanie do użytku nowoczesnej oczyszczalni ścieków oraz hydroforni

Bitwa pod Dobrem
17 lutego 1831 r.we wsi Makówiec Duży rozegrała się bitwa wojsk polskich pod dowództwem generała Jana Skrzyneckiego z korpusem rosyjskim dowództwem gen.Rosena.Maria Konopnicka opisała tę bitwę w pięknym wierszu pt."Bitwa pod Dobrem",rozpoczynającym się od słów:"Jak Dwernicki pod Stoczkiem,tak Skrzynecki pod Dobrem…"
Zabytki
Należy zaznaczyć,iż żaden z niżej wymienionych obiektów nie znajduje się w rejestrze zabytków.

• neogotycki kościół parafialny św.Mikołaja.Wybudowany w latach 1873-1878 według projektu Bolesława Podczaszyńskiego na wzór kościoła św.Anny w Wilnie.Kościół ten ufundowali przedstawiciele rodu Jaźwińskich zamieszkujący pałac w Rudzienku,pochowani na pobliskim cmentarzu
• brama kościelna z XIX w.
• dzwonnica z XIX w.
• plebania z XIX w.
• szkoła z pierwszej połowy XX w.
• drewniane budynki mieszkalne z XIX i XX w.
• kamienice wokół rynku z XIX i XX w.
• cmentarz parafialny z XIX w.
• budynek Gminnej Biblioteki Publicznej,dawniej Urząd Gminy z XX w.
• płyta poświęcona Tadeuszowi Kościuszce z początku XX w.

Pomniki

• Pomnik poległych w walkach o niepodległość w latach 1914-1920 oraz 1939-1945
• Pomnik w hołdzie Żołnierzy BCh i AK poległych w walkach o wolność ojczyzny i pomordowanych w łagrach sowieckich w latach 1939-1945
• Pomnik Nieznanego Żołnierza i ofiar terroru,upamiętniający walki z wojskami niemieckimi 11 września 1939 r.
• Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego
• Pomnik Konstantego Laszczki przed budynkiem Szkoły Podstawowej w Dobrem
• zegar słoneczny,upamiętniający 475.rocznicę nadania Dobremu praw miejskich
• Pomnik Jana Pawła II wystawiony w pierwszą rocznicę beatyfikacji,na terenie kościoła parafialnego
• Pomnik wystawiony w 10 rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę z 1928 r.

Muzea

• W Gminnym Ośrodku Kultury w Dobrem znajduje się społeczne muzeum artysty-rzeźbiarza Konstantego Laszczki.Ekspozycja dzieł prezentuje m.in.portrety ujęte w popiersiach,maskach medalionach i medalach,wykonane w gipsie,terakocie,odlane w brązie.Zebrane są też fotografie dzieł artysty,dyplomy honorowe i odznaczenia.