Jan Walery Jędrzejewicz

Ur.14 kwietnia 1835 w Warszawie,zm.19 grudnia 1887 polski astronom i lekarz.Urodził się w Warszawie.Od 1854 roku studiował na Wydziale Architektury w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie.Po roku przerwał jednak studia i rozpoczął pracę urzędnika w Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu.Od 1856 roku studiował na Uniwersytecie Moskiewskim medycynę,którą ukończył.Po zakończeniu studiów podróżował po Europie(był m.in.w Niemczech,Anglii i Francji)po czym powrócił do kraju w 1862 r. i zamieszkał w Płońsku,gdzie rozpoczął praktykę lekarską.W 1872 roku założył bardzo dobrze wyposażone obserwatorium astronomiczne,w którym od 1875 roku prowadził obserwacje.Prowadził też stację meteorologiczną.W 1878 roku na rok wyjechał z Płońska do Sokołowa,przenosząc z sobą obserwatorium.Jego obserwacje skupiały się głównie na gwiazdach podwójnych i kometach.Prowadził także pionierskie w Polsce badania spektroskopowe,m.in.widma Słońca i komet.Obserwacje były publikowane w prasie fachowej.Jan Jędrzejewicz zmarł 19 grudnia 1887 na tyfus.Został pochowany w Płońsku.Po śmierci jego obserwatorium zostało przeniesione do Warszawy,umiejscowiono je dość nieszczęśliwie na dziedzińcu szkoły Wawelberga i Rotwanda,przy ulicy Mokotowskiej znajdującej się w Śródmieściu.Dlatego też obserwacje były prowadzone tylko w okresie 1898-1919.Obserwatorium zostało zniszczone podczas II wojny światowej.Jedna z lunet(refraktor)znajdowała się w obserwatorium poznańskim,obecnie znajduje się tam jedynie jej obiektyw.Najważniejszym dziełem Jędrzejewicza jest pierwszy w języku polskim podręcznik astronomii pt.Kosmografia.Został on po raz pierwszy wydany w 1886 r.w Warszawie.Wyróżniał się nowoczesnym,jak na ówczesne czasy,podejściem do tematu.W styczniu 2013 r.Miasto Płońsk ustanowiło coroczną Nagrodę im.Jana Jędrzejewicza dla najlepszej polskiej książki poświęconej historii nauki i techniki.Nagroda będzie wręczana w Płońsku podczas uroczystości Dni Patrona Miasta.