piątek, 17 kwietnia 2015

Józef Bliziński

Józef Franciszek Bliziński h.Korczak(ur.10 marca 1827 w Warszawie,zm.29 kwietnia 1893 w Krakowie)polski dramaturg i komediopisarz pozytywistyczny.Jest uważany,obok Michała Bałuckiego,za spadkobiercę komedii fredrowskiej.
Życiorys
Był synem Augustyna Franciszka Blizińskiego h.Korczak(ur.1796 r.) i arystokratki Marianny Heleny Zakrzewskiej h.Ogończyk(ur.1799 r.)W młodzieńczych latach często bywał na Kujawach.Przyjeżdżał z rodzicami do kuzynostwa Konstancji i Ignacego Zakrzewskiego herbu Pomian właścicieli dóbr ziemskich Chocenia i Bodzanówka(1842 r.)Trzy lata później,po śmierci w 1845 r.ich córki jedynaczki,Marianny Zakrzewskiej(ur.1784 r.)jako nieletni odziedziczył na mocy testamentu tamtejsze dobra Choceń(dzisiejsze kujawsko-pomorskie).Został dziedzicem,chociaż nie na długo,bo wkrótce tytuł własności przepisał na matkę.Mieszkał w Choceniu do 1854 r.Lata szkolne spędził w Warszawie.Tam też uczęszczał na kursy prawne.W powstaniu styczniowym w 1863 r.stracił brata,a sam trafił do więzienia.Kujawy opuścił w 1873 r.kiedy przeprowadził się ponownie na trzy lata do Warszawy,gdzie brał czynny udział w życiu towarzyskim i kulturalnym miasta.W latach 1876-1888 prowadził gospodarstwa w Sanockiem.W 1876 r.otrzymał majątek w Bóbrce jako wiano,biorąc ślub z Pelagią z Sokołowskich h.Pomian(ur.ok.1840 r.) i zamieszkał tam we dworku(obecnie jest zalany wodami Jeziora Myczkowskiego).Z Pelagią miał syna Alfonsa Blizińskiego.Przyjaźnił się z Oskarem Kolbergiem,z którym prowadził ożywioną korespondencję,gdyż Kolberg przebywał także w Choceniu i Bodzanówku oraz w Bóbrce,prowadząc studia etnograficzne.W związku z nietrafionymi inwestycjami w wydobycie ropy naftowej Bliziński popadł w kłopoty finansowe i po 12 latach niepowodzeń,w 1888 r.wyjechał do Krakowa,gdzie osiedlił się i przebywał do śmierci 29 kwietnia 1893.
Twórczość
Działalność literacką rozpoczął w okresie studenckim.Debiutował w 1860 r.wierszowaną komedią Imieniny(przeróbka Konkurentów powstałych w 1859 r.)opublikowaną w"Gazecie Codziennej".Z czasopismem tym współpracował również w późniejszych latach,publikując w nim materiały etnograficzne.W 1877 r.otrzymał pierwszą nagrodę w krakowskim konkursie dramatycznym za komedię Pan Damazy.Akcja sztuk Blizińskiego rozgrywała się najczęściej w środowisku wiejskiej szlachty.W Imieninach opisał przywary środowiska wiejskiego,ziemiaństwa i szlachty poczesne miejsce zajął w niej"handel panną".Podobnie w Dziwolągach(1876 r.)przedstawił humorystyczny obraz środowiska ziemiańskiego.Najbardziej dojrzałe artystycznie były późniejsze komedie:Pan Damazy(1877 r.) i Rozbitki(1881 r.)W Rozbitkach ukazana została degradacja ziemiaństwa,jego rozrzutność,kłótliwość,a z drugiej strony arystokratyczny snobizm mieszczaństwa.Motywy komiczne uległy w tych sztukach ograniczeniu,a obok nich pojawiły się wątki traktowane serio.Bohaterowie stali się bardziej skomplikowani psychologicznie(np.w Rozbitkach).Inni,chociaż traktowani humorystycznie,pokazywani byli z sympatią,np.tytułowy Pan Damazy przedstawiciel cnót staroszlacheckich,szorstki i porywczy,ale jednocześnie uczciwy i dobry czy młody adept pozytywizmu.Sztuki te zbliżały się do tzw.komedii społecznej,czyli odnoszącej się do ważnych zjawisk społecznych.Bliziński był też etnografem,badał język ludowy,obyczaje,stroje.Przyjaźnił się z Oskarem Kolbergiem,którego uwiecznił w postaci Heliodora w Marcowym kawalerze,będącym pożegnalnym akcentem wsi kujawskiej.Jego dorobek ulegał licznym przeobrażeniom wraz z przemianami ekonomicznymi ówczesnej Polski(rozwój kapitalizmu,deklasacja ziemiaństwa i alians bogatych mieszczan z arystokracją rodową)Rozbitki.
Ważniejsze utwory
  • Imieniny(1860 r.)
  • Przezorna mama(1871 r.)
  • Marcowy kawaler(1873 r.)
  • Chleb ludzi bodzie(1875 r.)
  • Dziwolągi(1876 r.)
  • Pan Damazy(1877 r.)
  • Rozbitki(1881 r.)
  • Szach i mat(1885 r.)
  • Dzika różyczka
  • Komedie
  • Listy

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz